Την ώρα που το Φράγμα Αποσελέμη πιάνει... πάτο, τεράστιες ποσότητες γλυκού νερού από τον Αλμυρό Ποταμό θα καταλήξουν στη θάλασσα το προσεχές χρονικό διάστημα, χωρίς να υπάρχει μέχρι σήμερα πολιτική βούληση για την αξιοποίηση της μεγαλύτερης Καρστικής πηγής της Κρήτης.
Σύμφωνα με τον επιστήμονα του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Κρήτης κ. Χαράλαμπο Φασουλά, ο Αλμυρός είναι μια από τις μεγαλύτερες πηγές στην Ελλάδα που θα μπορούσε να γεμίσει όχι μόνο το Φράγμα Αποσελέμη αλλά όλα τα φράγματα της Κρήτης, εξασφαλίζοντας ουσιαστικά σταθερή υδροδότηση.
Όπως είναι γνωστό, το νερό είναι υφάλμυρο επειδή κάπου βαθιά στη γη ανακατεύεται με θαλασσινό, με εξαίρεση κάποιους μήνες το χειμώνα που είναι γλυκό και πόσιμο. Όταν αρχίσουν να λιώνουν τα χιόνια από τις βουνοκορφές σε συνδυασμό με τις βροχοπτώσεις, το νερό που θα κατεβαίνει θα είναι πόσιμο ενώ η παροχή του θα είναι μεγάλη. Συνήθως, το χρονικό διάστημα Φεβρουαρίου - Μαρτίου παρατηρείται αυτό, όπως δηλώνει ο κ. Φασουλάς σημειώνοντας ότι η αλατότητα εξαρτάται τόσο από την παροχή όσο και από τις βροχοπτώσεις. Αν δηλαδή η παροχή είναι μικρή τότε η αλατότητα είναι μεγάλη και το αντίστροφο.
Πάντως, ο επιστήμονας έχει αναφερθεί αρκετές φορές στο ζήτημα, όπως και στην έλλειψη των αναγκαίων υποδομών οι οποίες εάν είχαν υλοποιηθεί θα επέτρεπαν τη συλλογή και αποθήκευση του γλυκού νερού σε δεξαμενές ή μικροφράγματα, αποφεύγοντας έτσι μεγάλα κόστη για φαραωνικά έργα.
Σε πρόσφατο ρεπορτάζ της ΚΡΗΤΗ TV, ο επιστήμονας χαρακτήρισε μεγάλο λάθος το γεγονός ότι δεν υπήρξε πρόβλεψη για την επέκταση του αγωγού του Φράγματος Αποσελέμη μέχρι τον Αλμυρό ποταμό, προκειμένου να υπάρξει η δυνατότητα να “τραβήξει” νερό προς τα πίσω ώστε να γεμίσει το Φράγμα με νερό.
Η αλήθεια είναι ότι εδώ και αρκετά χρόνια γίνονται συσκέψεις όλων των εμπλεκόμενων φορέων για τον Αλμυρό ποταμό και κατατίθενται διάφορες προτάσεις για την αξιοποίηση των τεράστιων ποσοτήτων νερού που χάνονται προς τη θάλασσα, μέσω του υδροβιότοπου. Μάλιστα, προς τη κατεύθυνση αυτή, σημαντική ήταν η προσπάθεια της Διεύθυνσης Υδάτων της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης, μέσω της εκπόνησης συγκριτικής οικονομοτεχνικής μελέτης η οποία υπέδειξε πριν λίγα χρόνια τον καλύτερο τρόπο από πλευράς τεχνικής μεθόδου και κόστους για την αξιοποίηση των νερών του υφάλμυρων πηγών: «Αλμυρός Ηρακλείου, Αλμυρός Αγίου Νικολάου και Μαλαύρας».
