Εδώ και έναν χρόνο, η Κρήτη και η Γαύδος βρίσκονται στην πρώτη γραμμή των μεταναστευτικών ροών. Σκάφη φτάνουν συχνά στα νότια παράλια του νησιού, μεταφέροντας ανθρώπους που αναζητούν μια νέα αρχή. Από τις αρχές του 2025, περισσότεροι από 4.600 μετανάστες έχουν αποβιβαστεί στα νότια παράλια μέχρι τον Μάιο, όταν το σύνολο των μεταναστών για όλο το 2024 ήταν 5.100. Οι τοπικές Αρχές και οι λιμενικές δυνάμεις βρίσκονται σε κατάσταση συναγερμού, αντιμετωπίζοντας σχεδόν καθημερινά περιστατικά διάσωσης και φιλοξενίας.
Παρά το “καμπανάκι” κινδύνου, η κυβέρνηση δεν έχει καταφέρει να δημιουργήσει κατάλληλες υποδομές για την προσωρινή φιλοξενία και καταγραφή των μεταναστών.
Το αποτέλεσμα; Να είμαστε στο ίδιο έργο θεατές. Λιμενικοί που πιέζονται αφόρητα, τοπικές κοινωνίες που αισθάνονται εγκαταλειμμένες και μια τοπική διοίκηση που παλεύει με την καθημερινότητα χωρίς εργαλεία. Οι κάτοικοι ζουν με την αβεβαιότητα, ενώ οι τοπικές επιχειρήσεις προσπαθούν να ισορροπήσουν ανάμεσα στις απαιτήσεις του τουρισμού και στις προκλήσεις του Mεταναστευτικού.
Την ίδια στιγμή, όμως, στο κέντρο των εξελίξεων, η κυβέρνηση φέρνει με θριαμβευτικές τυμπανοκρουσίες ένα νέο νομοσχέδιο για τη διαχείριση των παράνομων μεταναστών.
Το νέο νομοσχέδιο περιλαμβάνει αυστηρές διατάξεις:
- Μείωση του χρόνου για οικειοθελή αναχώρηση από 26 σε 14 ημέρες και παρακολούθηση με βραχιολάκι.
- Φυλάκιση τουλάχιστον τριών ετών, με δυνατότητα αναστολής μόνο αν αποχωρήσει οικειοθελώς.
- Χρηματικά πρόστιμα από 10.000 έως 30.000 ευρώ για όσους επιστρέφουν παράνομα.
- Κατάργηση άδειας διαμονής για όσους βρίσκονται στη χώρα για 7 χρόνια χωρίς χαρτιά.
- Απαγόρευση επανεισόδου στη χώρα για 10 + 5 χρόνια.
Στόχος, όπως λέει το υπουργείο, είναι να δημιουργηθεί ένα αυστηρότερο θεσμικό πλαίσιο για τους παράνομους μετανάστες. Ενώ τα νομικά εργαλεία σφίγγουν τη “θηλιά” γύρω από τους μετανάστες στα χαρτιά, στο πεδίο η κατάσταση στην Κρήτη παραμένει ανεξέλεγκτη. Οι υπουργοί αλλάζουν, όπως και ο σχεδιασμός του υπουργείου Μετανάστευσης. Αρχικά, έλεγαν για δομές φιλοξενίας, ενώ το τελευταίο χρονικό διάστημα για προσωρινό χώρο καταγραφής μεταναστών.
Η Κρήτη δεν πρέπει να είναι αποθήκη ψυχών. Απαιτείται σχεδιασμός, ενίσχυση του Λιμενικού Σώματος, υποδομές, έργα, οικονομική στήριξη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και όχι... λόγια. Κι όσο οι ροές συνεχίζονται, οι τοπικές κοινωνίες βρίσκονται σε αναβρασμό εν μέσω της τουριστικής σεζόν. Οι κάτοικοι ανησυχούν όχι μόνο για την ασφάλεια, αλλά και για την κοινωνική συνοχή, που δοκιμάζεται καθημερινά. Τα νομοσχέδια και οι ανακοινώσεις μπορεί να γεμίζουν πρωτοσέλιδα, αλλά αυτό που χρειάζεται η Κρήτη σήμερα είναι δράση. Η ουσία δεν είναι στα πρόστιμα, αλλά στη διαχείριση του προβλήματος.
Η κυβέρνηση δεν μπορεί να ισχυρίζεται ότι σκληραίνει τη στάση της απέναντι στη μετανάστευση, όταν στο εσωτερικό της χώρας οι περιοχές πρώτης υποδοχής παραμένουν ανοχύρωτες. Γιατί η ουσία δε βρίσκεται μόνο στα πρόστιμα, τις ποινές και τα βραχιολάκια. Η ουσία βρίσκεται στο να μπορείς να διαχειριστείς με ανθρωπιά, ασφάλεια και αξιοπρέπεια τις ροές όταν αυτές φτάνουν στο έδαφός σου. Και αυτή τη στιγμή, η Κρήτη ζει μια εκρηκτική πραγματικότητα, που κανένα νομοσχέδιο δεν αγγίζει.
Η αντιμετώπιση του μεταναστευτικού ζητήματος απαιτεί συντονισμένες ενέργειες και ουσιαστική στήριξη των τοπικών κοινωνιών, που μέχρι σήμερα φέρουν το βάρος χωρίς την απαιτούμενη υποστήριξη. Η Κρήτη “βράζει” - και κανείς δεν ακούει. Το Μεταναστευτικό δε λύνεται με νομοσχέδια και μηνύματα αυστηροποίησης. Λύνεται με παρουσία στο πεδίο, με οργάνωση και σχεδιασμό. Μέχρι σήμερα, η κυβέρνηση φαίνεται να αδιαφορεί. Η πραγματικότητα απέχει έτη φωτός. Μήπως ήρθε η ώρα η κυβέρνηση να αφήσει τα νομικά “πλαίσια” και να κατέβει στο πεδίο; Να ακούσει τους Δήμους, τους πολίτες, τις τοπικές Αρχές; Γιατί, αν κάτι φωνάζει από μακριά, είναι πως το χάσμα ανάμεσα στη θεωρία και στην πράξη μεγαλώνει επικίνδυνα. Και η Κρήτη δεν μπορεί να περιμένει άλλο.
