Όταν η ανάγκη για προβολή ξεπερνά την ίδια την επιστήμη, τότε το αποτέλεσμα είναι απλά ο πανικός και η αναστάτωση. Το έργο του έχουμε δει πολλές φορές όταν υπάρχει σεισμική δραστηριότητα με σεισμολόγους και γεωλόγους να κάνουν ό,τι μπορούν για να κερδίσουν τις εντυπώσεις.
Βέβαια, υπάρχει και ένας που ξεπερνά κάθε όριο όσον αφορά την τρομολαγνεία, μόνο που οι “επιστημονικές” του αναλύσεις από το παρελθόν τον κάνουν για μια ακόμη φορά απόλυτα αναξιόπιστο, μιας και το μόνο που καταφέρνει είναι να προκαλεί την αναστάτωση μέσα από τη δική του πλέον διαχρονική παραπληροφόρηση. Ευτυχώς υπάρχουν και οι σοβαρές φωνές που έχουν και επιστημονικότητα, αλλά και διαχρονικότητα και αυτό δε σηκώνει καμία απολύτως αμφισβήτηση.
Το έργο επαναλαμβάνεται στη σκιά της σεισμικής δραστηριότητας στις Κυκλάδες, μόνο που στο παιχνίδι μπήκαν και Τούρκοι και Ολλανδοί και πάσης φύσεως ειδικοί. Την ίδια ώρα, Ευαγγελάτοι και μη καταδύονται σε ηφαίστεια, σκαρφαλώνουν σε νησίδες, μπλέκονται μέσα στη λάβα, μιας και αρέσκονται πάντα να παίζουν με την αγωνία των πολιτών, όταν γνωρίζουν ότι πάνω σε αυτήν την αναστάτωση ψάχνουν τη σωστή ενημέρωση. Έτσι μια φορά, βρε παιδάκι μου, θα ήθελα να δω ως δημοσιογράφος αλλά και πολίτης επιστήμονες με σωστές προσεγγίσεις και τοποθετήσεις, χωρίς να επιδίδονται σε κοντρίτσες και κακιούλες, κυρίως μέσα από τα social media.
Εκεί στο Mega και στην εκπομπή του κ. Ευαγγελάτου πότε θα αντιληφθούν ότι ο σεισμός είναι ένα φυσικό φαινόμενο, που χρήζει επιστημονικής προσέγγισης και ανάλυσης και όχι ένα τηλεοπτικό σόου. Τη μία εβδομάδα ο Ευαγγελάτος είναι ιατροδικαστής, την άλλη νομικός, την παραπάνω σεισμολόγος και πόσους ακόμα ρόλους θα παίξει στο σκηνικό των... κινούμενων σχεδίων. Από τη μια λοιπόν οι επιστήμονες, που κάποιοι από αυτούς λένε άλλα τη μια μέρα και άλλα την άλλη, και στον αντίποδα οι πάσης φύσεως Ευαγγελάτοι, που παίζουν το θεατράκι τους. Βεβαίως στη μέση οι πολίτες που δοκιμάζονται από τη δύναμη της φύσης και παράλληλα γίνονται υποχείρια αυτού του παιχνιδιού, που έχει ένα και μόνο στόχο, που δεν είναι άλλος από την ίδια την προβολή.
Αλήθεια τώρα, απ’ όλους αυτούς έχει σκεφτεί κανείς πόσο άσχημο είναι να καπηλεύεσαι τον ανθρώπινο φόβο και την ίδια ώρα να τον χρησιμοποιείς για να κάνεις νούμερα; Τώρα κάνεις νούμερα, γίνεται ο ίδιος... νούμερο. Αυτό είναι ένα άλλο θέμα. Πρέπει ορισμένοι, και ευτυχώς όχι όλοι, να κατανοήσουν πως ο σωστός επιστήμονας και ο σωστός δημοσιογράφος σε περιπτώσεις φυσικών καταστροφών διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στην ενημέρωση και τη διαχείριση της κρίσης.
Οι καταρτισμένοι επιστήμονες βασίζονται σε δεδομένα, δεν κάνουν εικασίες και στηρίζονται πάνω σε τεκμηριωμένες αναλύσεις. Εξηγούν με σαφήνεια και μεταφέρουν την άποψή τους με ηρεμία, ειδικά όταν τοποθετούνται δημόσια. Βασική αρχή είναι να μην κινδυνολογούν και βεβαίως να παρέχουν ακριβείς εκτιμήσεις για την κατάσταση.
