Με αφορμή τον θάνατο του πρώην πρωθυπουργού της Ελλάδας Κώστα Σημίτη, θα ήθελα να καταθέσω ορισμένες απόψεις. Καταρχάς, εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι από τη στιγμή που γνωστοποιήθηκε το γεγονός του θανάτου του, παντού ακούς εγκωμιαστικά σχόλια για την προσωπικότητα του εκλιπόντος, όχι μόνο μέσα από τον πολιτικό χώρο που υπηρέτησε επί δεκαετίες, το ΠΑΣΟΚ δηλαδή, αλλά και από αντίπαλους πολιτικούς χώρους και ειδικότερα από το κυβερνών κόμμα, τη Ν.Δ.
Θα μου πείτε, αυτό επιβάλλει ο πολιτικός πολιτισμός και η στοιχειώδης ευπρέπεια και έτσι πρέπει να γίνεται για κάθε πολιτική προσωπικότητα, η οποία αναδείχτηκε με την ψήφο των πολιτών σε θέση ευθύνης και όχι μία τυχαία θέση, αλλά αυτή του πρωθυπουργού.
Τα πολιτικά παιδιά του Σημίτη
Ωστόσο, θα ήταν παράλειψη να μην αναφέρουμε ότι η σημερινή κυβέρνηση της Ν.Δ. έχει προσφέρει υπουργικές καρέκλες σε πρώην στελέχη του πάλε ποτέ κραταιού σημιτικού ΠΑΣΟΚ (βλέπε Χρυσοχοΐδης, Μενδώνη, Σκέρτσος, Γεραπετρίτης, Φλωρίδης κ.ά.), ενώ ο σημερινός πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ποτέ δεν έκρυψε τον θαυμασμό του για την εκσυγχρονιστική λογική της περιόδου 1996-2004, μιας και ο ίδιος είναι οπαδός του εκσυγχρονισμού της χώρας, κάτι που έχει γίνει αισθητό στην ελληνική κοινωνία μέσα από μία σειρά μεταρρυθμίσεων που πραγματοποιήθηκαν από το 2019 μέχρι σήμερα.
Δε θα αποδώσω χαρακτηρισμούς για ένα πολιτικό πρόσωπο που ανήκει στην ιστορία, ούτε θα κρίνει, βεβαίως, η δική μου ταπεινότητα την προσφορά του στον τόπο. Άλλωστε, ο ελληνικός λαός έχει και μνήμη και κρίση, και ξέρει να τοποθετεί τον καθένα στη σωστή πλευρά ανάλογα με τα πεπραγμένα του.
Η προσπάθεια “αγιοποίησης”
Όμως, δε θα μπορούσα να αφήσω ασχολίαστη την προσπάθεια που καταβάλλει μία μερίδα του πολιτικού κόσμου να “αγιοποιήσει” τον πρώην πρωθυπουργό, παρουσιάζοντας μία εικόνα, η οποία σε πολλές περιπτώσεις είναι εντελώς ουτοπική. Ένας πολιτικός δεν κρίνεται μόνο για τις θετικές επιλογές του στον τρόπο άσκησης της εξουσίας, αλλά και για τις αρνητικές.
Κάποιος που έχει στοιχειώδη πολιτική και ιστορική γνώση, όταν ακούει χαρακτηρισμούς όπως «δάσκαλος της πολιτικής», «μέγιστος οραματιστής και εκσυγχρονιστής», «μέντορας για πολλούς», αναρωτιέται αν οι έπαινοι αυτοί αποδίδονται στο ίδιο πρόσωπο ή σε κάποιο άλλο.
Σε ένα πράγμα συμφωνώ απόλυτα απ’ όλα αυτά που έχουν ακουστεί μέχρι τώρα, ότι δηλαδή οι κυβερνήσεις Σημίτη άλλαξαν, εντελώς, το μείγμα πολιτικής στη χώρα. Το ξέρω ότι θα ακουστώ δυσάρεστος, κυρίως προς εκείνους που δηλώνουν θαυμαστές του έργου και της προσφοράς του πρώην πρωθυπουργού. Παρ’ όλα αυτά, η αποκατάσταση της αλήθειας δεν κάνει διακρίσεις, γι’ αυτό πρέπει να ακούγεται πάντα ατόφια και προς τέρψη της κοινωνίας που θέλει να την ακούσει.
