Στην Ελλάδα του 2025, τα σοβαρά τροχαία ατυχήματα έχουν, δυστυχώς, καταστεί μια “κανονικότητα” που η κοινωνία έχει συνηθίσει, χωρίς να προκαλούν ιδιαίτερη αίσθηση.
Η καθημερινή απώλεια ανθρώπινων ζωών στην άσφαλτο, οι σοβαροί τραυματισμοί, που γεμίζουν τις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας, οι διαλυμένες οικογένειες και τα χαμένα όνειρα, κυρίως νέων ανθρώπων, αποτελούν πλέον μέρος της καθημερινότητάς μας.
Στην Κρήτη το 2024 σημειώθηκαν 64 θάνατοι από τροχαία. Στην Ελλάδα τα επίσημα στοιχεία δεν έχουν δημοσιευτεί. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, το πρώτο δεκάμηνο του έτους σημειώθηκαν σε ολόκληρη τη χώρα 9.696 οδικά τροχαία ατυχήματα, προκαλώντας 569 θανάτους. Τα παραπάνω δείχνουν ότι η κατάσταση είναι ιδιαίτερα ανησυχητική. Ειδικά στην Κρήτη, η οποία καταγράφει υψηλότερα ποσοστά θανατηφόρων τροχαίων σε σύγκριση με τον εθνικό μέσο όρο, η κατάσταση είναι δραματική.
Η καθημερινή απώλεια ζωών στην άσφαλτο έχει γίνει τόσο συνηθισμένη, που σχεδόν δεν προκαλεί έκπληξη.
Έχει γίνει πια “κανονικότητα” να θάβεται σχεδόν καθημερινά στην Ελλάδα ένας άνθρωπος που σκοτώθηκε σε τροχαίο δυστύχημα. Έχει γίνει κανονικότητα να γεμίζουν οι Μονάδες Εντατικής Θεραπείας με σοβαρά τραυματισμένους ανθρώπους, να διαλύονται σώματα, ζωές και μαζί μ’ αυτά οικογένειες και όνειρα ανθρώπων, κυρίως νέων, που γίνονται συντρίμμια ανάμεσα στα συντρίμμια των διαλυμένων οχημάτων τους. Ακούμε, βλέπουμε, διαβάζουμε ψύχραιμοι την εκατόμβη των θυμάτων γύρω μας, κοντά μας, δίπλα μας, και είμαστε έτοιμοι να αποδώσουμε “ευθύνη” στην “κακή την ώρα” ή το “γραφτό” που οδηγεί τους ανθρώπους μοιραία στο δυστύχημα. Ίσως γιατί θεωρούμε αδιανόητο να συμβεί σε μας το κακό... μέχρι να συμβεί.
Μαζί με το πολύ αίμα που έχει χυθεί στους ελληνικούς δρόμους, έχει χυθεί και άλλο τόσο μελάνι πάνω στο χαρτί για να περιγράψει, να βρει αίτια, να υποδείξει, να διορθώσει όλα αυτά που μας οδηγούν σε μια κατάσταση που διαρκώς γίνεται πιο οδυνηρή στους δρόμους μας.
Πολλές φορές τα Μέσα Ενημέρωσης έχουν προβάλει και αποδώσει την ευθύνη τους δρόμους μας, που έχουν το κακό τους το χάλι, δρόμους που τους “βαφτίζουμε” κεντρικούς οδικούς άξονες, αλλά δεν έχουν προδιαγραφές και δεν παρέχουν ασφάλεια ούτε επαρχιακών δρόμων. Δρόμους με κακή χάραξη, με διαλυμένα και στενά οδοστρώματα σε σχέση με τον κυκλοφοριακό φόρτο, δρόμους με ελλιπείς σημάνσεις και χωρίς φωτισμό.
