Εν πρώτοις, οι διαπιστώσεις επί του πεδίου, που βγάζουν ζουμί, όσο κι αν επικοινωνιακά ο άλλοτε “βραχίονας” της Αλ Κάϊντα στη Συρία, μεταβαφτίζεται με την πτώση της Δαμασκού και την κατάρρευση του καθεστώτος Άσαντ, σε επικεφαλής της ενωμένης “ανταρτικής αντιπολίτευσης”.
Η Συρία έπεσε στα χέρια των αντιπάλων του καθεστώτος Άσαντ, χωρίς να πέσει μια τουφεκιά.
Επί 11 ημέρες οι απανταχού ισλαμιστές μισθοφόροι (σε αυτό είναι καθοριστικός και ο ρόλος της Τουρκίας) κάνουν μια προέλαση “υγιεινή εκδρομή” μέχρι την Δαμασκό. Πρακτικά ως μία πρώτη εικόνα, μία “δράκα” μισθοφόρων κατάφεραν σε 11 ημέρες, ότι δεν κατάφερε τόσα χρόνια το επίσημο Ισραήλ;
Εξαίρεση η Χομς, στη συντριπτική της πλειοψηφία Αλαουίτες (σέχτα χαλαρή Σιιτών, όπως και η οικογένεια Άσαντ), που βλέποντας τους Σουνίτες του στρατού Άσαντ να αυτομολούν στους ισλαμιστές, ομοίως σουνίτες αντάρτες, απλά αντιστάθηκαν σθεναρά και για αυτό η “εκεχειρία” για την ώρα μαζί τους, οδήγησε σε παράκαμψη της πόλης και προέλαση εισόδου παρέλασης των ισλαμιστών αντικαθεστωτικών στη Δαμασκό. Μήπως κάποιοι δεν μας τα λένε καλά;
Οι ορδές ισλαμιστών, που ως επί το πλείστον κάνουν τις “εφόδους” τους καβαλώντας… μηχανάκια και ΙΧ με καρότσες, “κατέλαβαν” τη μία πόλη μετά την άλλη σε βόρεια, ανατολική και νότια Συρία.
Όλα δείχνουν πως ήταν “προαποφασισμένο” να “πέσει” ολόκληρη η Συρία και μάλιστα όσο το δυνατόν πιο αναίμακτα!
Σε καμία περίπτωση πάντως δεν μοιάζει λογικό το ένα αστικό κέντρο μετά το άλλο να “πέφτει”από άτομα που βγάζουν… σέλφι ενώ προελαύνουν ατάραχοι και ψάχνουν στο ίντερνετ για να δουν πώς πετάει ένα ελικόπτερο!!!
Γενικευμένη αβεβαιότητα
Σε ευρύτερο όμως γεωστρατηγικό πεδίο, μόλις τώρα ανοίγει μια περίοδο γενικευμένης αβεβαιότητας στη Μέση Ανατολή, ενώ Ρωσία και Ιράν μετρούν τις απώλειες στην περιοχή. Σε κάθε περίπτωση η Τουρκία και ο Ερντογάν, μαζί και το Ισραήλ φαίνεται να είναι οι πρώτοι κερδισμένοι.
Άλλωστε η Τουρκία υποστήριζε ανοιχτά τους ισλαμιστές αντάρτες στην ανατροπή του καθεστώτος Άσαντ.
Η Τουρκία, που χρηματοδοτεί και ενισχύει τους τζιχαντιστές είναι ξεκάθαρο ότι θέλει να ελέγχει το νέο καθεστώς στη Δαμασκό.
Σε κάθε περίπτωση αυτή τη στιγμή η δημιουργία ενός ισλαμικού Χαλιφάτου στις ακτές της ανατολικής Μεσογείου είναι πιο κοντά παρά ποτέ, ενώ για την Τουρκία ανοίγει ο δρόμος για την αποδυνάμωση των κουρδικών επιδιώξεων αυτονομίας στη βορειοανατολική Συρία, τουλάχιστον ως προς τον γεωγραφικό περιορισμό.
