Ιστορία του στρατιώτη, έργο Στραβίνσκι

Ιστορικές σκέψεις σε ιστορία κλίμακας και η Ελλάδα στο σήμερα

Απόψεις
Ιστορικές σκέψεις σε ιστορία κλίμακας και η Ελλάδα στο σήμερα

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ

Kαμιά κοινωνία δεν μπόρεσε ποτέ να συγκροτηθεί χωρίς την κοινή πίστη σε κάποιο “γενναίο ψεύδος”

Αν προσέξετε το πεδίο της Ιστορίας και μάλιστα με όρους Ιστορίας κλίμακας, θα διαπιστώσετε πως καμιά κοινωνία δεν μπόρεσε ποτέ να συγκροτηθεί χωρίς την κοινή πίστη σε κάποιο “γενναίο ψεύδος”. Αυτό που ο σατιρικός συγγραφέας Τζόναθαν Σουίφτ, σε ένα κείμενό του στα 1733, περιγράφει με τη φαρμακερή γραφή του την ακατανίκητη κινητήρια δύναμη της σύγχρονης πολιτικής, που δεν είναι η ιδεολογία, αλλά το ψέμα. 

Λέει: «Κατακτά βασίλεια δίχως πόλεμο, αλλά ενίοτε ακόμη και μετά την απώλεια της μάχης. Χαρίζει και ανακτά θέσεις. Μετατρέπει ένα βουνό σε απλό σωρό από χώματα και κάνει έναν σωρό από χώματα βουνό. Προεδρεύει εδώ και πολλά χρόνια σε εκλογικές επιτροπές, κάνει το μαύρο άσπρο, αναγορεύει άθεους σε αγίους και ακόλαστους σε πατριώτες, προμηθεύει με νοημοσύνη τους υπουργούς Εξωτερικών και ανυψώνει ή κατακρημνίζει την πιστωτική ικανότητα του έθνους». 

Η αναζήτηση του παρελθόντος και η σημασία που του αποδιδόταν διαχρονικά καταδεικνύει ότι οι άνθρωποι διαισθάνονταν ότι είναι ακριβώς η συνείδηση του παρελθόντος, που δίνει στον άνθρωπο συνέχεια και ενότητα στον χρόνο, με αποτέλεσμα τη συγκρότηση του εαυτού του και τη δημιουργία της ατομικής του ταυτότητας. Αντίστοιχα, πάνω στην ύλη που κατακάθεται του παρελθόντος “χτίζεται” και η συλλογική του συνείδηση, η οποία αποτελεί τον θεμέλιο λίθο πάνω στον οποίο οργανώνεται η συλλογική του ταυτότητα. Η διαστρέβλωση και στη χειρότερη περίπτωση η απώλεια του παρελθόντος ενός ανθρώπου συνιστά μέσο ελέγχου και συμβολικού θανάτου του. Το ίδιο συμβαίνει και στους λαούς. 

Όπως μας έχει υπενθυμίσει εύστοχα σε ένα εξαιρετικό του κείμενο ο καθηγητής Πολιτικής Φιλοσοφίας Απόστολος Αποστόλου, «ο Ζακ Λε Γκοφ μας θυμίζει ότι οι Ετρούσκοι είχαν εναποθέσει τη διατήρηση της συλλογικής τους μνήμης στην κυρίαρχη κοινωνική τάξη τους. Η ταύτιση της τάξης αυτής με το έθνος είχε ως αποτέλεσμα την παράλληλη εξαφάνιση μνήμης και έθνους. Οι παραδόσεις τους εξαφανίστηκαν μαζί με την αριστοκρατία τους, που ήταν “ο θεματοφύλακας” της ηθικής, νομικής και θρησκευτικής κληρονομιάς του έθνους τους. Όταν αυτό έπαψε να υπάρχει ως αυτόνομο έθνος, οι Ετρούσκοι απώλεσαν, απ’ ό,τι φαίνεται, τη συνείδηση του παρελθόντος τους, δηλαδή του εαυτού τους». 

Η επίγνωση, λοιπόν, ότι η μνήμη αποτελεί συνεκτικό δομικό στοιχείο ταυτότητας (ατομικής ή συλλογικής) μας εξηγεί τον αγώνα, αλλά και τη διαπάλη για τη διαχείρισή της και επιπλέον την ανάγκη για τον εκδημοκρατισμό της, με σκοπό να δημιουργηθεί μία γνώση “αντίβαρο” στη γνώση που παράγεται από κυρίαρχες ομάδες μέσα στην κοινωνία. Η μνήμη, λοιπόν, και η ιστορία αναζητούν το παρελθόν, προσβλέποντας στο παρόν και στο μέλλον και αναπόφευκτα οδηγούνται στη δημιουργία μιας προσωπικής ματιάς, συλλογικής ή ατομικής, για τον κόσμο. Αυτό συνιστά, άλλωστε, και το μέτρο της ελευθερίας, η αυτεπίγνωση που συνέχει και συγκρατεί ομάδες και άτομα από την απώλεια της συνείδησής τους. 

Ο Αμερικανός ιστορικός Χάουαρντ Ζίν είπε το εξής αιχμηρό: «Αν δε γνωρίζουμε την Ιστορία, είμαστε κρέας έτοιμο για τους σαρκοφάγους πολιτικούς, για τους διανοούμενους και τους δημοσιογράφους που προμηθεύουν το πιο ακονισμένο μαχαίρι». Στο διά ταύτα λοιπόν, έτσι, και η “ανάπηρη” συγκρότηση του νεοελληνικού κρατιδίου, γιατί το έθνος προϋπήρχε, έκανε τον Κωστή Παπαγιώργη να στραφεί και στην “αθλιότητα και το μεγαλείο” του ανολοκλήρωτου 1821: «Τα μόνα ντόπια στοιχεία που είχαμε ήταν η γλώσσα και η θρησκεία. Τη γλώσσα την αλλάξαμε μέσω Παρισίων και τη θρησκεία τη μεταρρυθμίσαμε διά του Αυτοκέφαλου μέσω Βαυαρίας και Φαρμακίδη. Η χώρα προσπάθησε να κερδίσει ιστορικό χρόνο και έκοψε τα ήπατά της. Έτσι διαμορφώσαμε μια κοινωνία δευτέρας και τρίτης ποιότητας». 

Με Ιστορία κλίμακας λοιπόν, ξαναδιαβάστε σήμερα αυτές τις σκέψεις, στις γεωπολιτικές εξελίξεις και τις γεωστρατηγικές τοποθετήσεις, που αφορούν ευθέως αλλά και πλαγίως την πατρίδα μας. 
 

ΤΑ ΝΕΑ του neakriti.gr στο Google News