Τα πεπραγμένα
Την περίοδο 1996-2004, η Ελλάδα ζούσε το όνειρό της ή μάλλον είχε πλάσει μία ιδεατή κατάσταση, στην οποία θα κυριαρχούσε υποτίθεται η ευμάρεια και ο υλικός ευδαιμονισμός. Οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ τότε είχαν δημιουργήσει την ψευδαίσθηση ότι η Ελλάδα θα μπορέσει επιτέλους να γίνει μία κανονική ευρωπαϊκή χώρα, προσεγγίζοντας τα πλούσια ευρωπαϊκά κράτη του Βορρά, στην οικονομία, την καινοτομία, την ανάπτυξη, την εξωστρέφεια. Αυτό, άλλωστε, σηματοδοτούσε η είσοδος της χώρας στην Ευρωζώνη, τα μεγάλα ολυμπιακά έργα και οι ευκαιρίες προς τους απλούς πολίτες, μέσω του εύκολου δανεισμού από τις τράπεζες και της διοχέτευσης χρήματος στην αγορά.
Ήταν όντως τόσο ρόδινα τα πράγματα εκείνη την περίοδο, και αν ναι, γιατί μετά από μερικά χρόνια επήλθε η οικονομική χρεωκοπία, η οποία συνέτριψε την ελληνική κοινωνία; Τα ελλείμματα από το 1996-2004 έφτασαν... στον θεό, η χώρα συσσώρευε χρέος χωρίς να παράγει. Εν ολίγοις, ζούσαμε με δανεικό χρήμα χωρίς να μας περάσει ούτε μία στιγμή από το μυαλό ότι κάποια στιγμή θα έπρεπε να το επιστέψουμε. Η διαφθορά εκείνα τα χρόνια ξεπέρασε όλα τα όρια και τους ηθικούς φραγμούς. Δισεκατομμύρια ευρώ κατέληγαν στις τσέπες των επιτήδειων, με αφορμή τα μεγάλα δημόσια έργα και όχι μόνο. Υπουργοί των κυβερνήσεων Σημίτη πρωταγωνίστησαν σε ουκ ολίγες περιπτώσεις διαπλοκής - Τσοχατζόπουλος, Τσουκάτος, Μαντέλης, Παπαντωνίου είναι μερικά μόνο από τα πρωτοκλασάτα στελέχη που είχαν άμεση εμπλοκή - ενώ μέχρι σήμερα παραμένουν πολλά αναπάντητα ερωτήματα για τα σκάνδαλα εκείνης της περιόδου και κανείς δεν ξέρει αν ποτέ θα μάθουμε όλη την αλήθεια.
Από την πλευρά τους, οι Έλληνες πολίτες είχαν εθιστεί στο εύκολο αι ανέξοδο χρήμα, που αφειδώς προσέφεραν οι τράπεζες, με αποτέλεσμα μία ολόκληρη γενιά να είναι χρεωκοπημένη χωρίς να το έχει πάρει χαμπάρι. Εδώ στηρίζεται και η κυνική διαπίστωση του πρώην υπουργού του ΠΑΣΟΚ Θεόδωρου Πάγκαλου, με το περίφημο «μαζί τα φάγαμε», καθιστώντας ουσιαστικά τον λαό συνένοχο της οικονομικής κατάρρευσης.
Το εθνικό πένθος
Όλα τα παραπάνω δύσκολα παραγράφονται. Είναι λογικό κάποιοι να επενδύουν στη λήθη ή να ερμηνεύουν την ιστορία κατά το δοκούν. Είπαμε, τα καλά και τα συμφέροντα... Όσο για την απόφαση που πάρθηκε από την κυβέρνηση για τετραήμερο εθνικό πένθος, τη στιγμή που για άλλες περιπτώσεις, όπως για τους νεκρούς των Τεμπών, κηρύχθηκε τριήμερο πένθος, θα το αφήσω ασχολίαστο και στην κρίση των πολλών. Αρκεί μόνο να υπενθυμίσω ότι ο λαός κλίνει ευλαβικά το γόνυ σε όσους θυσιάστηκαν πραγματικά γι’ αυτόν τον ταλαίπωρο τόπο.