Κυρίως όμως καταρρέει ένα τοπίο στη Μέση Ανατολή που μέχρι χθες ακόμη και σε επίπεδο ιδεών, θεωρούνταν δεδομένο. Το Ιράν και η Ρωσική σταθερότητα ως σύμμαχος – καταρρέουν καθώς συναντούν νέες πραγματικότητες. Ο Άσαντ άλλωστε στις εσωτερικές αναταραχές από το 2011 μίας υπαρκτής ισχυρής τότε αντιπολίτευσης, επικράτησε - εκτός από τα δικά του εγκλήματα - επειδή το Ιράν δολοφόνησε γι' αυτόν και η Μόσχα βομβάρδισε γι' αυτόν.
Τώρα αυτοί οι δύο σύμμαχοι είναι υπερβολικά απασχολημένοι αλλού.
Όταν οι καθιερωμένες δυνάμεις φαίνονται ξαφνικά ανίκανες να δράσουν, υπάρχει συχνά μια στιγμή σημαντικού κινδύνου. Αλλά αυτό είναι κάτι που κατάλαβε η Τουρκία και δούλεψε για αυτό.
Από τη σκοπιά της Άγκυρας, το πρόβλημα της Συρίας δεν είχε εξαφανιστεί ποτέ. Χρειάστηκε μια μέρα να αλλάξει το διαρκές χάος προς όφελός της.
Η σαρωτική επίθεση της Hayat Tahrir al - Shams (HTS) και η ώθηση από τον Ταγίπ Ερντογάν που ευχήθηκε καλή επιτυχία στην επίθεση, μέχρι τη συριακή πρωτεύουσα, είναι δεδομένες.
Σε ποιον ακριβώς ευχήθηκε η Τουρκία παραμένει ασαφές. Τα ανώτερα κλιμάκια του HTS, με λίγα λόγια, ξεκίνησαν ως Αλ Κάιντα, βρήκαν το ISIS πολύ ακραίο και τώρα προσπαθούν να δηλώσουν ότι έχουν “ωριμάσει”.
Η ιστορία αυτού του είδους της εξέλιξης είναι ακατάστατη. Δεν είναι πάντα απλό για τους εξτρεμιστές να μεταρρυθμιστούν, αλλά είναι επίσης πιθανό μερικές φορές να αλλάξουν σχεδόν αρκετά. Ξεχωριστά, ενώ η Τουρκία μπορεί να άναψε το φυτίλι των επιθέσεων του HTS, αλλά η ταχύτητα της κατάρρευσης του Άσαντ μπορεί να μην είχε προβλεφθεί.
Και το Ισραήλ στο παιχνίδι
Την ίδια ώρα, το Ισραήλ αναπτύσσει δυνάμεις στη ζώνη ασφαλείας με τη Συρία.
Οι ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις ανακοίνωσαν χθες ότι αναπτύσσουν δυνάμεις στη ζώνη ασφαλείας με τη Συρία, εντός Συριακού εδάφους, που ελέγχεται από τον ΟΗΕ, καθώς και σε αριθμό σημείων απαραίτητων για την άμυνα υπό το φως των τελευταίων γεγονότων στην αραβική χώρα. Αναντίρρητα όμως, παρελθόν είναι το καθεστώς Άσαντ στη Συρία.
Αλλά μόλις τώρα, ανοίγει ο Ασκός του Αιόλου στη Μέση Ανατολή: η Μόσχα και η Τεχεράνη, για διαφορετικούς λόγους, δεν είχαν τη δύναμη να υποστηρίξουν τον Άσαντ.
Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι τόσο η κατεστραμμένη Χεζμπολάχ, όσο και οι σιιτικές πολιτοφυλακές του Ιράκ έχουν δηλώσει ότι σκοπεύουν να μείνουν έξω από τη σύγκρουση.
Η Τουρκία και το Ισραήλ - για διαφορετικούς λόγους - υποστηρίζουν τους ισλαμιστές αντάρτες, που θα μπορούσαν να είναι χρήσιμοι και στις ΗΠΑ.
Όσο και αν οι Αμερικανοί είχαν επικηρύξει στο παρελθόν με 10 εκατομμύρια δολάρια τον ηγέτη των τζιχαντιστών Αλ Τζολάνι, παρασκηνιακά τον στηρίζουν, αφού ήθελαν την ανατροπή του καθεστώτος Άσαντ. Οι Αμερικανοί, άλλωστε, μεσολάβησαν για να ενισχυθούν οι τζιχαντιστές τους τελευταίους μήνες με drones από τους Ουκρανούς, ώστε να καταφέρουν το τελειωτικό χτύπημα στις δυνάμεις του Ασαντ.
