Οι ελληνικές τράπεζες αυταπόδεικτα συνεχίζουν να στηρίζουν την κερδοφορία τους στην αποδοτικότητα του δυσθεώρητου χάσματος μεταξύ των επιτοκίων δανεισμού, που παραμένουν σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα, και των επιτοκίων καταθέσεων, τα οποία διατηρούνται σε σχεδόν μηδενικά επίπεδα.
Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ), το μέσο επιτόκιο νέων δανείων μειώθηκε τον Οκτώβριο στο 5,41%, ενώ το αντίστοιχο επιτόκιο νέων καταθέσεων παρέμεινε μόλις στο 0,53%. Το περιθώριο επιτοκίου, δηλαδή η διαφορά μεταξύ των δύο αυτών κατηγοριών, έφτασε τις 4,88 εκατοστιαίες μονάδες, σχεδόν διπλάσιο από τον αντίστοιχο μέσο όρο της Ευρωζώνης (2%-2,2%). Η διαφορά αυτή, αν και δεν είναι νέα, συνεχίζει να παραμένει υψηλή, παρά την αύξηση των κερδών των τραπεζών, οι οποίες δεν έχουν δείξει πρόθεση να μειώσουν τα επιτόκια καταθέσεων ή να προσαρμοστούν στα επίπεδα της Ευρωζώνης.
Αν και το κόστος του δανεισμού έχει μειωθεί σε σχέση με το παρελθόν, παραμένει σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα συγκριτικά με άλλες χώρες της Ευρωζώνης. Αυτό δημιουργεί ένα ασφυκτικό οικονομικό περιβάλλον για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις. Τα επιτόκια καταθέσεων παραμένουν εξαιρετικά χαμηλά, με το μέσο επιτόκιο για νέες καταθέσεις να ανέρχεται μόλις στο 0,53%. Οι καταθέσεις μίας ημέρας από νοικοκυριά φτάνουν το 0,03%, ενώ οι επιχειρήσεις, που χρειάζονται ρευστότητα για να αναπτυχθούν, λαμβάνουν μόλις 0,18% για τα χρήματά τους.
Αυτή η κατάσταση έχει ως αποτέλεσμα τη διάβρωση της αγοραστικής αξίας των χρημάτων, καθώς οι αποδόσεις των καταθέσεων αδυνατούν να καλύψουν τις αυξήσεις του πληθωρισμού. Η αποταμίευση, η οποία παραδοσιακά θεωρείται εργαλείο οικονομικής σταθερότητας, έχει γίνει άσκηση μάταιης προσδοκίας για πολλούς Έλληνες.
Οι καταθέτες βρίσκονται σε αδιέξοδο, καθώς οι αποδόσεις τους είναι τόσο χαμηλές, που δεν μπορούν να καλύψουν τη διάβρωση της αξίας των χρημάτων τους από τον πληθωρισμό
Από την άλλη πλευρά, το υψηλό κόστος δανεισμού συνεχίζει να αποτελεί τροχοπέδη για την ανάπτυξη της οικονομίας. Τα καταναλωτικά δάνεια χωρίς καθορισμένη διάρκεια φτάνουν το 14,95%, ενώ τα δάνεια με συγκεκριμένη διάρκεια και κυμαινόμενο επιτόκιο, όπως τα στεγαστικά, φτάνουν το 12,20%. Τα επιτόκια αυτά, ειδικά για τα δάνεια που αφορούν καταναλωτικές ανάγκες και την αγορά κατοικίας, είναι εξαιρετικά υψηλά και αποθαρρύνουν τους πολίτες και τις επιχειρήσεις από την πραγματοποίηση νέων επενδύσεων.
Τα μικρομεσαία νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις, οι οποίες αποτελούν τη “ραχοκοκκαλιά” της ελληνικής οικονομίας, αδυνατούν να αντεπεξέλθουν σε αυτά τα επιτόκια, γεγονός που περιορίζει την ανάπτυξή τους και εμποδίζει την τόνωση της οικονομίας. Η κατάσταση αυτή έχει σοβαρές συνέπειες στην ελληνική κοινωνία και οικονομία. Οι καταθέτες βρίσκονται σε αδιέξοδο, καθώς οι αποδόσεις τους είναι τόσο χαμηλές, που δεν μπορούν να καλύψουν τη διάβρωση της αξίας των χρημάτων τους από τον πληθωρισμό. Παράλληλα, οι δανειολήπτες, και ιδιαίτερα οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, αντιμετωπίζουν οικονομική ασφυξία, καθώς οι υψηλές δόσεις των δανείων καθιστούν τη χρηματοδότηση απαγορευτική. Αυτή η κατάσταση αποθαρρύνει τις νέες επενδύσεις και δημιουργεί έναν αρνητικό φαύλο κύκλο, που επηρεάζει την ανάπτυξη της οικονομίας.
