default-image

Προσκυνηματική εκδρομή στους Αγίους Τόπους

Πολιτισμός
Προσκυνηματική εκδρομή στους Αγίους Τόπους

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ

Αδυνατεί η ανθρώπινη γλώσσα να περιγράψει με λόγια τα όσα βλέπει με τα μάτια ο άνθρωπος που ως προσκυνητής επισκέπτεται τους Αγίους Τόπους και τα όσα αισθάνεται, έστω και αν γνωρίζει πολύ καλά τα όσα μεγάλα και θαυμαστά επετέλεσε ο Κύριος Ιησούς Χριστός κατά το επί της γης απολυτρωτικό έργο του, τα όσα εποίησε με την παντοδύναμη δεξιά του, τα όσα φανέρωσε και αποκάλυψε με το προφητικό του αξίωμα και τα οποία θα επαληθεύονται με την παραμικρή λεπτομέρεια μέχρι της συντελείας των αιώνων, όπως ο ίδιος διαβεβαίωσε ότι: "Ούτε μια κεραία δε θα παρέλθει από του νόμου έως αν πάντα γένηται", Ματθ. Ε', 18.

Του Ιάσωνα Χαμηλάκη *

Προπαντός δε εμείς οι ιερείς, οι οποίοι τελεσιουργούμε το μέγα μυστήριο της πίστεως, και τα άλλα μυστήρια και ακολουθίες, τα οποία αναφέρονται γενόμενα σε συγκεκριμένους τόπους και τοπωνύμια, τα οποία διαβάζουμε στο Ιερό Ευαγγέλιο και ακούμε από τους ιερούς ύμνους και τώρα γινόμαστε και αυτόπτες μάρτυρες των τόπων εκείνων που έλαβαν χώρα:

Το δρόμο εκείνο του μαρτυρίου τον οποίο βάδιζε σηκώνοντας το βαρύ Σταυρό, το σημείο που εξαντλημένος καθώς ήταν: "ηγγάρευσαν Σίμωνα Κυρηναίον, ίνα άρη τον Σταυρόν Αυτού", Ματθ. ΚΖ, 32.

Ακριβώς στο σημείο αυτό οι θεόσεπτοι βασιλείς Κωνσταντίνος ο Μέγας και η μητέρα του Αγία Ελένη διενήργησαν ανασκαφές και βρήκαν τον Τίμιο Σταυρό και τους δύο άλλους Σταυρούς των συσταυρωθέντων κακούργων.

Ο ναός της Αναστάσεως

Αργότερα οι ίδιοι βασιλείς ανοικοδόμησαν εκεί σε ένα ενιαίο συγκρότημα τα μεγάλα προσκυνήματα των παθών και της Αναστάσεως του Κυρίου.

Ο Ναός της Αναστάσεως ή Πανάγιος Τάφος, όπως επικράτησε να λέγεται, είναι ο αρχαιότερος και σπουδαιότερος ναός της Χριστιανοσύνης, γιατί μέσα σε αυτόν σταυρώθηκε, τάφηκε και αναστήθηκε ο Σωτήρας του κόσμου. Το ιστορικό κτίσεως του ναού έχει ως εξής: Το 325 μ.Χ. ο ειδωλολάτρης αυτοκράτορας Αδριανός για να εμποδίσει τη μεγάλη προσέλευση προσκυνητών στον τόπο του μαρτυρίου διέταξε να σκεπάσουν με χώματα τον τόπο του μαρτυρίου του Χριστού και έχτισε πάνω σε αυτόν τον ειδωλολατρικό ναό της Αφροδίτης. Το 325 με διάταγμα του Μ. Κωνσταντίνου ο ειδωλολατρικός ναός κατεδαφίζεται και χτίζεται ο περίφημος Ναός της Αναστάσεως.