Στόχος άλλωστε της Δύσης δεν ήταν μόνο η ανατροπή του Άσαντ αλλά και η απομάκρυνση των Ιρανών και κυρίως των δύο ρωσικών ναυτικών βάσεων από τη Συρία και κατ’ επέκταση των Ρώσων από τη Μεσόγειο.
Ο Τζολάνι προσπαθεί βέβαια να βγάλει τον μανδύα του τζιχαντιστή και να εμφανιστεί τώρα ως μετριοπαθής πολιτικός ηγέτης. Αλλά δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι θα μπορέσει να ελέγξει τις διάφορες ένοπλες ομάδες τζιχαντιστών που δρουν ανεξέλεγκτα.
Το Ισραήλ ανακοίνωσε πως ο στρατός του εισέβαλε στο συριακό έδαφος για να αποτρέψει πιθανή επίθεση από τους τζιχαντιστές. Είναι πιθανό και το Ιράκ να καταλάβει περιοχές στην ανατολική Συρία, αλλά και το Ισραήλ στη νοτιοδυτική, με σκοπό να δημιουργήσουν ζώνες ασφαλείας.
Το ίδιο και η Άγκυρα, που ήδη έχει καταλάβει μια μεγάλη περιοχή της βόρειας Συρίας.
Η Τουρκία, επίσης, που χρηματοδοτεί και ενισχύει τους τζιχαντιστές, προφανώς θα θελήσει να ελέγξει το νέο καθεστώς στη Δαμασκό και για να αποτρέψει τη δημιουργία κουρδικού κράτους στη βορειοανατολική Συρία.
Πώς αλλάζει ο γεωπολιτικός χάρτης της Μέσης Ανατολής, ποιο μέλλον αναδύεται μετά τους πολέμους στη Γάζα, τον Λίβανο και τη Συρία; Η παρουσία των ισλαμιστών πολιτοφυλακών θα δημιουργούσε προβλήματα όχι μόνο για το Ισραήλ, αλλά και για άλλες χώρες: η Ιορδανία δεν θα χαιρόταν να δει μια χώρα όπως η Συρία να κυβερνάται από τζιχαντιστές.
Το ίδιο ισχύει και για τις μοναρχίες του Κόλπου. Ισλαμικά κινήματα είναι δύσκολο να χειριστούν, είναι ένα επικίνδυνο εργαλείο που χρησιμοποιείται από όλους. Ο λεγόμενος «Άξονας της Αντίστασης», που διαμόρφωσε το Ιράν, αποδυναμώνεται.
Οδεύουμε προς μια χαοτική Μέση Ανατολή, στην οποία δημιουργείται ένα ολοένα ευρύτερο μέτωπο κατά του Ιράν, στο οποίο οι αραβικές σουνιτικές χώρες έχουν το πλεονέκτημα, επίσης λόγω της σύγκλισης συμφερόντων με το Ισραήλ. Κάτι που θα προωθήσει και ο Τραμπ, εμπνευστής άλλωστε των Συμφωνιών του Αβραάμ.
Η εικόνα από πολιτική και θρησκευτική άποψη στη Συρία είναι περίπλοκη όσον αφορά τους εξωτερικούς παράγοντες. Κανείς, αυτή τη στιγμή, δεν είναι σε θέση να προωθήσει μόνος μια νέα ειρήνη, μια σταθερή αρχιτεκτονική που θα ισχύει για όλους.
Υπάρχουν όμως και άλλες παράμετροι: Οι Ρώσοι, για παράδειγμα, δεν θέλουν να χάσουν τις βάσεις τους στη Μεσόγειο και, αυτή τη στιγμή αδυναμίας, είναι περισσότερο διατεθειμένοι να μιλήσουν, δούναι και λαβείν ισχυρών λέγε με και ΗΠΑ από την Ουκρανία μέχρι την Ταρσό.
