H νέα χρονιά ξεκίνησε με την αυταπάτη, ίσως και την ελπίδα, πως θα είναι καλύτερη από το 2012. Αυτή η ιστορία όμως με το 18χρονο παιδί από το Ηράκλειο, που πέταξαν στο δρόμο οι γονείς του γιατί δεν μπορούσαν να το ζήσουν, πονάει σαν γροθιά στο στομάχι. Δεν υπάρχουν αυταπάτες. Σ' αυτόν τον οικονομικό πόλεμο που ζούμε θα υπάρξουν πολλά θύματα. Άνθρωποι ευάλωτοι. Ανθρώπινες ζωές που κουρελιάζουν οι αγορές και η νέα τάξη των κερδοσκόπων.
Ελπίζω μόνο αυτή τη νέα χρονιά που μόλις ξεκίνησε όλοι μας να είμαστε κάπως σοφότεροι. Τουλάχιστον τώρα ξέρουμε: δεν υπάρχουν ακλόνητες βεβαιότητες. Κάθε κρίση βεβαίως αναδεικνύει ανασφάλειες και αβεβαιότητες. Και η ελληνική κρίση έχει διαλύσει πίστεις με τις οποίες πορευτήκαμε αμέριμνοι για δεκαετίες, όπως:
1. «Η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει». Το τραγουδήσαμε και σχεδόν το είχαμε πιστέψει.
Η κρίση όμως έδειξε ότι η Ελλάδα περιέπεσε σχεδόν σε κώμα. «Πεθαίνει κάθε ξημέρωμα»... απελπισμένη λόγω ανεργίας και φτώχιας. Ένα στα δύο νέα παιδιά είναι άνεργο και δεν έχει σε κάτι να ελπίζει. 26,8% το ποσοστό των ανέργων από 19,7% που ήταν πέρυσι. Καταρρέουν μέρα με την ημέρα υγεία, ασφαλιστικά ταμεία, παιδεία. Το χρέος και το έλλειμμα αποδείχθηκαν δυνητικώς θανατηφόροι ιοί για τη χώρα.
Λέγαμε επίσης ότι «του Έλληνος ο τράχηλος ζυγό δεν υπομένει», αλλά υπομένει «τον ζυγόν της τρόικας». Χρειάζεται να στηθεί ένα δίκτυο κοινωνικής προστασίας και στήριξης των θυμάτων της κρίσης. Ήξεραν ότι τα ταμεία ήταν άδεια και δε φρόντισαν να στηρίξουν τους πιο αδύναμους. Επιβάλλεται να το κάνουν τώρα!
Με τις εθελοντικές προσφορές με μακαρόνια και ρύζι οι χιλιάδες οικογένειες που γονάτισαν δεν έχουν μέλλον. Φοβάμαι πως, αν δε γίνει κάτι άμεσα, οργανωμένα και σοβαρά, η ιστορία του 18χρονου αγοριού δε θα είναι μεμονωμένο περιστατικό. Μια ανοιχτή πληγή αιμορραγεί. Χιλιάδες ελληνικές οικογένειες χρειάζονται προστασία και ελπίδα. Γιατί φοβάμαι ότι η βία της φτώχιας και της απελπισίας θα ξεσπάσει, πνίγοντας τον τόπο στο αίμα.
2. «Η κυριαρχία μας απειλείται από την Τουρκία». Τελικώς αποδείχτηκε ότι χάσαμε μέρος της κυριαρχίας μας όχι από την Τουρκία, αλλά από δικές μας άφρονες επιλογές και τις πολιτικές επιλογές των κυβερνόντων που εμείς ψηφίζουμε. Πολιτικές πράξεις και παραλείψεις - από το χρέος, το έλλειμμα, τη διαφθορά, την αναποτελεσματικότητα, την κομματοκρατία, την αναξιοκρατία, την αδιαφάνεια. Η Τουρκία, στην προκειμένη περίπτωση, δεν ευθύνεται για τίποτα. Επειδή όμως εστιάζαμε για χρόνια κυρίως στην «τουρκική απειλή», δαπανούσαμε ή σπαταλούσαμε άφθονο χρήμα σε εξοπλισμούς, ενώ χρεωνόμασταν, αγοράζοντας εξοπλιστικά συστήματα και υποβρύχια που γέρνουν απ' αυτούς που ήρθαν τώρα να μας «δανείσουν και να μας σώσουν».
3. «Το καλύτερο αύριο». Η βεβαιότητα της γραμμικής προόδου και της βελτίωσης της ευημερίας κατέρρευσε. Τώρα ξέρουμε ότι «το αύριο δε θα είναι οπωσδήποτε καλύτερο». Θα είναι μάλλον χειρότερο, τουλάχιστον μεσοπρόθεσμα. Για τα τελευταία τρία χρόνια το «κάθε αύριο» υπήρξε χειρότερο από το χθες. Το κατά κεφαλήν εισόδημα της Ελλάδας ως ποσοστό του μέσου εισοδήματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.) έπεσε από το 94% το 2009 στο 79% το 2011, πήγαμε δηλαδή πίσω είκοσι χρόνια, σχεδόν στο 1992. Και μια σειρά άλλοι δείκτες (απασχόληση, κατανάλωση, κοινωνική προστασία) ακολούθησαν την κατηφόρα. Αυτό δε σημαίνει ότι δεν μπορούμε και δεν πρέπει να εργαστούμε για να κάνουμε καλύτερο το αύριο - και κυρίως να οικοδομήσουμε μια σύγχρονη, κανονική και δημοκρατική Ελλάδα.