Πολλές φορές προβάλλεται ως αιτία το μεγάλο πλήθος των οχημάτων που κυκλοφορούν στους κρητικούς και γενικότερα στους ελληνικούς δρόμους ως αποτέλεσμα της κουλτούρας του Έλληνα και της σχέσης του με το I.X. όχημα εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Ως αποτέλεσμα της έλλειψης σοβαρών υποδομών στις δημόσιες συγκοινωνίες, αλλά της απόκτησης ενός οχήματος με την “ευλογία” του κράτους, που αντιμετώπιζε εδώ και πολλά χρόνια το Ι.Χ. όχημα ως πηγή εσόδων, χωρίς ποτέ να θεωρήσει ότι έχει την υποχρέωση τουλάχιστον να οργανώσει τις υποδομές και τους όρους κυκλοφορίας όλων των οχημάτων από τα οποία λαμβάνει ένα δυσανάλογα μεγάλο φορολογικό έσοδο.
Πολλές φορές τα Μέσα έχουν προβάλει τη συμβολή των πολλών παλαιών και κακοσυντηρημένων οχημάτων, που κυκλοφορούν στους ελληνικούς δρόμους, στα τροχαία δυστυχήματα, αποτέλεσμα της οικονομικής δυσπραγίας που κυριάρχησε στην ελληνική κοινωνία κατά την περίοδο της οικονομικής κρίσης από το 2010 έως το 2020.
Πολλές φορές έχουν προβάλει ότι η εκμάθηση της οδήγησης και του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας γινόταν και γίνεται με έναν τρόπο που θυμίζει περισσότερο διεκπεραίωση και λιγότερο μαθησιακή διαδικασία και συνεπώς η απόκτηση άδειας οδήγησης δε σημαίνει κατ’ ανάγκην γνώση ούτε του σωστού τρόπου οδήγησης, ούτε και του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας.
Και αυτά υπό “κανονικές συνθήκες”, καθώς δεν είναι λίγες οι φορές που έχουμε αναφερθεί σε περιστατικά διαφθοράς ώστε να αποκτηθεί με απάτη η άδεια οδήγησης, που μόνον “άδεια οδήγησης” δε θα έπρεπε να λέγεται.
Πολλές φορές τα Μέσα Ενημέρωσης έχουν προβάλει την ελλιπή αστυνόμευση των δρόμων μας, που αφήνει ασύδοτη την παραβατικότητα στην άσφαλτο και γίνεται συχνά-πυκνά κίνδυνος-θάνατος για όλους όσοι βρίσκονται στον δρόμο.
Είναι αλήθεια όλα τα παραπάνω. Και το αποτέλεσμα που παράγουν είναι καθημερινά δράματα στους κρητικούς δρόμους και στους δρόμους ολόκληρης της Ελλάδας, που μόνο με τα δράματα που εκτυλίσσονται στα πεδία των μαχών της Ουκρανίας ή της Γάζας μπορούν να συγκριθούν.
Νέα παιδιά με όλη τη ζωή μπροστά τους νεκρά στην άσφαλτο. Γονείς που βρίσκονται από τη μια στιγμή στην άλλη μπροστά στο αδιανόητο. Να θάβουν τα παιδιά τους. Άνδρες και γυναίκες στην πιο παραγωγική τους ηλικία αφήνουν ορφανά μικρά παιδιά. Συνάνθρωποί μας στην τρίτη ηλικία να τελειώνουν τη ζωή τους στο κάθισμα ενός αυτοκινήτου ή κάτω από τις ρόδες ενός αυτοκινήτου ή ενός δίκυκλου. Συνάνθρωποί μας όλων των ηλικιών που βρίσκονται ξαφνικά ακρωτηριασμένοι, ανάπηροι, ανήμποροι να συνεχίσουν τη ζωή τους όπως τη γνώριζαν. Και μαζί μ’ αυτούς συγγενείς, φίλοι, κοινωνικός περίγυρος σε σοκ. Άνθρωποι που το επίκεντρο της ζωής τους γίνεται μια Μονάδα Εντατικής Θεραπείας, ο θάλαμος ενός νοσοκομείου ή οι χώροι ενός κέντρου αποκατάστασης.