Επίσης, η ιδέα της νέας διοίκησης του Ντόναλντ Τραμπ είναι να τα βάλουν όλα σε τάξη, όταν καταστεί απαραίτητο να συνεννοηθούν με τη Μόσχα, σε μια αντιπαράθεση που δεν θα περιλαμβάνει μόνο την Ουκρανία, αλλά και τη Συρία.
Σε στρατηγικό επίπεδο, παίζεται επίσης το μεγάλο παιχνίδι των αγωγών φυσικού αερίου, καθώς η Συρία θα μπορούσε να είναι σημείο διέλευσης για να μεταφερθεί το φυσικό αέριο του Κόλπου στην Ευρώπη. Υπάρχουν σχέδια με αυτή την έννοια που μέχρι τώρα ήταν μπλοκαρισμένα από τους Ρώσους και τους Ιρανούς.
Είναι προφανές ότι, εάν αλλάξει η συριακή κυβέρνηση, αυτό μπορεί να μην ισχύει πλέον. Αυτό θα μπορούσε να είναι “καλό” για την ΕΕ, διότι θα σήμαινε την άφιξη φθηνού φυσικού αερίου, το οποίο θα βοηθούσε την Ευρώπη να λύσει το πρόβλημα των τιμών της ενέργειας. Το μεγάλο ερωτηματικό πάντως παραμένει: ποιος θα έρθει στην εξουσία στη Συρία.
Το γειτονικό Ιράκ έδειξε επίσης ότι η απομάκρυνση ενός δικτάτορα δεν είναι αυτόματα συνώνυμη με τη βελτίωση της κατάστασης.
Η Συρία κινδυνεύει πραγματικά να αντιμετωπίσει ένα σενάριο παρόμοιο με το Ιράκ, όπου 20 χρόνια μετά την αμερικανική εισβολή δεν έχει πλήρως αποκατασταθεί η τάξη. Οι τζιχαντιστές πολιτοφύλακες, παρά την επιχείρηση μακιγιάζ για να παρουσιαστούν με συμβιβαστικό προσωπείο, παραμένουν πάντα ακραίοι φονταμενταλιστές.
Νέα δεδομένα - Η Τουρκία ισχυροποιείται αποφασιστικά
Και τέλος, ερχόμαστε σε αυτό που μας αφορά ως Ελληνισμό, την Τουρκία.
Από τη Συρία μέχρι τον Λίβανο και από την Κύπρο ως την Κάσο, όλη η περιοχή έχει μετατραπεί σε “παιδική χαρά” του Ερντογάν. Η Τουρκία από μόνη της δεν θα μπορούσε ποτέ να ανοίξει τόσα μέτωπα χωρίς το γεωπολιτικό χάος που δημιουργεί να της γυρίσει μπούμερανγκ. Το κάνει, όμως, ανέξοδα και με τις πλάτες άλλων, λόγω του διπλωματικού πολλαπλού παιχνιδιού που παίζει μόνιμα πια με ΗΠΑ, τη Ρωσία και τόσες άλλες χώρες στην περιοχή.
Για την Ελλάδα ειδικά, μια χώρα της Ε. Ε. που ούτε εισβάλλει σε ξένα εδάφη ούτε επιχειρεί να υποκινεί πολέμους και εμφυλίους, τα πράγματα ήταν θεωρητικά απλά. Η ελληνική κυβέρνηση είχε χρέος να περιχαρακώσει την εθνική κυριαρχία της χώρας, όπως ακριβώς ορίζει η διεθνής νομιμότητα.
Η συνθήκη ήταν ευνοϊκή. Λόγω των πολέμων σε Ουκρανία και Μέση Ανατολή, η Αθήνα θα διασφάλιζε πρώτα την αναγνώριση στη δική της κυριαρχία προτού αρχίσει να λειτουργεί ως κράτος - όχημα των “συμμάχων” της. Όμως, αντίθετα από την Άγκυρα, που δεν πέταξε την ευκαιρία να αναδειχθεί πρωταγωνιστής στο σανίδι, η Ελλάδας είναι “παγωμένη”, ακόμα και όταν πολεμικά πλοία της Τουρκίας εισβάλλουν στα ελληνικά νερά και τα κυριαρχιακά μας δικαιώματα, οριοθετημένης επίσημα ΑΟΖ με την Αίγυπτο, στην Κάσο.
