Την άποψη ότι τα πανεπιστήμια επείγει να βελτιώσουν το επίπεδο των σπουδών και της επιστημονική έρευνα που διεξάγεται σ' αυτά, και να φτάσουν κάποτε να επιλέγουν τους φοιτητές που πράγματι επιθυμούν να σπουδάσουν τα αντικείμενα που διδάσκονται στα τμήματά τους εκφράζει ο Γρηγόριος Σηφάκης, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, με σημαντικό έργο στον τομέα της Κλασικής Φιλολογίας.
Ο κ. Σηφάκης έχει εκλεγεί πρόεδρος του πρώτου συμβουλίου του Πανεπιστημίου Κρήτης και βρέθηκε την περασμένη εβδομάδα στο Ηράκλειο, όπου έγινε η πρώτη επίσημη συνεδρίαση του οργάνου.
Η "Ν.Κ." συνάντησε τον κ. Σηφάκη, ο οποίος μας μίλησε για σχέδια δικτύωσης του ιδρύματος με άλλα πανεπιστήμια της Ελλάδας και του εξωτερικού. Ταυτόχρονα, εξέφρασε τον προβληματισμό του για την κακή οικονομική κατάσταση στην οποία βρίσκεται το Πανεπιστήμιο Κρήτης, αλλά και για την τάση φυγής άξιων στελεχών του προς το εξωτερικό.
Τα οικονομικά
«Το πανεπιστήμιο είναι σε πολύ κακή οικονομική κατάσταση», αναφέρει ο κ. Σηφάκης και συνεχίζει: «Το πανεπιστήμιο επιβαρύνεται με πράγματα που δε θα έπρεπε. Για παράδειγμα, πληρώνει τη ΔΕΗ και το νερό πολύ περισσότερο απ' ό,τι ο μέσος καταναλωτής. Υποθέτω ο λόγος είναι ότι οι μεγάλοι καταναλωτές γενικά πληρώνουν περισσότερο. Όμως, το Πανεπιστήμιο δε θα μπορούσε παρά να είναι μεγάλος καταναλωτής. Υπάρχουν πολλά εργαστήρια που απαιτούν διαρκή κλιματισμό χειμώνα-καλοκαίρι, και άλλες ενεργοβόρες δραστηριότητες.
Επιπλέον, η ΔΕΗ αρνείται πλέον να αγοράσει ρεύμα από ιδιώτες στην Κρήτη. Αν το πανεπιστήμιο ήθελε να γεμίσει με φωτοβολταϊκά τις ταράτσες των κτηρίων του, δε θα μπορούσε, γιατί η ΔΕΗ θεωρεί κεκορεσμένη την Κρήτη ως προς αυτές τις πηγές ενέργεια».
Προβληματισμός
Αν και υπάρχει ένα κλίμα προσδοκίας στο πανεπιστήμιο... Αν και οι άνθρωποί του ελπίζουν ότι η αναδιοργάνωση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης θα φέρει κάποιο θετικό αποτέλεσμα, δεν παύει να υπάρχει και προβληματισμός για το μέλλον και αυτό έχει αρχίσει να μεταφράζεται σε απώλεια καλών καθηγητών και νέων πτυχιούχων προς το εξωτερικό. Ο κ. Σηφάκης εμφανίζεται προβληματισμένος για την τάση αυτή που καταγράφεται, αλλά και για τις συνέπειες της έλλειψης προοπτικής... Όπως αναφέρει, «υπάρχουν φοιτητές, οι οποίοι ενδέχεται να μη βρουν ποτέ δουλειά στη ζωή τους. Γιατί η Ελλάδα έχει κάνει το τεράστιο σφάλμα να ανεβάζει τον αριθμό των εισακτέων στα πανεπιστήμια επί πάρα πολλά χρόνια. Μπορεί η Αθήνα να έχει τριπλάσιους ή τετραπλάσιους δικηγόρους, λόγου χάριν, απ' όσους έχει το Παρίσι; Μπορεί μερικοί από τους αποφοίτους των ΑΕΙ να κερδίζουν πολλά χρήματα, μερικοί άλλοι να πένονται, αλλά σε κάθε περίπτωση οι αριθμοί των εισακτέων είναι κατά πολύ μεγαλύτεροι από τις ανάγκες χώρας. Εδώ τι λέει κανείς; Προφανώς ότι όλοι έχουν το δικαίωμα να σπουδάσουν. Αλλά όχι να εισάγονται στα πανεπιστήμια χωρίς να το αξίζουν, χωρίς καν τη βάση του 10. Όχι να εισάγονται με εξετάσεις που γίνονται από το κράτος ερήμην των πανεπιστημίων, που στο κάτω-κάτω γνωρίζουν τις δυνατότητές τους».
Ο κ. Σηφάκης είναι στο θέμα αυτό κάθετος. Αντίθετα με την άποψη που έχει ο κόσμος για τις πανελλαδικές, εκείνος χαρακτηρίζει το σύστημα ανεπαρκέστατο και χρεωκοπημένο και μας υπόσχεται να μιλήσουμε αναλυτικά σε μια επόμενη συνέντευξη για αυτό.
Οι φοιτητές
Στο μεταξύ, όμως, επιμένει ότι είναι μεγάλο λάθος να αποφασίζει το κράτος για τον αριθμό των φοιτητών που μπορεί να εκπαιδεύσει το κάθε τμήμα. «Δεν μπορείς να φορτώνεις μερικές φορές λαμπρούς επιστήμονες με δύο και τρεις φορές περισσότερους φοιτητές απ' όσους μπορούν να εκπαιδεύσουν», αναφέρει, επισημαίνοντας πως αυτό έχει επιπτώσεις στην ποιότητα των σπουδών.