Μεταξύ των προτεινόμενων λύσεων που τέθηκαν στο τραπέζι των συζητήσεων ήταν η ανύψωση του υφιστάμενου φράγματος και κατασκευή ταμιευτήρα 100 εκατομμυρίων κ.μ., ο εντοπισμός χρονικής περιόδου γλυκού νερού - άντληση και αποθήκευση σε ταμιευτήρα 21 εκατομμυρίων κ. μ., ο εντοπισμός χρονικής περιόδου γλυκού νερού και απευθείας ενίσχυση των δικτύων των ΔΕΥΑ, η στοά υδρομάστευσης, το εργοστάσιο αφαλάτωσης κ.α.
Μάλιστα, επικαιροποιήθηκαν όλες οι υπάρχουσες μελετητικές προτάσεις ενώ στη συνέχεια ακολούθησε η αξιολόγηση και βαθμολόγηση από ένα ευρύ πεδίο φορέων και κοινωνικών εταίρων. Τελικά, προκρίθηκε ως βέλτιστη η λύση για τον εντοπισμός της χρονικής περιόδου που το νερό της πηγής είναι γλυκό και δεν έχει υφαλμυριστεί και η άντληση του τη χρονική αυτή περίοδο, προς ενίσχυση των δικτύων ύδρευσης των ΔΕΥΑ Ηρακλείου και Μαλεβιζίου.
Αν και όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς τονίζουν την ανάγκη εξεύρεσης λύσης με φόντο τη λειψυδρία η οποία αποτελεί μεγάλη απειλή για την Ανατολική Κρήτη, δυστυχώς μέχρι σήμερα δεν υπάρχει σαφής σχεδιασμός, ενώ φέτος διανύουμε την τρίτη συνεχόμενη χρονιά με λιγοστές χιονοπτώσεις και βροχοπτώσεις, οι οποίες δεν είναι στα αναμενόμενα επίπεδα στα οποία προσδοκούσαν οι ειδικοί.
«Τα φράγματα είναι άδεια και νομίζω ότι πλέον ήρθε η ώρα να εξετάσουμε τα χειρότερα σενάρια», όπως σημείωσε ο κ. Φασουλάς, ο οποίος επισημαίνει ότι υπάρχουν διάφορες προτάσεις για την αξιοποίηση των νερών του Αλμυρού, όπως η κατασκευή ενός φράγματος κοντά στο Ηράκλειο για τη συλλογή και αποθήκευση του νερού όπως και η επέκταση του αγωγού του Αποσελέμη, ζητήματα τα οποία πρέπει να τεθούν στο τραπέζι του διαλόγου όπως και να βρεθεί χρηματοδότηση για να αρχίσουν να υλοποιούνται τα έργα.
Και ο πρώην προϊστάμενος της Δ/νσης Υδάτων της Περιφέρειας Κρήτης κ. Ηρακλής Μπουλουκάκης χαρακτηρίζει τον Αλμυρό Ποταμό ως τον “λευκό χρυσό”, υποστηρίζοντας ότι η πολιτεία δεν έχει δείξει το απαιτούμενο ενδιαφέρον. Μάλιστα, ο γεωλόγος προχωρά ανά τακτά χρονικά διαστήματα σε μετρήσεις σε σχέση με την αγωγιμότητα του νερού στον Αλμυρό ποταμό. Κάποιες ημέρες και εβδομάδες, οπότε η ποιότητα του νερού από τον Αλμυρού Ποταμού, αυξομειώνεται διαρκώς ανάλογα και με τις βροχοπτώσεις και χιονοπτώσεις, η αγωγιμότητα μπορεί να φτάσει τα 200, 250 και τα 300, όταν η αγωγιμότητα ενός εμφιαλωμένου ποιοτικού νερού είναι περίπου στα 256.
Ο ίδιος είναι υπέρ της πρότασης της ανύψωσης του φράγματος, καθώς εκτιμά ότι θα μπορούσε να διασφαλίσει τη συλλογή γλυκού νερού ενώ παράλληλα τονίζει την ανάγκη να γίνουν έρευνες γύρω από τη διείσδυση του θαλασσινού νερού που προκαλεί υφαλμύρωση. Όπως τονίζει, θα πρέπει να ξεκαθαριστεί το επίμαχο ζήτημα, καθώς τα σενάρια δίνουν και παίρνουν, μεταξύ αυτών, ότι μπορεί να υφαλμυρώνεται από τις υποθαλάσσιες πηγές στο Μπαλί.