Πιστεύει κανείς ότι ΗΠΑ έχουν κανέναν λόγο να τηρήσουν πια καμιά ισορροπία; Η πτώση του Χαλεπίου δεν θα μπορούσε να είχε συμβεί χωρίς την Τουρκία. Όμως στον Ερντογάν επιτράπηκε να οργανώσει, στηρίξει και καθοδηγήσει τους τζιχαντιστές της HTS και του SNA, ώστε να εισβάλουν στη βόρεια Συρία.
Η HTS, που ιδρύθηκε ως Μέτωπο Αλ - Νούσρα το 2011, ξεκίνησε ως παρακλάδι της Αλ Κάιντα στη Συρία. Στη συνέχεια είχε στόχο την εγκαθίδρυση του ISIS, αν και μετά χώρισαν οι δρόμοι τους. Η HTS όμως χρησιμοποιεί τις ίδιες βάναυσες μεθόδους για να επιβάλλεται.
Ως αποτέλεσμα, η Τουρκία έγινε πλέον ο ξένος παράγοντας με τη μεγαλύτερη επιρροή στη Συρία. ΗΠΑ και υπόλοιπες δυνάμεις γνώριζαν καιρό την επιχείρηση που οργάνωνε η Τουρκία. Το ταξίδι του αρχηγού της Μοσάντ στην Άγκυρα, μέσα Νοεμβρίου, ήταν για το θέμα των Ισραηλινών ομήρων στη Γάζα ή ήταν το άλλοθι με μενού την Συρία, εν μέσω υποτίθεται σφοδρών αλληλο - επικρίσεων Τουρκίας – Ισραήλ; Ο Ερντογάν έδωσε απλώς στο γκρίζο διάστημα αποχώρησης του Μπάιντεν το πράσινο φως για να αρχίσει η εισβολή στον χρόνο που τον βόλευε. Η Τουρκία είδε μια ευκαιρία να ενδυναμώσει κι άλλο τη θέση της και την άρπαξε. Τώρα καταφέρνει πολλαπλούς στόχους:
1. Η Άγκυρα οδηγεί τις εξελίξεις στο να μονιμοποιήσει την κατοχή εδαφών στη βόρεια Συρία, με επίκεντρο φυσικά το Χαλέπι. Από χθες ήδη εγκαταστάθηκαν στρατιωτικά τμήματα της Τουρκίας σε νευραλγικά σημεία του Χαλεπίου, υποτίθεται προς διαφύλαξη της ειρηνικής μετάβασης της εξουσίας στη Δαμασκό.
2. Ετοιμάζεται να “απαλλαγεί” από περίπου 3.500.000 Σύρους πρόσφυγες που αναζήτησαν καταφύγιο στην Τουρκία, ένα πολιτικό “βαρίδι” για το κόμμα Ερντογάν. Ο Τούρκος βλέπει τώρα μια πολλά υποσχόμενη ευκαιρία με την κατάληψη του Χαλεπίου, ώστε μετά να ξεφορτωθεί τους πρόσφυγες επιστρέφοντάς τους.
3. Πιέζει τις ΗΠΑ να τερματίσουν την υποστήριξή τους στις Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις υπό την ηγεσία των Κούρδων στη βορειοανατολική Συρία. Οι Κούρδοι έγιναν ο βασικός εταίρος των ΗΠΑ στη μάχη κατά του ISIS στη Συρία, ελπίζοντας ότι οι ΗΠΑ δεν θα τους «πουλήσουν». Ο Ερντογάν τώρα θέλει ουσιαστικά να διαλύσει τους Κούρδους και να εξαλείψει κάθε προοπτική δημιουργίας κουρδικού κράτους.
4. Αποκτά ακόμα μεγαλύτερη δύναμη διπλωματικά. Θα χρησιμοποιήσει την τρέχουσα κατάσταση που δημιούργησε στη Συρία για να διαπραγματευτεί πιο αποτελεσματικά με τη Μόσχα και την Τεχεράνη, που βρίσκονται απέναντι από την Τουρκία, αλλά και την Ουάσινγκτον. Τώρα θα έχει την ευκαιρία να πιέσει για να εξασφαλίσει μια συμφωνία με την επερχόμενη κυβέρνηση Ντόναλντ Τραμπ. Ο Τραμπ ξέρει ότι, αν θέλει να αποτραβηχτεί από τη Συρία, θα συνεργαστεί αναγκαστικά με την Τουρκία, η οποία ήδη πρόλαβε και πήρε θέση στο τραπέζι.