Αμέσως μετά από 27 ανερχόμενα σκαλοπάτια οδηγούμεθα στο Γολγοθά, στον πιο φριχτό βράχο της γης, που συντελέστηκε το μαρτύριο του Κυρίου, χύνοντας το Πανάγιο αίμα Του, για να καθαρίσει από τις αμαρτίες το γένος των ανθρώπων. Στο χώρο αυτό περιλαμβάνονται δύο παρεκκλήσια. Το ένα ανήκει στους ορθόδοξους και το άλλο στους καθολικούς.

Συγκίνηση

Ρίγη συγκινήσεως συγκλονίζουν τον προσκυνητή όταν βρεθεί μπροστά στον Εσταυρωμένο. Σκύβει και γονατίζει στην Αγία Τράπεζα και ακριβώς κάτω από αυτήν υπάρχει η τρύπα που στερεώθηκε ο Σταυρός του Κυρίου. Σήμερα ο βράχος είναι κλειστός με τζάμι. Προς τα νότια φαίνεται σχισμή, που έγινε στο βράχο την ώρα που ο Χριστός παρέδωσε το πνεύμα: "Και ιδού το καταπέτασμα του Ναού εσχίσθη και αι πέτραι εσχίσθησαν και τα μνημεία ηνεώχθησαν" Ματθ. ΚΖ, 51.

Ο Πανάγιος Τάφος: Δυτικά του καθολικού της Αναστάσεως σε κυκλικό χώρο, που είναι σκεπασμένος με τρούλο, βρίσκεται το άγιο κουβούκλιο, όπου και ο Πανάγιος Τάφος, μέσα στον οποίο φιλοξενήθηκε ο Κύριος, απ' όπου φάνηκε στον κόσμο η χαρά, η ειρήνη, το φως, η ζωή, η αθανασία. Περνώντας την είσοδο παρατηρούμε ότι το άγιο κουβούκλιο χωρίζεται σε δύο μέρη, τον προθάλαμο και τον κυρίως θάλαμο, όπου βρίσκεται ο Πανάγιος Τάφος.

Στον προθάλαμο και συγκεκριμένα στο κέντρο βρίσκεται ένα κομμάτι από το λίθο που σφράγισε τον Τάφο, τον οποίο ο Άγγελος Κυρίου απεκύλησε μετά την Ανάσταση του Χριστού από την είσοδο του μνημείου για να διευκολύνει τις Μυροφόρες γυναίκες. Η βάση του λίθου χρησιμοποιείται ως Αγία Τράπεζα για τη θεία λειτουργία που γίνεται από Αρχιερέα, κάθε βράδυ στον Πανάγιο Τάφο.

Μετά τη σύντομη περιγραφή των μεγάλων προσκυνημάτων των παθών, του Σταυρού και της Αναστάσεως του Κυρίου συνεχίζουμε με επιλεκτική επιλογή ορισμένων επίσης πολύ σπουδαίων και σημαντικών προσκυνημάτων, διότι στην ουσία δεν υπάρχει διάκριση δευτερευόντων, διότι όλα είναι υψίστης πνευματικής αξίας και σημασιολογίας, το περιορισμένο όμως του χρόνου και του τόπου μας αναγκάζουν στην επιλογή.

Ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου

Μεταξύ του Όρους των Ελαιών και του λόφου Μορία βρίσκεται ο περικαλλής ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Για να μπει κανείς στο ναό πρέπει να κατέβει 48 σκαλιά. Στη μέση περίπου της σκάλας προς τα αριστερά βρίσκεται παρεκκλήσι, όπου ο Τάφος του Ιωσήφ του μνήστορος και προς τα δεξιά άλλο παρεκκλήσι όπου οι τάφοι των Θεοπατόρων Ιωακείμ και της Άννης. Όταν κατέβει κανείς στο κέντρο του Ναού διαπιστώνει ότι ο Ναός έχει σχήμα σταυρού. Στα δεξιά το πάνσεπτο θεομητορικό μνήμα όπου οι Απόστολοι κήδευσαν το Πανάγιο Σώμα της Θεοτόκου, όπως ψάλει η εκκλησία μας: "Απόστολοι εκ περάτων συναθροισθέντες ενθάδε Γεθσημανή τω χωρίω κηδεύσατέ μου το σώμα".