Είναι αλήθεια όλα τα παραπάνω. Και αν τα αλλάζαμε, τι θα άλλαζε; Αν είχαμε εξαιρετικούς δρόμους, ιδανικά συντηρημένα οχήματα, ένα ιδανικό σύστημα απόκτησης άδειας οδήγησης και άριστη αστυνόμευση στους δρόμους μας, τα δράματα θα είχαν εξαφανιστεί;
Μάλλον δε θα είχαμε αλλάξει τίποτε. Γιατί ο σημαντικότερος αρνητικός παράγοντας για όλα όσα συμβαίνουν στους δρόμους μας είμαστε εμείς οι ίδιοι. Αν δεν αλλάξουμε εμείς, τότε τίποτε δεν μπορεί να αλλάξει.
Αν κάθε φορά που κρατούμε το τιμόνι ενός οχήματος δε συνειδητοποιήσουμε ότι από τα χέρια μας εξαρτώνται οι ζωές των συνεπιβατών μας, αυτών που δε βρίσκονται στο όχημά μας αλλά βρίσκονται γύρω μας στον δρόμο και αυτών που δε βρίσκονται καν στον δρόμο αλλά βρίσκονται στις ζωές μας, τότε τίποτε δε θα έχει αλλάξει.
Αν κάθε φορά που μπαίνουμε στον πειρασμό να σηκώσουμε το κινητό μας ενώ οδηγούμε δε σκεφτούμε ότι μπορεί ένα δευτερόλεπτο απροσεξίας να στοιχίσει μια ζωή, τίποτε δε θα έχει αλλάξει.
Αν κάθε φορά που επιχειρούμε να κινηθούμε ανάποδα σε ένα μονόδρομο «για μερικά μέτρα... βρε αδερφέ», δε σκεφτούμε ότι μπορεί να μην καταφέρουμε ποτέ να διανύσουμε τα μέτρα αυτά, τότε τίποτε δε θα έχει αλλάξει.
Αν κάθε φορά που πιάνουμε το τιμόνι σκεφτόμαστε ότι δεν μπορεί να είμαστε μεθυσμένοι γιατί καταναλώσαμε μόλις δύο ποτά, καθώς οι οδηγικές μας ικανότητες υπερβαίνουν την επήρεια λίγου αλκοόλ, τότε τίποτε δε θα έχει αλλάξει.
Αν κάθε φορά που παραβιάζουμε τον κόκκινο σηματοδότη ή το Stop σκεφτόμαστε ότι «καλά, θα το κάνουμε μια φορά και... προσεκτικά», τότε δε σκεφτόμαστε ότι ρισκάρουμε τη ζωή μας και τη ζωή άλλων που δεν έχουν καμία ιδέα για το πώς σκεφτόμαστε εμείς και τίποτε δε θα έχει αλλάξει.
Αν κάθε φορά που είμαστε βιαστικοί οδηγούμε σαν ο δρόμος να είναι δικός μας και όλοι οι υπόλοιποι στον δρόμο πεζοί και εποχούμενοι είναι απλώς “εμπόδια” στην κατεύθυνση για τον προορισμό μας, τότε τίποτε δε θα έχει αλλάξει.
Αν κάθε φορά που βρισκόμαστε μπροστά σε τροχονομικό έλεγχο προσπαθούμε να τον υπεκφύγουμε ή να τον ακυρώσουμε με “όπλο” τις γνωριμίες μας, ενώ πριν από λίγο γκρινιάζαμε γιατί η αστυνόμευση στους δρόμους μας είναι ελλιπής, τότε τίποτε δε θα έχει αλλάξει.
Τέλος, αν κάθε φορά που βρισκόμαστε στη θέση του οδηγού έχουμε την πίστη ότι οι κανόνες και οι κώδικες είναι φτιαγμένοι για τους άλλους και όχι για μας, τότε τίποτε δε θα έχει αλλάξει. Γιατί κίνηση στον δρόμο χωρίς κανόνες δεν μπορεί να υπάρξει και όταν υπάρξει, τότε το κόστος είναι δυσθεώρητα υψηλό. Είναι αίμα που ρέει άφθονο στους ελληνικούς δρόμους. Είναι ζωές που σβήνουν και χάνονται πάνω στην άσφαλτο και μαζί τους σβήνει αργά και βασανιστικά η Ελλάδα.