4. «Το κράτος-προστάτης». Η Μεταπολίτευση τελείωσε οριστικά. Βλέπαμε το κράτος στο ρόλο του προστάτη διά «πάσαν νόσον» - για γνήσια προβλήματα έως κατασκευασμένα. Πολλοί ψήφιζαν το βουλευτή για να τους βολέψει στο Δημόσιο. Το πελατειακό κομματικό σύστημα έστησε χρόνια και χρόνια μηχανισμούς χορήγησης κάθε είδους επιδομάτων - σε γνήσιους ή δήθεν κουτσούς, τυφλούς, ζωντανούς ή πεθαμένους. Έτσι ο κάθε μέτριος κατάφερνε να εκλέγεται και κυβερνά την Ψωροκώσταινα. "Βολεύοντας" ψηφοφόρους, κουμπάρους και ξαδέλφια, δημιουργήσαμε «μια επιδοτούμενη Δημοκρατία». Ο ρόλος αυτός του κράτους τελείωσε.
Το κράτος ασφαλώς οφείλει να προστατεύει. Αλλά να προστατεύει αυτούς που έχουν γνήσια ανάγκη προστασίας ως «κράτος πρόνοιας», όχι ως κράτος σπατάλης και διαφθοράς. Μαζί με το θάνατο του κομματικού «κράτους-προστάτη», ας ελπίσουμε ότι θα πεθάνει και η αντίληψη ότι άμα έχεις «τα μέσα» και τα χρήματα (και λαδώσεις), τα πάντα γίνονται σε αυτή τη χώρα, ότι θα πεθάνει δηλαδή και η πολιτιστική αντίληψη που εξέθρεψε το κράτος της διαφθοράς.
5. «Για ένα πουκάμισο αδειανό... Για ποια Ενωμένη Ευρώπη;». Ακόμα μια βεβαιότητα της μεταπολίτευσης, που μας έδειξε τα όριά της. Η κρίση πιστοποίησε ότι η Ενωμένη Ευρώπη μάλλον δεν κατάφερε να γεννηθεί ποτέ. Χωρισμένη άνισα σε Βορρά και Νότο, στα πλαίσια αυτής της καπιταλιστικής κρίσης υπηρετεί τα συμφέροντα των τραπεζών και καταργεί τα κατοχυρωμένα δικαιώματα των πολιτών της. Οι οικονομικά ισχυροί του ευρωπαϊκού Βορρά επιβάλλουν μέτρα άδικα στους αδύνατους οικονομικά του Νότου. Ανεργία, φτώχια, αδικία και αγανάκτηση είναι τα χαρακτηριστικά της ευρωπαϊκής κρίσης. Τι μέλλον έχει λοιπόν μια Ευρώπη χωρίς δικαιώματα;
6. «Οι Έλληνες είναι δημοκράτες». Ε, δεν είναι και τόσο βέβαιο ότι όλοι οι Έλληνες είναι αντιφασίστες. Γιατί η κρίση μπορεί να δικαιολογεί πολλά, αλλά δεν μπορεί να δικαιολογεί την άνοδο ενός φασιστικού, νεοναζιστικού κόμματος στην τρίτη θέση των δημοσκοπήσεων, με διψήφια ποσοστά αποδοχής. Φόβος, άγνοια και μίσος εκτρέφουν το αβγό του φιδιού. Άμεσα θύματα οι μετανάστες, οι Ρομά, οι αριστεροί και οι gay. Την ιδεολογία του φόβου και του μίσους σε καθετί διαφορετικό φοβάμαι ότι θα τη βρούμε μπροστά μας.
Ο Φρ. Ρούσβελτ, νομίζω, έλεγε ότι υπάρχουν δύο βεβαιότητες: ο θάνατος και η... φορολογία. Στην Ελλάδα, η φορολογία εξακολουθεί να παραμένει αβεβαιότητα, υπό την έννοια ότι μπορεί κάποιοι να έχουν περάσει από τη ζωή χωρίς να έχουν πληρώσει ευρώ για φόρους. Η φοροδιαφυγή παραμένει η διαχρονική σταθερή βεβαιότητα. Δυστυχώς...
Ελπίζω, σοφότεροι πια και ξέροντας τώρα που κατέρρευσαν οι μύθοι ότι αυτό που έχουμε ανάγκη είναι άμεσες διαρθρωτικές αλλαγές, να ξαναχτίσουμε τον τόπο μας, δικαιότερο και με αξιοκρατία.
Αυτό που με κάνει να ελπίζω είναι το φιλότιμο και η αλληλεγγύη. Εκατοντάδες άνθρωποι απ' όλη την Ελλάδα αγκάλιασαν το νεαρό παιδί που οι γονείς του πέταξαν στο δρόμο. Οι συμμαθητές του, οι δάσκαλοι και οι άλλοι γονείς που τραβάνε ζόρια και όμως πιστεύουν και αγωνίζονται και για τα δικά τους παιδιά και για κάθε παιδί που έχει ανάγκη για μια θέση στο όνειρο και το μέλλον.
Του Στέλιου Ζερβού
