Στην Ελλάδα υπάρχει βαθιά συνείδηση της αξίας της Ευρώπης, ακόμη και αν τη βλέπουμε λίγο “χρηστικά”. Ωστόσο, οι κανόνες είναι οι εκείνοι που διαφοροποιούν το “αύριο” της ενωμένης Ευρώπης, αλλά και του διαχωρισμένου ρόλου κάθε χώρας-μέλους μέσα σε αυτή.
Η άρση των ανισοτήτων, η εμβάθυνση του κοινωνικού κράτους, αλλά και οι αναπτυξιακές προοπτικές με ίσες ευκαιρίες για όλα τα μέλη σε μία περίοδο καλπάζουσας τεχνολογικής ανάπτυξης είναι τα αναχώματα απέναντι στην αμφισβήτηση που απορρέει από ευρωσκεπτικιστικές, ακροδεξιές ή απλά φιλολαϊκιστικές δυνάμεις στο εσωτερικό της.
Διαχρονικά αλλά και τώρα η οικονομία φαίνεται να είναι το “κλειδί” στις όποιες δοκιμασίες με ρεαλιστικά οράματα και προτεραιότητες απέναντι σε δυνάμεις εχθρικές προς την Ευρώπη, την ώρα που στη γειτονιά της αναδύονται γίγαντες.
Η Ελλάδα πλήρωσε με σφοδρή αγριότητα την ιστορία των μνημονίων, καθώς δεν υπήρχε προηγούμενο και ο μηχανισμός στήριξης όχι μόνο καθυστέρησε, αλλά πήρε και τιμαριωτικές μορφές, καθιστώντας την Ελλάδα πειραματόζωο μιας λειτουργικής ανεπάρκειας της Ευρώπης. Ο οδυνηρός τρόπος που η Ευρώπη διαχειρίστηκε την κρίση στην Ελλάδα είχε ως αποτέλεσμα στη συνείδηση των Ελλήνων να επικρατήσει ότι τα μνημόνια έφεραν την κρίση και όχι η κρίση τα μνημόνια, μεταβάλλοντας άρδην τον τρόπο με τον οποίο και οι Έλληνες αλλά και οι Ευρωπαίοι συνολικά έβλεπαν την Ευρώπη.
Όσοι στέκονται δίπλα στην Ευρώπη και πιστεύουν σε αυτήν τονίζουν ότι η λύση θα δοθεί από μέσα. Για να μπορέσει η Ευρώπη να αντιμετωπίσει τον λαϊκισμό, θα πρέπει πρώτα να δώσει απαντήσεις σε εθνικό επίπεδο, δηλαδή σε κάθε κράτος-μέλος. Για πολλούς αναλυτές η Ευρώπη μπορεί να συνεχίσει να προχωρά όχι όμως εις βάρος της ιδέας και της ουσίας του κράτους έθνους, όχι εις βάρος των πατρίδων.
Η Ευρώπη όμως πρέπει πρώτα και κύρια να πάψει να “καθυστερεί”. Τα καθυστερημένα αντανακλαστικά στις αλλεπάλληλες κρίσεις έφεραν στην επιφάνεια αδυναμίες, αλλά και ένα πεδίο δράσης και βελτίωσης για όσους στέκονται στο πλευρό της ευρωπαϊκής ιδέας με κριτική διάθεση. Η Ευρώπη μπορεί σήμερα να αναχαιτίσει τις ραγδαίες εξελίξεις, όπως αυτές καταγράφονται όχι μόνο στους κόλπους της αλλά και γύρω της; Η Ευρώπη διέρχεται υπαρξιακή κρίση, όμως αν η Ευρώπη καταρρεύσει, τότε τι; Οι πιο σκοτεινές σελίδες της ιστορίας, θα πουν οι φιλοευρωπαϊστές, μας περιμένουν για να επιστρέψουμε σε αυτές. Οι πιο ένδοξες ευκαιρίες είναι μπροστά μας, ενδεχομένως να απαντήσουν οι ευρωσκεπτικιστές.