Ελλάδα - Η «εκκωφαντική σιωπή» της Αθήνας
Κι ενώ οι πάντες παρακολουθούν τον Ερντογάν να εξελίσσεται στον μόνιμο “νταή” Μεσογείου και Μέσης Ανατολής, η Αθήνα τινάζει στον αέρα ακόμα και τη δρομολογημένη ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου για να μην ενοχλήσει τα σχέδια της Τουρκίας. Ως και η επίσκεψη του πρωθυπουργού στον Λίβανο ακυρώθηκε ξαφνικά, χωρίς σοβαρή δικαιολογία. Η Αθήνα δεν υψώνει φωνή στην Ε.Ε. και διπλωματικά ούτε καν για τους χιλιάδες χριστιανούς, εκ των οποίων και ελληνορθόδοξους, που εκκαθαρίζουν οι Τούρκοι δι’ αντιπροσώπων στη Συρία, αν και έχει υποχρέωση να το πράξει.
Ο Ερντογάν αυτά τα χρόνια εισβάλλει σε ξένες χώρες, όπως στο Ιράκ και στη Συρία. Υποστηρίζει ανοιχτά, υποκινεί ή και υποθάλπει σε τουρκικό έδαφος τρομοκρατικές ομάδες, όπως η Χαμάς, η Χεζμπολάχ και τώρα οι τζιχαντιστές της Συρίας. Ανοίγει ετσιθελικά τα Βαρώσια. Ακυρώνει διασυνδέσεις σε ελληνικές θάλασσες και, πρακτικά, το δικαίωμα για 12 ναυτικά μίλια. Όλη αυτή η βία που ασκεί στην περιοχή της Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής έχει μόνο θεατές.
Η ανίκανη Ε.Ε. δεν δείχνει να ενοχλείται από τις υποκινούμενες τζιχαντιστικές φωλιές ακραίων εξτρεμιστών που δημιουργούνται νότιά της. Η Ρωσία και το Ιράν υποχρεώνονται σε διαρκείς κυβιστήσεις για τις περίπλοκες σχέσεις τους με την ανεξέλεγκτη και πολεμοχαρή Άγκυρα. Και οι ΗΠΑ ξέρουν μόνο να “χαϊδεύουν” τα θέλω του “σουλτάνου” σε σημείο που να τις αγνοεί επιδεικτικά πια.
Η Αθήνα σε όλα αυτά διαλέγει, ανεξήγητα, για τον εαυτό της τον ρόλο του διπλωματικού νάνου, διογκώνοντας σε ακόμα πιο δυσανάλογη τη δύναμη της Τουρκίας.
Έχουν άραγε “κάποιοι” εδώ στην Ελλάδα συνειδητοποιήσει τι σημαίνει μία καθοδηγούμενη από την Τουρκία τζιχαντιστική κυβέρνηση στην Δαμασκό;
Έχουν κατανοήσει πως de facto μπορεί να αλλάξει τα νότια σύνορα της και να υλοποιήσει τους προς τον νότο στόχους του Εθνικού Όρκου (Mîsâk - ı Millî_) 1ος όρος! Και γιατί όχι και οι άλλοι που μας αφορούν άμεσα».
Η Ελλάδα “εξαφανισμένη” εδώ και πολλά χρόνια από τη Συρία, βλέπει την δήθεν απομονωμένη Τουρκία - έτσι δεν έλεγαν οι “κατευναστικοί αναλυτές”; - να πετυχαίνει έναν ακόμη στόχο της, ρισκάροντας αυτή τη φορά βεβαίως τη σχέση της με τη Ρωσία. Το θέμα είναι ότι η Τουρκία πολλές φορές ρισκάρει αλλά μέχρι στιγμής δεν έχει πληρώσει κάποιο τίμημα. Εμείς τι ακριβώς κάνουμε;