Βέβαια, στην Ελλάδα του 2025, ζητούμενο είναι ο εντεταλμένος επιστήμονας να διαχωρίζει την επιστήμη από την πολιτική, γιατί κατά την ταπεινή μου γνώμη σε αυτό το κομμάτι γίνεται και η μεγαλύτερη ζημιά.
Δε διαφοροποιούνται αρκετά τα κριτήρια του σωστού δημοσιογράφου όταν καλείται να καλύψει φυσικές καταστροφές και φυσικά φαινόμενα. Βασική προϋπόθεση είναι να ελέγχει τις πηγές του, να τις διασταυρώνει και μετά να τις μεταδίδει. Δυστυχώς με αυτό το “θέατρο του παραλόγου” κοντεύουμε να ξεχάσουμε όλα αυτά που έχουμε μάθει σε πανεπιστήμια και δημοσιογραφικές σχολές. Η ενημέρωση χωρίς πανικό και χωρίς βαρύγδουπους τίτλους και αναφορές κάνει και τη διαφορά. Επίσης, πρέπει να επιλέγουμε να δίνουμε βήμα σε ειδικούς που μιλούν χωρίς σκοπιμότητα και καθαρά επιστημονικά, αλλά και κατανοητά. Παρέχουν πρακτικές πληροφορίες, όπως για παράδειγμα τα σημεία διαφυγής και καταφύγια, όπως και τα μέτρα ασφαλείας που πρέπει να τηρηθούν.
Δυστυχώς η εκμετάλλευση της ανθρώπινης αγωνίας για τηλεθέαση και κλικ αποτελούν βασική προϋπόθεση για την ενημέρωση που καταλήγει σε μια κακή θεατρική παράσταση. Πολύ απλά, η συνεργασία μεταξύ επιστημόνων και δημοσιογράφων είναι καθοριστική για την υπεύθυνη ενημέρωση του κοινού και την αποτελεσματική διαχείριση της κρίσης. Όλα τα παραπάνω δεν ισχύουν ούτε στην περίπτωση των Κυκλάδων και αυτό αφορά και ειδικούς και δημοσιογράφους.
Οι πολίτες, που έχουν αφήσει τα σπίτια τους, έχουν φύγει από τον τόπο τους και κυρίως ζουν μέσα στην αβεβαιότητα και τον φόβο, επιζητούν απλά σωστή ενημέρωση, χωρίς κραυγές. Επιζητούν πολύ απλά την αλήθεια. Τα υποθετικά συμπεράσματα και οι καταδύσεις σε κρατήρες ηφαιστείων αλλά και στον βυθό απλά ξεπερνούν κάθε ίχνος γελοιότητας και κυρίως ανύπαρκτης ενημέρωσης.
Επιτέλους για μια φορά να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων και ας σκεφτούν με λογική, έχοντας ως σημείο αναφοράς τους δοκιμαζόμενους πολίτες. Θα μου πεις, δουλίτσα να γίνεται με τα “νούμερα” που προκαλούν τα νούμερα, με μια όμως βασική διαφορά, πως ο κόσμος δεν τρώει κουτόχορτο και κυρίως αντιλαμβάνεται, όσο κι αν είναι βυθισμένος μέσα στον φόβο του. Μέρα και νύχτα παρακολουθούμε το ντελίριο του φόβου και των εικονικών αναλύσεων, μιας και αυτήν την εβδομάδα οι γνωστοί-άγνωστοι δημοσιογράφοι έχουν γίνει σεισμολόγοι και είναι έτοιμοι την επόμενη εβδομάδα με στολή άλλης επιστήμης να εκτελέσουν στον βωμό των αριθμών την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Βεβαίως και δεν αναφέρομαι στο σύνολο, για να μη σπεύσουν κάποιοι να βγάλουν χολή.
Επειδή λοιπόν το έργο το έχουμε ξαναδεί, ας αποφασίσουμε τι θέλουμε. Ενημέρωση ή θέατρο με κακούς ηθοποιούς;