Ο τάφος είναι σκαλισμένος σε μονόλιθο βράχο, όπου εναπέθεσαν οι Απόστολοι σαβανωμένο το σώμα της Θεοτόκου, το οποίο μετά από τρεις μέρες "μετέστη προς την ζωήν".

Ο Ναός της Θεοτόκου είναι από τα αρχαιότερα οικοδομήματα της Ιερουσαλήμ. Χτίστηκε προς τιμήν της Θεοτόκου το 326 μ.Χ. όταν η Αγία Ελένη επισκέφτηκε τους Αγίους Τόπους. Το Πανάγιο μνήμα της Θεοτόκου άνοιξε τον Ε' αιώνα μετά τη Δ' Οικουμενική Σύνοδο, ύστερα από παράκληση της Αυτοκράτειρας Πουλχερίας. Μέσα βρέθηκαν οι νεκρικές σινδόνες και η Αγία Ζώνη της Θεοτόκου, την οποία μετέφερε η Πουλχερία και την κατάθεσε στον Ιερό Ναό Βλαχερνών στην Κωνσταντινούπολη. Σήμερα βρίσκεται στην Ιερά Μονή Βατοπεδίου, στο Άγιο Όρος.

Η Λαύρα του Αγίου Σάββα

Η Μονή αυτή ιδρύθηκε από τον Άγιο Σάββα όταν σαν ερημίτης εγκαταστάθηκε σε σπήλαιο στα ανατολικά του πύρινου ποταμού, το 79 μ.Χ. και το οποίο διατηρείται μέχρι σήμερα. Σε αυτό έμεινε ασκούμενος επί δώδεκα χρόνια. Απ' εκεί δέχτηκε κάποια μέρα την κλήση από την Υπεραγία Θεοτόκο να περάσει στην απέναντι όχθη και να οικοδομήσει Λαύρα, εκεί που έβλεπε πύρινο στύλο, επειδή οι περί αυτόν μοναχοί επληθύνοντο (491 μ.Χ.). Πράγματι, αφού πέρασε απέναντι, βρήκε σπήλαιο με σχήμα εκκλησίας και την καθιέρωσε προς τιμήν του Αγίου Νικολάου και καθαγιάστηκε από τον Πατριάρχη Ιεροσολύμων Σαλλούστιο 12 Δεκεμβρίου 491.

Η Μονή, όπως βρίσκεται σήμερα, χτίστηκε από τον Ιουστινιανό το Στ' αιώνα μ.Χ. Στο δεξιό μέρος του ναού υπάρχει κουβούκλιο, στο οποίο φυλάσσεται το Άγιο Σκήνωμα του Αγίου Σάββα, το οποίο επήραν οι Σταυροφόροι μαζί με άλλα ιερά κειμήλια και τα μετέφεραν στη Βενετία το 1099. Εκεί παρέμεινε εννέα αιώνες. Το 1964 ο Άγιος Σάββας εμφανίστηκε στον Πάπα Ιωάννη τον ΚΓ' και του είπε πως θέλει να γυρίσει στο μοναστήρι του στην Παλαιστίνη, διότι τον ζητούσαν τα παιδιά του. Η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, αφού εξέτασε το θέμα, αποφάσισε να μην επιστρέψει το λείψανο. Λίγους μήνες αργότερα ο Πάπας πέθανε. Ο Άγιος εμφανίστηκε και πάλι στο νέο Πάπα Παύλο τον VI και ζήτησε με έμφαση να γυρίσει πίσω στην Παλαιστίνη. Το αίτημά του έγινε αποδεκτό και την 5η Οκτωβρίου του 1965 αντιπροσωπία του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων μετέβη στην Ιταλία και παρέλαβε το Άγιο Λείψανο.