Και ενώ συμβαίνουν όλα αυτά, ο Δήμος Μαλεβιζίου αναγνωρίζοντας τη σοβαρότητα του προβλήματος, έχει στραφεί προς την αφαλάτωση των νερών του Αλμυρού ποταμού, επιδιώκοντας την αύξηση των ποσοτήτων αφαλατωμένου νερού, έως και 11.000 κυβικά μέτρα νερού, ημερησίως, τα οποία θα ενισχύσουν το δίκτυο ύδρευσης.
Για τον Δήμο Μαλεβιζίου, το “κλειδί” είναι η αφαλάτωση, με τον κ. Μενέλαο Μποκέα να καταβάλλει μεγάλες προσπάθειες προς αυτή τη κατεύθυνση ενώ άμεσος στόχος του δημάρχου είναι η ενίσχυση της υδροδότησης της Αγίας Πελαγίας, όπου η ζήτηση νερού αυξάνεται σημαντικά λόγω της τουριστικής ανάπτυξης.
Μιλώντας πρόσφατα στην ΚΡΗΤΗ TV ο Δήμαρχος Μαλεβιζίου εξέφρασε τη πεποίθηση του ότι θα καταφέρουν φέτος να εντάξουν τη μελέτη σε χρηματοδοτικό πλαίσιο ώστε σε επόμενη φάση να εγκαταστήσουν τη νέα μονάδα.
«Το καλοκαίρι του 2026 θα τα έχουμε καταφέρει» δηλώνει ο κ. Μποκέας.
Σε αντίθεση με άλλους Δήμους, ο δήμαρχος Μαλεβιζίου προχωρά με σταθερά βήματα στην υλοποίηση ενός οραματικού όπως τον χαρακτηρίζει σχεδιασμού προκειμένου να μην διψάσουν δημότες και επισκέπτες τους καλοκαιρινούς μήνες και για τις επόμενες δεκαετίες.
Οι υπόλοιποι δήμοι της Ανατολικής Κρήτης πως θα αντιμετωπίσουν την κλιμακούμενη ανομβρία; Θα προχωρήσουν στην “ενεργοποίηση” γεωτρήσεων και στην ανόρυξη νέων, παρά τα υψηλά ενεργειακά κόστη και τα αμφίβολα αποτελέσματα;
Θα υπάρξει κάποιος ενιαίος σχεδιασμός ή θα συνεχιστεί η αποσπασματική προσέγγιση του προβλήματος;
Θα προχωρήσουν σε άλλες λύσεις και ποιες είναι αυτές;
Δεν ξέρω αν έχουν... άσους στο μανίκι τους, όμως το σίγουρο είναι ότι οι πολίτες ζητούν άμεσα λύσεις, προτού φτάσουμε στις …στεγνές βρύσες, στο μαρτύριο της σταγόνας, στη διανομή νερού και όχι μόνο.
Η πραγματικότητα είναι αμείλικτη: τα φράγματα στην Ανατολική Κρήτη αδειάζουν και οι υδάτινοι πόροι εξαντλούνται.
Από τη μια, οι αποκαρδιωτικές εικόνες στο Φράγμα Αποσελέμη και από την άλλη, οι τεράστιες ποσότητες νερού του Αλμυρού ποταμού να χάνονται στη θάλασσα.
Τα ερωτήματα παραμένουν:
Θέλουμε να αξιοποιήσουμε το γλυκό νερό του Αλμυρού Ποταμού, ναι ή όχι;
Θα ακούσουμε επιτέλους τους επιστήμονες και τη... φωνή της λογικής;
Θα υλοποιηθεί η πρόταση για την επέκταση του αγωγού από τον Αποσελέμη μέχρι τον Αλμυρό Ποταμό;
Θα υπάρξει πολιτική βούληση για να προχωρήσουν τα αναγκαία έργα ή θα χαθεί και φέτος η… ευκαιρία και θα “πνιγούμε” στη σταγόνα της αδράνειας;
