Οι αγροτικές επιδοτήσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.) αποτελούν έναν από τους πιο θεμελιώδεις μηχανισμούς στήριξης του αγροτικού τομέα, σχεδιασμένο να εξασφαλίσει τη διατροφική αυτάρκεια της ηπείρου.
Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα ξεκίνησε την Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) για να σταθεροποιήσει την παραγωγή τροφίμων και να προσφέρει εισοδηματική ασφάλεια στους αγρότες, οι οποίοι αντιμετώπιζαν μεγάλες δυσκολίες και αβεβαιότητα.
Οι επιδοτήσεις διασφάλιζαν επάρκεια τροφίμων για τους Ευρωπαίους καταναλωτές, δημιουργώντας ταυτόχρονα μια σταθερή βάση για την οικονομική ανάπτυξη των αγροτικών κοινοτήτων.
Καθώς όμως η Ε.Ε. εξελισσόταν και οι ανάγκες της γίνονταν πιο σύνθετες, η διαχείριση των αγροτικών επιδοτήσεων άρχισε να παρουσιάζει προβλήματα.
Η γραφειοκρατία των Βρυξελλών επιβράδυνε την αποτελεσματικότητα των διαδικασιών, ενώ η κακή διαχείριση των κονδυλίων από τα κράτη-μέλη προκάλεσε αδικίες και καταχρήσεις.
Η συνεχής διεύρυνση της Ε.Ε. αύξησε τις πιέσεις στον προϋπολογισμό, καθώς οι απαιτήσεις των νέων χωρών-μελών απαιτούσαν επιπλέον πόρους, οι οποίοι δεν επαρκούσαν για τη συνολική κάλυψη των αγροτικών αναγκών. Έτσι, η σταδιακή φθίνουσα πορεία των επιδοτήσεων άρχισε να πλήττει το εισόδημα των παραγωγών.
Προκειμένου να ανταποκριθεί στις νέες προκλήσεις, η Ε.Ε. προχώρησε σε μια σημαντική αλλαγή στην πολιτική των επιδοτήσεων. Οι επιδοτήσεις αποσυνδέθηκαν σταδιακά από την ποσότητα της παραγωγής και επικεντρώθηκαν στη στήριξη περιβαλλοντικών δράσεων και πρακτικών βιωσιμότητας.
Πλέον, οι επιδοτήσεις δεν αποσκοπούν μόνο στην ενίσχυση του εισοδήματος των αγροτών, αλλά προσανατολίζονται στη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος της γεωργίας. Αυτή η μετατόπιση, αν και αναγκαία για την κλιματική πολιτική της Ε.Ε., άφησε τους αγρότες με λιγότερη οικονομική στήριξη, προκαλώντας ανησυχία για την οικονομική βιωσιμότητά τους.
Με τη νέα ΚΑΠ, που αναμένεται να εφαρμοστεί από το 2027, υπάρχει σοβαρός κίνδυνος να εξαφανιστούν πλήρως οι επιδοτήσεις που υποστηρίζουν το εισόδημα των αγροτών.
Αν αυτή η πολιτική εφαρμοστεί, η εγχώρια ευρωπαϊκή παραγωγή κινδυνεύει να συρρικνωθεί, αφήνοντας τους Ευρωπαίους καταναλωτές να εξαρτώνται από εισαγόμενα τρόφιμα.
Το ευρωπαϊκό τραπέζι μπορεί να βρεθεί χωρίς εγχώρια αγροτικά προϊόντα, στερώντας τον καταναλωτή από την ποιότητα και την ασφάλεια που η ευρωπαϊκή γεωργία παραδοσιακά διασφάλιζε. Οι προκλήσεις αυτές απαιτούν μια αναθεώρηση της ΚΑΠ, που θα συνδυάζει την περιβαλλοντική βιωσιμότητα με την ουσιαστική στήριξη του αγροτικού εισοδήματος.
