Πίνουν. Καπνίζουν. Κάνουν χρήση ουσιών. Μιλούν με φωνές δανεικές. Χάνουν τον εαυτό τους στην οθόνη του κινητού τους, με βλέμμα κενό, αναζητώντας αποδοχή από ένα ψηφιακό σύμπαν που δεν αγαπά, δεν αγκαλιάζει, δε συγχωρεί. Τα πρότυπά τους είναι ψεύτικα, ξένα, υπερβολικά. Οι διαφορές λύνονται με βία. Οι λέξεις μοιάζουν να μην έχουν πια δύναμη. Τα όριά τους άγνωστα. Οι πειραματισμοί τους καθημερινοί.
Πού το χάσαμε;
Το χάσαμε εκεί που τα παρκάραμε, μπροστά σε μια οθόνη, πιστεύοντας - ίσως από ανάγκη, ίσως από αφέλεια - ότι θα είναι ασφαλή. Πιστέψαμε πως το να είναι “ήσυχα” σημαίνει πως είναι και καλά. Αφήσαμε το διαδίκτυο να γίνει ο παιδαγωγός τους, το παιχνίδι τους, ο φίλος και ο “γονιός” τους.
Το χάσαμε εκεί που εμείς έπρεπε να φύγουμε από το σπίτι για να φέρουμε τα χρειαζούμενα στο τραπέζι. Εκεί που η καθημερινή επιβίωση έγινε μάχη, κι εμείς γίναμε θηρία στο κλουβί μας. Θυμωμένοι. Αγχωμένοι. Άυπνοι. Εκεί που δεν προλάβαμε να ακούσουμε τις σιωπές τους. Εκεί που το «πώς πέρασες σήμερα;» έγινε «κάνε γρήγορα να τελειώσεις το διάβασμα». Εκεί που ξεχάσαμε τη συντροφικότητα, τις σχέσεις, τον διάλογο.
Το χάσαμε όταν η ζωή μας έγινε μόνο αριθμοί. Μισθοί, έξοδα, λογαριασμοί. Όταν η χαρά έγινε πολυτέλεια και η αγκαλιά κάτι που αφήναμε για “αργότερα”. Όταν η αξία αντικαταστάθηκε από το like και η ουσία από την εικόνα. Εκεί που εμείς οι ίδιοι, οι μεγάλοι, αφήσαμε τα όνειρά μας στην άκρη, και μαζί τους άρχισαν να ξεθωριάζουν κι εκείνα των παιδιών μας.
Φταίμε;
Δε φταίμε... τουλάχιστον όχι από πρόθεση. Ούτε και τα παιδιά φταίνε. Όλοι μας παρασυρθήκαμε. Η εποχή είναι σκληρή. Οι ρυθμοί αφύσικοι. Μας “έπιασαν” σε μια φάση ευάλωτη, κουρασμένοι από κρίσεις, από πανδημίες, από αβεβαιότητες και φόβους. Κι έτσι, χωρίς να το καταλάβουμε, παραδοθήκαμε. Αφήσαμε τους άλλους να “χτίσουν” τον κόσμο των παιδιών μας. Χάσαμε τον έλεγχο.
Μα δεν είναι αργά. Γιατί, όπως λέει και ο Καζαντζάκης, «μια αστραπή η ζωή μας... μα προλαβαίνουμε».
Προλαβαίνουμε να ξαναθυμηθούμε
Προλαβαίνουμε να σηκώσουμε το κεφάλι από τη μιζέρια και να κοιτάξουμε στα μάτια τα παιδιά μας. Να τα ακούσουμε στ’ αλήθεια. Όχι μόνο τι λένε με λόγια, αλλά τι φωνάζουν με τη σιωπή τους. Προλαβαίνουμε να αφήσουμε για λίγο το “τρέξιμο” και να κάνουμε χώρο για παιχνίδι, κουβέντα, απλότητα.
Προλαβαίνουμε να τους δείξουμε άλλες αξίες. Ότι η δύναμη δεν είναι στη φωνή, αλλά στην καλοσύνη. Ότι το “όχι” είναι πιο γενναίο από το “ναι”. Ότι η αγάπη δε φαίνεται στα stories, αλλά στις πράξεις. Ότι το να είσαι αυθεντικός είναι πιο σημαντικό από το να είσαι “τέλειος”.
Προλαβαίνουμε να αλλάξουμε εμείς
Τα παιδιά είναι ο καθρέφτης μας. Όταν εμείς ξεσπάμε, όταν εμείς πνιγόμαστε, όταν εμείς δε βρίσκουμε χαρά, πώς περιμένουμε να τη βρουν εκείνα; Αν θέλουμε να αλλάξουν τα παιδιά μας, πρέπει πρώτα εμείς να αλλάξουμε. Να ξαναβρούμε τις ρίζες μας. Να φέρουμε στο φως τις αξίες μας. Αυτές που δεν πετάξαμε, αλλά βάλαμε για λίγο στο σεντούκι της ψυχής μας. Η αλλαγή δεν είναι εύκολη, αλλά είναι αναγκαία.
Μπορούμε; Ναι. Μπορούμε. Όχι με θαύματα. Με μικρά, σταθερά βήματα.
Μπορούμε να διορθώσουμε τα λάθη μας; Μπορούμε!
Έλεγε ο Νίκος Καζαντζάκης: «Μια αστραπή η ζωή μας... μα προλαβαίνουμε... Αγάπα τον άνθρωπο γιατί είσαι εσύ... Αν μπορείς, κοίταξε τον φόβο κατάματα και ο φόβος θα φοβηθεί και θα φύγει... Σα δεν φτάσει ο άνθρωπος στην άκρη του γκρεμού, δεν βγάζει στην πλάτη του φτερούγες να πετάξει... Μπόρα είναι μαθές η ζωή, θα περάσει»...
Ένα “σ' αγαπώ” την ώρα που δεν το περιμένουν. Μια ειλικρινή συγνώμη. Ένα “είμαι εδώ για σένα”, χωρίς κριτική. Μια βόλτα χωρίς κινητό. Ένα κοινό γεύμα με γέλια. Ένα βράδυ που κλείνουμε τις οθόνες και ανοίγουμε την καρδιά.
Μπορούμε να σταθούμε στα πόδια μας για να μπορέσουν κι εκείνα, με τη σειρά τους, να πατήσουν γερά. Να μεγαλώσουν τα δικά τους παιδιά με τις αξίες που δεν ξεχάσαμε, απλώς, για λίγο, τις αφήσαμε στην άκρη.
Ελπίδα
Μπορεί να μοιάζει πως όλα γύρω μας είναι σκοτεινά. Μα η ελπίδα δε χρειάζεται πολλά για να ζήσει. Μια σπίθα. Ένα χέρι που πιάνει το άλλο. Μια αγκαλιά που σπάει την απόσταση. Μια κουβέντα που λέει: «Είμαι εδώ, δεν τα παρατάμε».
Στην άκρη του γκρεμού βγαίνουν φτερούγες. Μας το θύμισε κι αυτό ο Καζαντζάκης. Και εμείς τώρα, σαν κοινωνία, σαν οικογένειες, σαν άνθρωποι, βρισκόμαστε ακριβώς εκεί: στην άκρη. Έτοιμοι να πέσουμε ή να πετάξουμε.
Ας διαλέξουμε το δεύτερο!!
