Ο καρκίνος του μαστού αποτελεί τη συχνότερη κακοήθεια στον γυναικείο πληθυσμό, παγκοσμίως, αλλά και μία νόσο, όπου η έγκαιρη διάγνωση μπορεί να οδηγήσει στην ίαση.
Η πρόοδος της ιατρικής απεικόνισης, τα τελευταία χρόνια, έχει μεταμορφώσει τον τρόπο που προσεγγίζουμε τη διάγνωση, προσφέροντας εξατομικευμένες τεχνικές, που επιτρέπουν την ανίχνευση του καρκίνου, σε ολοένα και πρωιμότερα στάδια.
Η νέα εποχή στην ψηφιακή μαστογραφία
Η ψηφιακή μαστογραφία εξακολουθεί να αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο του προσυμπτωματικού απεικονιστικού ελέγχου. Πρόκειται για μία ασφαλή και αποτελεσματική διαγνωστική μέθοδο, η οποία έχει εξελιχθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, με την εφαρμογή της τομοσύνθεσης. Πρόκειται για μία νέα τεχνική μαστογραφίας, με τομές, η οποία έχει φέρει επανάσταση στον χώρο της απεικόνισης του μαστού και έχει αλλάξει τα δεδομένα. Με την τομοσύνθεση επιτυγχάνεται η “τρισδιάστατη” απεικόνιση του μαστού, με λεπτές τομές, μειώνοντας με αυτόν τον τρόπο το φαινόμενο αλληλεπικάλυψης των ιστών, που ενδέχεται να υποκρύπτει βλάβες, ιδίως σε πυκνούς μαστούς. Μελέτες έχουν δείξει ότι η τομοσύνθεση αυξάνει την ανίχνευση πρώιμων καρκίνων κατά 20-40% και μειώνει τις ψευδώς θετικές διαγνώσεις, καθώς και την αναγκαιότητα για επιπλέον μαστογραφικές λήψεις. Η ακτινική επιβάρυνση από την τομοσύνθεση είναι κάτω από τα ελάχιστα επιτρεπόμενα όρια που έχουν ορισθεί διεθνώς για την εφαρμογή των ακτινών Χ, στις διαγνωστικές εξετάσεις και ως εκ τούτου, πρόκειται για μία ασφαλή και βελτιστοποιημένη μέθοδο μαστογραφικής απεικόνισης.
Στις τεχνολογικές εξελίξεις της μαστογραφικής απεικόνισης αξίζει να συμπεριληφθεί και η εισαγωγή της μαστογραφίας με χρήση ιωδιούχου σκιαγραφικού, μίας πολλά υποσχόμενης μεθόδου, με τεκμηριωμένα συγκρίσιμη αποτελεσματικότητα και διαγνωστική ακρίβεια με αυτή της μαγνητικής τομογραφίας μαστών.
Ο ρόλος του υπερηχογραφήματος
Το υπερηχογράφημα μαστών εξακολουθεί να αποτελεί σημαντικό συμπληρωματικό εργαλείο, συμβάλλοντας στην αύξηση της διαγνωστικής ακρίβειας του απεικονιστικού ελέγχου, ιδιαίτερα σε γυναίκες με πυκνούς μαστούς, όπου η μαστογραφία έχει μειωμένη ευαισθησία. Εμπλουτισμένο με νέες τεχνικές, όπως η ελαστογραφία, το υπερηχογράφημα, πέραν από τη μορφολογία και τη σύσταση της βλάβης, μας δίνει πληροφορίες για τη “σκληρότητα” της αλλοίωσης και την αγγείωσή της, στοιχεία που διευκολύνουν τη διαγνωστική διαδικασία.
Η μαγνητική τομογραφία μαστών
Η μαγνητική τομογραφία μαστών είναι μία εξαιρετικά ευαίσθητη απεικονιστική μέθοδος, η οποία έχει ενταχθεί στο απεικονιστικό πρωτόκολλο προσυμπτωματικού ελέγχου γυναικών σχετικά υψηλού και υψηλού κινδύνου (π.χ. γονιδιακές μεταλλάξεις, ισχυρό οικογενειακό ιστορικό, πυκνοί μαστοί), αλλά και σε περιπτώσεις που χρήζουν περαιτέρω διαγνωστικής διερεύνησης.
Εξατομίκευση του απεικονιστικού ελέγχου
Οι ανωτέρω τεχνικές αποτελούν τα “όπλα” που χρησιμοποιούμε στον αγώνα μας, με στόχο την έγκαιρη διάγνωση.
Το πρόγραμμα προσυμπτωματικού ελέγχου δεν είναι ίδιο για όλες τις γυναίκες και μπορεί να περιλαμβάνει, συνδυαστικά, μερικές ή και όλες τις μεθόδους που αναφέρθηκαν, κατά περίπτωση.
Παράγοντες, όπως η ηλικία, η πυκνότητα μαστών, το οικογενειακό ιστορικό και η γενετική προδιάθεση, λαμβάνονται υπόψη, ώστε να καθορισθεί, εξατομικευμένα, η ηλικία έναρξης, η συχνότητα, καθώς και οι απεικονιστικές τεχνικές, που πρέπει να συμπεριληφθούν στο απεικονιστικό πρωτόκολλο προσυμπτωματικού ελέγχου της κάθε γυναίκας.
Ο συνδυασμός τεχνικών, π.χ. τομοσύνθεση, υπέρηχος και μαγνητική μαστών ή ψηφιακή μαστογραφία, με σκιαγραφικό, σε πυκνούς μαστούς ή σε γυναίκες υψηλού κινδύνου συνθέτουν ένα εξατομικευμένο πρωτόκολλο, που στοχεύει στη μεγιστοποίηση της διαγνωστικής ακρίβειας, με τη μικρότερη δυνατή επιβάρυνση.
Φυσικά, η νέα εποχή της απεικόνισης δε θα μπορούσε να μην περιλαμβάνει εφαρμογές και λογισμικά τεχνητής νοημοσύνης (Artificial Intelligence), καθώς και συστήματα υποβοηθούμενης διάγνωσης (CAD), τα οποία έχουν προστεθεί στη “φαρέτρα” του ακτινοδιαγνώστη μαστού, βελτιώνοντας την ακρίβεια και μειώνοντας τον χρόνο ανάλυσης.
Είναι πλέον σαφές ότι η απεικόνιση διαδραματίζει κυρίαρχο ρόλο και δε συνιστά μόνο μέσο έγκαιρης ανίχνευσης, αλλά και εργαλείο εξατομικευμένης ιατρικής, προσαρμοσμένο στο προφίλ κάθε γυναίκας.
Η έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του μαστού στηρίζεται πλέον στη σύγχρονη, εξειδικευμένη και εξατομικευμένη απεικόνιση.
Η τεχνολογία εξελίσσεται, η ουσία, όμως, παραμένει η ίδια: Η έγκαιρη διάγνωση μέσω του προληπτικού ελέγχου σώζει ζωές.
H Ηρώ Ξύδα-Δασκαλάκη, MD, PhD, FRCR, είναι ειδική ακτινοδιάγνωσης μαστού και υπεύθυνη μονάδας απεικόνισης μαστού στην Creta Interclinic, HHG