Την ίδια ώρα υπενθυμίζει τι έγινε με τη διαίρεση των φιλοσοφικών σχολών σε τρία τμήματα το 1984. Αρχικά τα πανεπιστήμια συμφώνησαν, όμως γρήγορα αποδείχθηκε ότι ο στόχος ήταν να πολλαπλασιαστούν οι φοιτητές επί τρία. Στη Φιλοσοφική της Θεσσαλονίκης, για παράδειγμα, όπως θυμάται ο κ. Σηφάκης, έμπαιναν 300 εισακτέοι και ξαφνικά βρέθηκαν 900: Από 300 στα νέα τμήματα Φιλολογίας, Ιστορίας-Αρχαιολογίας, και Φιλοσοφίας-Ψυχολογίας-Παιδαγωγικών.
Ο κ. Σηφάκης δεν είναι η πρώτη φορά που υπηρετεί το Πανεπιστήμιο Κρήτης. Πριν από 30 χρόνια ήταν πρόεδρος της προσωρινής Διοικούσας Επιτροπής του νεαρού τότε πανεπιστημίου. Όπως λέει, δύο από του εκλέκτορες των πρώτων μελών ΔΕΠ συμμετέχουν σήμερα ως εξωτερικά μέλη στο Συμβούλιο του Πανεπιστημίου. Πρόκειται για τον καθηγητή του Brown University των ΗΠΑ, κ. Κωνσταντίνο Δαφέρμο, και τον ομότιμο καθηγητή της Ecole Normale Superieure του Παρισιού, κ. Ιωάννη Ηλιόπουλο. Και οι δυο τους διακεκριμένοι επιστήμονες, ο πρώτος στα Μαθηματικά και ο δεύτερος στη Φυσική, είχαν παίξει σπουδαίο ρόλο στην οργάνωση του Πανεπιστημίου στην αρχή της ζωής του. Σπουδαίο ρόλο καλούνται να παίξουν και τώρα. Ο κ. Σηφάκης στηρίζεται πολύ στις απόψεις και στις ιδέες τους, αλλά και στη συμβολή τους στην προσπάθεια δικτύωσης του Πανεπιστημίου Κρήτης με τα καλύτερα Πανεπιστήμια της Ευρώπης και της Αμερικής. Με δεδομένη την κατάσταση που υπάρχει στη χώρα, το καλύτερο που μπορεί να προβλέψει ο καθηγητής θα ήταν μια συνεργασία με ξένα πανεπιστήμια.
Όπως λέει, «κανένα ΑΕΙ στην Ελλάδα δεν μπορεί να είναι καλό σε όλους τους τομείς. Το ένα έχει καλά Μαθηματικά, το άλλο είναι καλύτερο στη Βιολογία. Η λέξη-κλειδί εδώ είναι το "δίκτυο": Το να μπορούμε δηλαδή να συνεργαστούμε και με ελληνικά και με ξένα πανεπιστήμια, ώστε να πετύχουμε καλύτερες επιδόσεις. Το να μπορούμε να λέμε στο ένα ή το άλλο πανεπιστήμιο της Αμερικής ή της Ευρώπης: επιδιώκουμε την επιστημονική συνεργασία και ανταλλαγές σε επίπεδο προγραμμάτων, διδασκόντων και (κυρίως μεταπτυχιακών) διδασκομένων. Γιατί, όπως σας είπα, κανένα πανεπιστήμιο, αν εξαιρέσουμε ίσως τα πολύ-πολύ μεγάλα του εξωτερικού, δεν καλύπτει όλες τις επιστήμες εξίσου».
Ο ρόλος του Συμβουλίου του Πανεπιστημίου
Σχετικά με το ρόλο του Συμβουλίου του Πανεπιστημίου, στο οποίο προεδρεύει, αναφέρει ότι αυτός σχετίζεται περισσότερο με τα θεσμικά ζητήματα και λιγότερο με τα καθημερινά. «Τα καθημερινά, π.χ. η εκτέλεση του προϋπολογισμού, αν και μπορεί να εγκρίνονται από το Συμβούλιο, ανήκουν στις αρμοδιότητες των πρυτανικών Αρχών. Με αυτά τα δεδομένα ρωτάμε για την επιχειρούμενη συνένωση των Τμημάτων Μαθηματικών και Εφαρμοσμένων Μαθηματικών.
Μαθαίνουμε πως το Συμβούλιο συμφωνεί με την άποψη της Πρυτανείας ότι "η συνένωση αυτή, αν θα γίνει τελικά, δε θα είναι για το καλό"». Ο κ. Σηφάκης εξηγεί πως το πρώτο Τμήμα αφορά "στα καθαρά μαθηματικά", ενώ το δεύτερο "στα μαθηματικά της φυσικής, της ιατρικής, της βιολογίας και των υπολογιστών" - έχουν δηλαδή διαφορετικά αντικείμενα. Εξάλλου, η συνένωση των δύο δεν πρόκειται να επιφέρει καμία οικονομία, αλλά μάλλον να δημιουργήσει προβλήματα. Εκτιμά, πάντως, ότι το Πανεπιστήμιο Κρήτης βγαίνει σχετικά αλώβητο από τις προτάσεις του σχεδίου Αθηνά, το οποίο αφορά περισσότερο στην εκλογίκευση των ΤΕΙ.
Συνέντευξη στην Ελένη Σταυρουλάκη
