Δυστυχώς, η οικονομική κρίση που ξεκίνησε το 2009 έχει επιφέρει βαθιές κοινωνικές ανισότητες. Πολλές οικογένειες βρίσκονται σε δύσκολη οικονομική κατάσταση, γεγονός που αυξάνει την απογοήτευση και μειώνει τις ευκαιρίες για μόρφωση και απασχόληση των νέων.
Την ίδια ώρα, ορισμένες κοινωνικές ομάδες, όπως οι Ρομά ή οι μετανάστες δεύτερης γενιάς, συχνά βιώνουν περιθωριοποίηση, γεγονός που εντείνει την αίσθηση αδικίας και στρέφει ορισμένα άτομα προς την παραβατικότητα. Καταλυτικό ρόλο στη ανήλικη παραβατικότητα αλλά και βία παίζει η οικογένεια, αλλά και το πώς προσεγγίζει το κοινωνικό πρόβλημα. Όσο ο μπαμπάς στην Κρήτη και κυρίως στην ενδοχώρα θεωρεί ένδειξη αντρειάς το νταϊλίκι του γιου δεν πρόκειται να αλλάξει απολύτως τίποτα. Την ίδια ώρα, η έλλειψη υγιών προτύπων δυστυχώς μεγαλώνει το κοινωνικό πρόβλημα. Δηλαδή με λίγα λόγια, όταν τα παιδιά δεν έχουν σταθερά πρότυπα συμπεριφοράς ή αντλούν πρότυπα από εγκληματικούς κύκλους είναι πιο πιθανό να παρασυρθούν.
Πολλά σχολεία δεν μπορούν να λειτουργήσουν προληπτικά, ούτε να διαχειριστούν παιδιά με προβλήματα συμπεριφοράς. Η έλλειψη ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών στα σχολεία επιτείνει το πρόβλημα. Μάλιστα, παιδιά που εγκαταλείπουν πρόωρα το σχολείο είναι πιο εκτεθειμένα σε παραβατικές συμπεριφορές.
Δυστυχώς για πολλά παιδιά η “άγρια” εφηβεία τα οδηγεί σε πολύ επικίνδυνα μονοπάτια, καθώς η εφηβεία είναι περίοδος αμφισβήτησης, εξέγερσης και ανάγκης για αποδοχή από συνομηλίκους. Κάποιοι έφηβοι προσπαθούν να κερδίσουν τον σεβασμό μέσω παραβατικής συμπεριφοράς. Για παράδειγμα, παιδιά που δυσκολεύονται να διαχειριστούν τα συναισθήματά τους μπορεί να στραφούν στη βία ή σε παραβατικές πράξεις.
Στην εποχή των social media, τα πράγματα δυσκολεύουν, μιας και πολλοί είναι αυτοί που προωθούν τη βία ή χρησιμοποιούν τα κοινωνικά δίκτυα για να την προκαλέσουν.
Η συνεχής έκθεση σε πρότυπα βίας δημιουργεί στρεβλές αντιλήψεις για το τι είναι αποδεκτό ή επιθυμητό. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορούν να ενισχύσουν παραβατικές συμπεριφορές μέσω διαδικτυακού εκφοβισμού, επιδείξεων βίας, αλλά και άλλων πολλών μορφών παραβατικής συμπεριφοράς. Την ίδια ώρα, η Πολιτεία αδυνατεί να βοηθήσει ουσιαστικά, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες, δυστυχώς υπάρχει έλλειψη πολιτικών που να εντοπίζουν και να στηρίζουν παιδιά που βρίσκονται σε κίνδυνο.
Το σωφρονιστικό και δικαστικό σύστημα για ανηλίκους είναι υποστελεχωμένο και συχνά τιμωρητικό, αντί για παιδαγωγικό.
Δυστυχώς, η ανήλικη παραβατικότητα δεν είναι μεμονωμένο φαινόμενο, αλλά σύμπτωμα βαθύτερων κοινωνικών παθογενειών. Η αντιμετώπισή της απαιτεί συλλογική προσπάθεια από το κράτος, την κοινωνία, την οικογένεια και την εκπαιδευτική κοινότητα. Χρειάζονται προληπτικές πολιτικές, ουσιαστική στήριξη των οικογενειών και των σχολείων και δημιουργία ευκαιριών για ουσιαστική ένταξη των νέων στην κοινωνία.
Στην Κρήτη, υπάρχει μια ιστορικά έντονη ταύτιση με την ανδρεία, τη λεβεντιά και τη μαγκιά ως δείγματα κύρους και ανδρισμού. Αυτό μερικές φορές περνάει και στους νέους μέσα από πρότυπα της κοινωνίας, της μουσικής ή ακόμα και της οικογένειας. Έτσι, η “μαγκιά” θεωρείται θεμιτή ή και επιθυμητή συμπεριφορά. Αν η οικογένεια ενισχύει ή αδιαφορεί για τέτοιες συμπεριφορές, τα παιδιά μεγαλώνουν με την αίσθηση ότι η επιθετικότητα, η αδιαλλαξία ή η ψευτομαγκιά είναι αποδεκτοί τρόποι να κερδίζεις σεβασμό ή να επιβάλλεσαι. Δυστυχώς, η “ψευτομαγκιά” μπορεί εύκολα να εξελιχθεί σε παραβατική συμπεριφορά, μπούλινγκ, όπλα, ακόμα και μικροεγκληματικότητα. Αυτό δεν είναι απλώς εφηβική ανησυχία, αλλά κοινωνικό φαινόμενο, που μπορεί να έχει συνέπειες για όλη την τοπική κοινότητα. Εσύ πόσο ακόμα θα αδιαφορείς για τα παιδιά σου;