Στα δυτικά του καθολικού και στο κέντρο της αυλής βρίσκεται ο τάφος του Αγίου Σάββα. Στο νότιο μέρος του ναού και πάνω στην απόκρημνη πλαγιά είναι το ασκητήριο του Αγίου, όπου έζησε για 50 χρόνια υπηρετούμενος από ένα λιοντάρι. Λέγεται ότι μόλις ο Άγιος μπήκε στο σπήλαιο, το λιοντάρι βρυχήθηκε. Τότε ο Άγιος το ευλόγησε λέγοντας: Εγώ είμαι αποφασισμένος να ζήσω εδώ, αν θέλεις μείνε κι εσύ, μας χωράει και τους δύο, και το ζώο έμεινε και τον υπηρετούσε σε όλη του τη ζωή.

Σιγά-σιγά η φήμη του Αγίου άρχισε να γίνεται γνωστή με αποτέλεσμα πολλοί μοναχοί να έρχονται να ζουν σε σπηλιές κοντά στον πνευματικό τους πατέρα.

Η παράδοση

Υπάρχει δε παράδοση ότι ο Άγιος πήρε υπόσχεση της Παναγίας ότι θα προστατεύει και θα φροντίζει το μοναστήρι μέχρι τη συντέλεια του αιώνος.

Εκείνο όμως που συνετέλεσε τα μέγιστα ώστε να συμπληρώσουμε την εικόνα της Λαύρας του Αγίου Σάββα, που αποτελεί και τη "λαύρα" της πνευματικής ζωής, είναι όταν ο ξεναγός μάς υπέδειξε μια τεράστια κρεμάστρα όπου κρέμονταν τα ράσα των μοναχών, λέγοντάς μας ότι αυτά αποτελούν τη μοναδική περιουσία τους. Παίρνοντας και πάλι το μικρό πουλμάκι την ανηφόρα της επιστροφής, από τον άγονο και κατάξερο εκείνο τόπο, ένα ήταν το συμπέρασμα που κυριάρχησε στη σκέψη μας: Ότι οι άνθρωποι εκείνοι με το φωτεινό και χαρούμενο πρόσωπο ήταν πέρα για πέρα ευτυχισμένοι και ευλογημένοι, διότι με πλήρη επίγνωση και καθαρή και ολόφωτη συνείδηση είχαν κάμει την απόλυτη επιλογή τους: Είχαν επιλέξει να στήσουν την επίγεια κατοικία τους στο πιο κοντινό σημείο ώστε να αποτελεί την πιο εύκολη πρόσβαση προς ζωήν την αγήρω και αΐδιον, την οποία ο Θεός επιφυλάσσει τοις αγαπώσιν Αυτόν".

Μεγάλη είναι η ευλογία να αξιωθεί ο άνθρωπος να επισκεφθεί και να περπατήσει στα άγια εκείνα χώματα, στα οποία έζησε, δίδαξε, θαυματούργησε, σταυρώθηκε, αναστήθηκε, αναλήφθηκε στους ουρανούς και σύμφωνα με την υπόσχεσή του εξαπέστειλε κατά την ημέρα της Πεντηκοστής το Πανάγιο Πνεύμα, το οποίο εφώτησε τους Αποστόλους και ίδρυσε την Εκκλησία Του, ολοκληρώνοντας το επί της γης απολυτρωτικό έργο του για τη σωτηρία του ανθρώπου. Όμως συγχρόνως πρέπει αυτό να γίνει και σταθμός πνευματικού αναβαπτισμού, ο οποίος δι' ουδενός άλλου τρόπου επιτυγχάνεται παρά διά της αληθούς μετανοίας.

