Η δυστοπική καθημερινότητα των lockdowns και της πανδημίας, η μετάβαση επίσης δεκάδων λειτουργιών από τράπεζες, Εφορία και άλλους οργανισμούς, σε online περιβάλλοντα, οδήγησε εκατομμύρια ανθρώπους της 3ης ηλικίας στη βίαιη θα λέγαμε επαφή τους με την τεχνολογία.
Η αναγκαιότητα της επικοινωνίας με αγαπημένα πρόσωπα, η προσπάθεια αποφυγής καθυστερήσεων, ουρών, η αναζήτηση πληροφοριών, ενημέρωσης κ.λπ. έφερε μια σιωπηλή σχεδόν τεχνολογική επανάσταση σε αυτές τις ηλικίες. Η τρίτη ηλικία, που ήταν αντιμέτωπη με τον ψηφιακό αναλφαβητισμό (γιατί δεν της είχε δοθεί η ευκαιρία), έκανε τα πρώτα της βήματα σε τούτη τη λεωφόρο, που προσφέρει πολλά, αλλά κρύβει και κινδύνους.
Ξαφνικά, γι’ αυτούς τους ανθρώπους άνοιξαν ορίζοντες για περισσότερη επικοινωνία, αλλά και για να μάθουν νέα πράγματα. Μπορούσαν πλέον να πειραματιστούν, να δοκιμάσουν χόμπι και να δουν άλλους τρόπους ζωής και σκέψης. Μπορούσαν, δηλαδή, να νιώσουν ότι ανήκουν σε μια πολύ πιο ανοικτή και μεγάλη ομάδα και να απολαύσουν τη συντροφικότητα στην τρίτη ηλικία.
Τι ζητούν στο διαδίκτυο και στον κόσμο της τεχνολογίας; Επικοινωνία, πληροφόρηση, μάθηση, πνευματική εγρήγορση, είναι τα ζητούμενα σύμφωνα με τις τελευταίες έρευνες.
Η επικοινωνία: ως ανάγκη πανταχού παρούσα και πρώτη στη σειρά. Με δικούς τους ανθρώπους που ζουν είτε μακριά είτε και σε άλλη γειτονιά ακόμη. Με άλλους, που έχουν τα ίδια ενδιαφέροντα (ομάδες για σκάκι, ομάδες πλεξίματος, ομάδες art and crafts), και εντέλει εντάσσονται σε μια ευρύτερη ομάδα, βοηθώντας την κοινωνικοποίησή τους.
Η πληροφόρηση: Το διαδίκτυο παρέχει πολλές δυνατότητες πληροφόρησης από τα κλασικά ΜΜΕ, αλλά και από εναλλακτικά. Άπειρες επιλογές όχι μόνο για τα νέα, αλλά και για κάθε είδους ενδιαφέροντα. Από μαθήματα ιστορίας, λογοτεχνίας κ.λπ. Η αναζήτηση και η πληροφόρηση κρατάνε το μυαλό ενεργό και είναι σημαντικά για την πνευματική εγρήγορση.
Κι όμως πολλά προβλήματα συνεχίζουν να ταλανίζουν όσους/ες από την τρίτη ηλικία προσπαθούν αργά-αργά να εντρυφήσουν στη νέα αυτή πραγματικότητα. Δυσκολίες οικονομικές να αποκτήσουν πρόσβαση το ακριβότερο Internet της Ε.Ε. Προβλήματα χειρισμού των μικροσκοπικών πλέον smartphones με τη διεπαφή και τα μικροσκοπικά εικονίδια ή γράμματα. Τα δεκάδες πολύπλοκα passwords που πρέπει να θυμούνται κ.λπ. Πολλές εταιρείες διεξάγουν έρευνες για νέα προϊόντα που θα απευθύνονται ειδικά σε άτομα της τρίτης ηλικίας. Όμως ακόμα οι σχετικές προσπάθειες βρίσκονται σε αρχικό στάδιο και σχετικά λίγα προϊόντα είναι διαθέσιμα στην αγορά.
Η ασφάλεια επίσης στο διαδίκτυο, στις τυχόν συναλλαγές τους, μέσα από αυτό, προβληματίζει. Το phishing και άλλες κακόβουλες ενέργειες, η παράδοση κωδικών και άλλων προσωπικών στοιχείων σε επιτήδειους αποτελούν πολλές φορές ανασταλτικό παράγοντα για την ευρεία χρήση σε τούτες τις ηλικίες.
Τι είναι αναγκαίο να γίνει; Θεωρούμε ότι η εκμάθηση στα σύγχρονα αυτά εργαλεία θα πρέπει να γίνει οργανωμένα και από ειδικούς στην Πληροφορική. Ιδού πεδίον δόξης λαμπρό για Περιφέρεια, Δήμους κ.λπ., να οργανώσουν ΔΩΡΕΑΝ τέτοια μαθήματα για τους ανήκοντες στην τρίτη ηλικία. Θα βοηθηθούν και αυτοί οι ίδιοι οι οργανισμοί, έχοντας πλέον πολίτες γνώστες της τεχνολογίας, που θα μπορούν να έχουν εύκολη πρόσβαση στις δεκάδες online υπηρεσίες τους. Η Πολιτεία θα πρέπει να θεσπίσει ένα οικονομικότερο πακέτο πρόσβασης στο διαδίκτυο. Τα Πανεπιστήμια θα μπορούσαν να οργανώσουν περισσότερα διαδικτυακά μαθήματα επιμόρφωσης. Μόνο έτσι πιστεύουμε ότι θα καλυφθεί αυτό το τεράστιο χάσμα στον τεχνολογικό αναλφαβητισμό. Οι καιροί ου μενετοί.
* Ο Νίκος Μεντζίνης είναι μέλος του Δ.Σ. του Συνδέσμου Πολιτικών Συνταξιούχων Ν. Ηρακλείου.