Αναρωτιέμαι αν υπάρχουν ακόμα περιθώρια για να σταματήσει αυτή η κατηφόρα της κοινωνίας όσον αφορά στην περιβαλλοντική συνείδηση. Δυστυχώς, φτάσαμε μια ανάσα από την καταστροφή για να μπούμε στη διαδικασία ως τόπος να λάβουμε μέτρα για τη λειψυδρία.
Τι θα γίνει αν και ο φετινός χειμώνας είναι άνυδρος; Αφήνω την απάντηση στη συνείδηση του καθενός από εμάς. Οι σοφοί αυτού του πλανήτη λένε πως ο επόμενος παγκόσμιος πόλεμος θα γίνει για το νερό και, αν λάβουμε υπόψη τα αποθέματα στην Κρήτη, η “μάχη” στο νησί έχει ήδη αρχίσει. Δήμοι βάζουν πλαφόν στο νερό. Αγρότες ζουν με την αγωνία αν θα μπορούν το καλοκαίρι να ποτίσουν τις καλλιέργειές τους και φορείς του τουρισμού αν θα γίνει η απόλυτη “αφαίμαξη” του νερού όταν την επόμενη τουριστική περίοδο η κατανάλωσή του υπερδιπλασιαστεί, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για έναν ήδη διψασμένο τόπο.
Έχω την εντύπωση πως στην Κρήτη, για να μην πω σε όλη τη χώρα, δεν έχουμε αντιληφθεί πλήρως το μέγεθος του προβλήματος. Κυρίως δεν το έχουν αντιληφθεί και οι κυβερνώντες και αντιπολιτευτικοί, με εξαίρεση ίσως την Αυτοδιοίκηση, που και εκεί κάποιοι αντιδρούν επιφανειακά (όχι όλοι, για να μην υπάρξει παρεξήγηση).
Μπορεί η γειτονιά μας να... φλέγεται, όμως εκεί, στη σκιά της αιματοχυσίας και των γεωπολιτικών αλλαγών, έχει ξεκινήσει και ο πόλεμος για το νερό. Πολλές οι μάχες ανά τον κόσμο και με μια αναδρομή θα αντιληφθούμε γιατί η Ελλάδα έχει πάρει σειρά, με τα φράγματα και τις δεξαμενές στη νησιωτική χώρα να αδειάζουν και κυρίως να μην μπορούν να καλύψουν ούτε τις βασικές ανάγκες.
Ο όρος “πόλεμος του νερού” χρησιμοποιείται συχνά για να περιγράψει συγκρούσεις ή εντάσεις που σχετίζονται με τη διαχείριση και την πρόσβαση στο νερό, ένα φυσικό πόρο που γίνεται όλο και πιο σπάνιος λόγω της κλιματικής αλλαγής, της αύξησης του πληθυσμού και της μη βιώσιμης διαχείρισης. Αν και δεν έχει ξεκινήσει ένας γενικευμένος “πόλεμος” για το νερό, παρατηρούνται τοπικές εντάσεις και διαμάχες σε διάφορες περιοχές του κόσμου. Τα παραδείγματα είναι πολλά και κυρίως διαχρονικά.
Στη φλεγόμενη Μέση Ανατολή και σε περιοχές όπως το Ιράκ, τη Συρία και την Αίγυπτο έχουν καταγραφεί έντονες διαμάχες για τον έλεγχο ποταμών, όπως ο Τίγρης, ο Ευφράτης και ο Νείλος. Το φράγμα της Αιθιοπίας έχει προκαλέσει ένταση μεταξύ Αιθιοπίας, Σουδάν και Αιγύπτου. Η ξηρασία και η έλλειψη νερού εντείνουν τις διαμάχες μεταξύ κοινοτήτων, όπως αυτές των νομάδων και των αγροτών. Υπάρχουν διαμάχες μεταξύ Ινδίας, Πακιστάν και Μπαγκλαντές για την εκμετάλλευση των υδάτινων πόρων. Επιπλέον, το νερό γίνεται όλο και περισσότερο εργαλείο πολιτικής πίεσης ή στρατηγικής, ενώ πολυεθνικές εταιρείες που ελέγχουν πηγές νερού αυξάνουν τις τιμές, καθιστώντας το λιγότερο προσιτό.
«Η ιστορία», λέει ο Βολταίρος, «είναι η αέναη επανάληψη γεγονότων» και με μια απλή αναδρομή μπορούμε να κατανοήσουμε πως και η χώρα μας “φλερτάρει” με μια πολύ επικίνδυνη κατάσταση, που βασίζεται στη λειψυδρία, αλλά και στις άνυδρες χρονιές που ζούμε εδώ και τουλάχιστον μία πενταετία.
Η κλιματική κρίση αναμένεται να επιδεινώσει το πρόβλημα, οδηγώντας σε μεγαλύτερη πίεση για τους φυσικούς πόρους. Αν δεν υπάρξουν συντονισμένες παγκόσμιες προσπάθειες, οι “πόλεμοι του νερού” μπορεί να γίνουν πιο συχνοί στο μέλλον. Πάντως, κύριοι της Αυτοδιοίκησης, που δικαίως φωνάζετε και καλά κάνετε που λαμβάνετε μέτρα, αν είχαμε όλοι “μυριστεί” το μέγεθος του προβλήματος, ίσως σήμερα να μην παίζαμε με τα όριά μας. Πάμε, λοιπόν, για ένα γρήγορο μαθηματάκι, πάντα με πρόθεση να σώσουμε έστω και στο... παρά πέντε την κατάσταση.
Η Κρήτη, λοιπόν, αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα λειψυδρίας λόγω ενός συνδυασμού φυσικών, κλιματικών και ανθρώπινων παραγόντων. Τα τελευταία χρόνια, το νησί καταγράφει σημαντική μείωση στις βροχοπτώσεις, αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής. Οι βροχές είναι λιγότερες, ενώ οι περίοδοι ξηρασίας γίνονται πιο έντονες. Η υπεράντληση των υπόγειων υδάτων, κυρίως για γεωργικές δραστηριότητες, οδηγεί σε εξάντληση των αποθεμάτων και υφαλμύρωση των υδροφόρων οριζόντων και εδώ έχουμε και το “έγκλημα” ορισμένων να στήνουν ολόκληρους μηχανισμούς για να κλέβουν το νεράκι του Θεού.
Η Κρήτη διαθέτει περιορισμένα δίκτυα αποθήκευσης και διανομής νερού. Πολλές περιοχές βασίζονται σε γεωτρήσεις, χωρίς αποτελεσματική διαχείριση ή ανανέωση των υποδομών.
Πάμε τώρα και στην ανάπτυξη του τουρισμού, που μαζί με τη μαζική γεωργία αυξάνουν την κατανάλωση νερού, πιέζοντας τους ήδη περιορισμένους πόρους.
Και κάπου εκεί στο βάθος και η απουσία ολοκληρωμένης στρατηγικής για τη διαχείριση των υδάτινων πόρων και η έλλειψη εκπαίδευσης στη σωστή χρήση του νερού επιδεινώνουν το πρόβλημα.
Επειδή, λοιπόν, το “θέατρο του παραλόγου” έχει ξεκινήσει, αυτοί που έπρεπε εδώ και χρόνια να λάβετε μέτρα, μάθετε πως δε βρέχει, δυστυχώς, και μάλλον έρχεται η άνυδρη... καταιγίδα.
