Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κάλεσε τον πρωθυπουργό να δοθεί χρόνος και νηφαλιότητα γύρω από το ζήτημα του Αγνώστου Στρατιώτη, ώστε να αποσυνδεθεί από την πολιτική αντιπαράθεση και να προηγηθεί ουσιαστικός διάλογος. Ήταν μια παρέμβαση θεσμικά ορθή, που υπενθυμίζει πως τα εθνικά σύμβολα δεν πρέπει να μετατρέπονται σε εργαλεία πολιτικής χρήσης. Όμως η κυβέρνηση δεν άνοιξε αυτό το θέμα για να γίνει διάλογος. Το άνοιξε για να εξυπηρετήσει την πολιτική της ατζέντα - και το έκανε μέσα σε μια περίοδο όπου η κοινωνία εξακολουθεί να ζητά δικαιοσύνη και όλη την αλήθεια για τα Τέμπη.
Η στάση απέναντι στους συγγενείς των θυμάτων παραμένει εμμονικά επιθετική. Υπουργοί τους αντιμετωπίζουν ως πολιτικούς αντιπάλους, ενώ οργανωμένα τρολς, χρηματοδοτούμενα από κρατικές δομές, επιδίδονται σε μια συνεχή εκστρατεία σπίλωσης και εκφοβισμού. Ηθική εξόντωση στη θέση της λογοδοσίας. Και τώρα, μέσα σε αυτήν την ατμόσφαιρα, έρχεται και η εργαλειοποίηση του ίδιου του Αγνώστου Στρατιώτη.
Για εκατομμύρια πολίτες, το τρένο των Τεμπών δεν ήταν μια απλή τραγωδία. Ήταν η χώρα ολόκληρη σε καθρέφτη.
Η εικόνα ενός κράτους που ξηλώθηκε από τα μνημόνια, ιδιωτικοποιήθηκε χωρίς σχέδιο και παραδόθηκε σε εργολάβους και ημετέρους.
Ενός ΟΣΕ-λάφυρου κάθε κυβέρνησης, με κακοδιοίκηση, πελατειακές τοποθετήσεις και φέουδα που εμπόδιζαν κάθε βελτίωση. Ενός μηχανισμού τόσο εξαρτημένου από εξωγενείς παράγοντες, που - όπως ομολόγησε πρώην υπουργός - δε γνωρίζει καν τι μεταφέρεται στα βαγόνια του.
Όμως η τραγωδία δεν τελείωσε με τη σύγκρουση. Συνεχίστηκε με την αλλοίωση του τόπου του εγκλήματος, το μπάζωμα, την εξαφάνιση καταγραφικών και καμερών, την καταστροφή βιολογικού υλικού. Με την άρνηση να γίνουν τοξικολογικές εξετάσεις επί δυόμισι χρόνια και την προπαγάνδα ότι δήθεν έγιναν. Με την αποσιώπηση των μαρτυριών των επιζώντων και την υποτίμηση των πορισμάτων των τεχνικών συμβούλων. Η έρευνα και η δίκη φαίνεται να ακολουθούν κατά γράμμα το κυβερνητικό αφήγημα μόνο της “ανθρώπινης ευθύνης” του σταθμάρχη. Όσοι ζητούν περισσότερα στοιχεία χαρακτηρίζονται “εμμονικοί”. Κι όμως, οι εμμονικοί είναι εκείνοι που επιμένουν να μην ανοίγουν τα μαύρα κουτιά. Από την πρώτη μέρα, το κράτος στάθηκε απέναντι στους συγγενείς - όχι δίπλα τους.
Κι όμως, εκείνοι συνεχίζουν να σέβονται τους θεσμούς περισσότερο απ’ όσους τους ποδηγετούν. Δεν επιδιώκουν εκδίκηση, αλλά το αυτονόητο: να λειτουργήσουν οι θεσμοί όπως αρμόζει σε μια χώρα του ανεπτυγμένου κόσμου. Η υπόθεση των Τεμπών άρχισε με τον στρατό να συμμετέχει στο ξε-μπάζωμα πρώτα και το μπάζωμα μετά του τόπου του εγκλήματος και καταλήγει σήμερα στη συζήτηση για τη συμμετοχή και πάλι του στρατού στη διαγραφή (αποκατάσταση-καθαρισμός το λένε) των 57 ονομάτων από το σημείο πλησίον στα 20 μέτρα από το μνημείο, στο ύψος του ποδηλατόδρομου, του Άγνωστου Στρατιώτη. Μια τραγική συμμετρία, που λέει περισσότερα απ’ όσα μπορούν να χωρέσουν σε πολιτικούς λόγους.
Η Δικαιοσύνη, αντί να στηρίξει τους συγγενείς, τους αντιμετωπίζει με δυσπιστία. Υπάρχουν μαρτυρίες για προτροπές δικαστικών λειτουργών “να ανάψουν ένα κερί στα παιδιά τους και να μην ψάχνουν άλλο”. Και όταν λειτουργοί της Δικαιοσύνης εμφανίζονται σε εκδηλώσεις του ΣΕΒ για να σχολιάζουν «την πολιτική εκμετάλλευση του πένθους», το μήνυμα προς την κοινωνία είναι ξεκάθαρο: Το έγκλημα πρέπει να ξεχαστεί.
Από την πρώτη μέρα μέχρι σήμερα, οι οικογένειες των θυμάτων βλέπουν τους θεσμούς να λειτουργούν όχι υπέρ τους, αλλά εναντίον τους. Κι όμως, εξακολουθούν να τους σέβονται περισσότερο απ’ όσους τους χειραγωγούν. Δε ζητούν προνόμια, ζητούν δικαιοσύνη. Να λειτουργήσει το κράτος όπως αρμόζει σε μια ευνομούμενη Πολιτεία. Οι ίδιοι που κάποτε διαδήλωναν ακριβώς στο Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη, οι “Μενουμευρώπηδες” με τα “Γερούν, γερά” και “Βάστα, Σόιμπλε” δεν κόπτονται για την “αισθητική” του μνημείου, ούτε για την τάξη και την ευπρέπεια. Θέλουν απλώς να σβήσουν τα 57 ονόματα - όχι μόνο από την επιγραφή, αλλά και από τη συλλογική μνήμη. Μα τα ονόματα δε σβήνουν.
Μένουν ανεξίτηλα χαραγμένα. Ζητούν αλήθεια. Ζητούν δικαίωση. Και μέχρι να τη βρουν, κανένα μπάζωμα και καμία πολιτική σιωπή δε θα τα θάψει.