Ωστόσο, με αυτήν την εικόνα στην καθημερινότητα όλων, το θέμα που θα έπρεπε να απασχολεί όλους και ιδίως το πολιτικό σύστημα δεν είναι η φορολόγηση των υπερκερδών των τραπεζών - αφού όποια χρήματα κι αν εισέπραττε το κράτος, δε θα μπορούσαν να διατεθούν για τους Έλληνες, αλλά θα οδηγούνταν στη μείωση του χρέους. Η αιτία είναι το ότι ο νέος κανονισμός της Ε.Ε. επιβάλλει ανώτατο όριο δαπανών, που έχει ήδη καλυφθεί για το 2025 - με την έννοια πως τυχόν παραπάνω έσοδα από μη σταθερές φορολογήσεις δεν μπορούν να διατεθούν για δαπάνες.
Το θέμα λοιπόν που πρέπει να μας απασχολεί, όπως λένε όλοι οι σοβαροί οικονομολόγοι και αναλυτές σε Ελλάδα, Ευρώπη και ΗΠΑ, είναι η καταπολέμηση του τραπεζικού καρτέλ και ο έλεγχος της “υπερβάλλουσας κερδοφορίας” (sic!!!) των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων/ funds/ servicers - την οποία αισχροκέρδεια στηρίζει το πολιτικό σύστημα στην πλειοψηφία του, με την κυβέρνηση να νομοθετεί ή να εκδίδει διατάξεις, όπως με τις υποχρεωτικές ηλεκτρονικές συναλλαγές, για να εξασφαλιστεί το αφορολόγητο, με τα POS και με ρυθμίσεις κάθε άλλο παρά εις βάρος τους. Είναι δηλαδή θεμιτό, ειδικά σε αυτήν την οικονομική κατάσταση στη χώρα, να επιτρέπονται τα σχεδόν μηδενικά επιτόκια καταθέσεων, τα θηριώδη επιτόκια χορηγήσεων, το τεράστιο κόστος συναλλαγών, που σε άλλες χώρες της Ε.Ε. είναι σχεδόν μηδενικό - ή να μην καταργείται ο “αναβαλλόμενος φόρος” (βγήκαμε δε βγήκαμε από τα μνημόνια, όπως τα 3 μεγαλύτερα κόμματα “παπαγαλίζουν”), μέσω του οποίου η υπερβάλλουσα κερδοφορία είναι αφορολόγητη, αποκτώντας έτσι τη δυνατότητα το κράτος να μειώσει την υπερφορολόγηση των Ελλήνων (χαμηλό ΦΠΑ στα είδη πρώτης ανάγκης κ.λπ.). Επιπλέον, είναι θεμιτό να μη δανείζουν την πραγματική οικονομία, με τον υπουργό να “χασκογελάει” όταν του το λένε οι δημοσιογράφοι;
Δεν τα γνωρίζει, τέλος, όλα αυτά το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝ.ΑΛ., που ζητάει την επιβολή φόρου και μάλιστα μόλις 5% στα καθαρά κέρδη τους, των 4 δισεκατομμυρίων ευρώ, μόνο το 2024; Εάν όχι, γιατί δεν του το λέει ο αρμόδιος υπουργός Κωστής Χατζηδάκης; Προφανώς επειδή όλοι θέλουν να αποπροσανατολίσουν τους πολίτες από την ουσία και να προετοιμάσουν και το έδαφος των “συναινέσεών” τους, που όμως τέτοιου είδους αφορούν ολίγους και όχι τους πολλούς. Αυτό εννοούν, ως σοβαρή θεσμική αντιπολίτευση και όχι λαϊκισμό; Νομίζουν μήπως ότι έχουμε πάθει gaslighting* (φρενοβλαβοποίηση);
* Στο λεξιλόγιο της προπαγάνδας, το φαινόμενο της άρνησης της αδιαμφισβήτητης πραγματικότητας ονομάζεται φρενοβλαβοποίηση (gaslighting). Τεχνική που ακολουθεί κάποιος επιτιθέμενος στο μυαλό του συνανθρώπου του, επιχειρώντας να τον πείσει ότι δε συμβαίνει αυτό που όλοι οι άλλοι βλέπουν ολοφάνερα να συμβαίνει. Άρα, προσπαθεί να τον κάνει να πιστέψει ότι δεν έχει σώας τας φρένας του...