ΧΩΡΟΙ ΚΟΡΥΦΑΙΑΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ

Τα ιερά θέσμια της πίστεώς μας

Τα ερεθίσματα εκ των ιερών προσκυνημάτων ήσαν πάρα πολλά, τα οποία ενισχύθηκαν έτι και από τα πρόσωπα εκείνα τα οποία μας συνόδευσαν και μας ξενάγησαν στους αγίους εκείνους τόπους, όπως ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Πέτρας κ. Νεκτάριος, ο Αγιοταφίτης Μητροπολίτης κ. Θεοφάνης, καθώς και ο αρχηγός της εκδρομής κ. Ζεάκης. Διότι οι άγιοι εκείνοι χώροι δεν έχουν μόνο ιστορική σημασία και δε συνιστούν μονάχα αρχαιολογικά ευρήματα, αλλά προπαντός αποτελούν και τα ιερά θέσμια της πίστεώς μας, τα οποία μνημονεύονται συνεχώς και στις δύο πηγές της Θεολογίας μας, στην Αγία Γραφή και την Ιερά Παράδοση. Χρειάζονται λοιπόν για την ορθή ξενάγηση θεολογικές γνώσεις, αλλά και πνευματικά βιώματα, τα οποία και οι δύο Αρχιερείς κατέχουν πλουσιοπάροχα.

Ο μεν Σεβασμιώτατος Θεοφάνης με την απόλυτη διακριτικότητά του μάς μετέφερε στα χρόνια της εποχής του Χριστού και μας ξενάγησε στους χώρους εκείνους που αποτελούν τα άγια προσκυνήματα με το χάρισμα και την πειθώ του. Τον ευχαριστούμε εκ βάθους καρδίας.

Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Πέτρας Νεκτάριος τόνιζε τη διάσταση των προσκυνημάτων στην πνευματική ζωή. Μέσα στο λεωφορείο, κατά τη μετάβασή μας από το ένα στο άλλο προσκύνημα, μας προετοίμαζε στο τι θα συναντήσουμε και πώς. Ιδιαίτερα δε μας τόνιζε τις δυσκολίες των προσκυνημάτων να κρατηθούν από τις τόσες επιβολές που τα περιβάλλουν.

Το ενδιαφέρον και η αγάπη του για τα άγια προσκυνήματα είναι ανιδιοτελή με όλη τη σημασία της λέξεως και ξεκινά από την αγάπη του προς την εκκλησία. Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι ο Άγιος Πέτρας είναι άριστος οιακοστρόφος της Εκκλησίας και της πνευματικής ζωής. Δεν είναι δε αυτό σχήμα λόγου, ούτε είναι φιλοφρόνημα, ούτε κομπλιμέντο, αλλά είναι το αλάνθαστο κριτήριο της συνείδησης, το οποίο δεν επηρεάζεται από συναισθηματικές καταστάσεις, ούτε υπολογισμούς, αλλά βλέπει και εκτιμά τα πράγματα σύμφωνα με τις εξωτερικές εικόνες και τα πνευματικά ερεθίσματα. Εξάλλου, αυτά επιβεβαιώνονται πλήρως από την έξωθεν μαρτυρία.

Τι να πει κανείς για την προσφώνηση του Σεβασμιωτάτου ενώπιον της Α.Θ. Μακαριώτητος του Πατριάρχου Ιεροσολύμων κ.κ. Θεόφιλου, παρουσιάζοντας τους προσκυνητές και τονίζοντας το χαρακτήρα και το σκοπό της ιεράς αποδημίας, με τη γλαφυρότητα εκείνη του λόγου που τον διακρίνει. Και ο Παναγιώτατος απάντησε στον προλαλήσαντα με μεγάλη ικανοποίηση και εκτίμηση στο πρόσωπό του, τονίζοντας και εκείνος τη σημασία των ιεραποδημιών του και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει το παλαίφατο Πατριαρχείο εν μέσω ποικίλων επιβουλών. Τους ευχαριστούμε εκ βάθους καρδίας, επικαλούμενοι πάντοτε τις ευλογίες των.

* Ο Ιάσων Χαμηλάκης είναι ιερέας, θεολόγος-φιλόλογος.

ΤΑ ΝΕΑ του neakriti.gr στο Google News