Ο χαρακτηρισμός των ικανοτήτων ενός ηγέτη έχει μελετηθεί από ειδικούς επιστήμονες, κατά καιρούς, που έχουν καταλήξει σε συμπεράσματα για το ποια είναι τα πιο διαδεδομένα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας ηγετών με αναγνωρισμένες ηγετικές ικανότητες.
1. Δεξιότητες επικοινωνίας: Η επικοινωνία πρέπει να λειτουργήσει προς δύο κατευθύνσεις: να εκφράσει με σαφήνεια και βεβαιότητα τις ιδέες, τις οδηγίες και τις απόψεις, καθώς και να ακούσει και να καταλάβει το μήνυμα. Είναι επίσης χαρακτηριστικό ενός ηγέτη την ικανότητα να ακούει και να λαμβάνει υπόψη όλες τις απόψεις, ατομικές και συλλογικές, που έρχονται σε αυτόν.
2. Συναισθηματική νοημοσύνη: Οι ερευνητές χαρακτήριζαν αρχικά τη Συναισθηματική Νοημοσύνη ως την «ικανότητα να διαχειρίζονται τα συναισθήματά τους, και να χρησιμοποιούν αυτές τις πληροφορίες για να ανταποκρίνονται σε συγκεκριμένες ανάγκες και ενέργειες». Τα συναισθήματα κινητοποιούν, γι' αυτό και η Συναισθηματική Νοημοσύνη είναι βασικό χαρακτηριστικό του ηγέτη.
3. Ικανότητα καθορισμού στόχων και σκοπών: Η κατεύθυνση μιας ομάδας απαιτεί γνώση ποιος πρέπει να είναι ο χάρτης πορείας για την καθοδήγησή της. Ελλείψει συγκεκριμένων στόχων και σκοπών, η προσπάθεια μπορεί να είναι στείρα και η ομάδα μπορεί να αισθάνεται απογοητευμένη. Οι στόχοι πρέπει να είναι συνεπείς με την ικανότητα της ομάδας: δεν είναι αποτελεσματική η επίτευξη απρόσιτων στόχων.
4. Χωρητικότητα προγραμματισμού και ανάπτυξης: Όταν έχουν τεθεί οι στόχοι, είναι απαραίτητο να καταρτιστεί ένα σχέδιο για την επίτευξή τους. Αυτό το σχέδιο πρέπει να περιλάβει ενέργειες που πρέπει να εκπληρωθούν οι χρόνοι, οι άνθρωποι που θα τα κάνουν, οι πόροι που θα χρησιμοποιηθούν... (π.χ. η μη ολοκλήρωση έγκαιρα των έργων υποδομής του σιδηροδρομικού δικτύου της χώρας συνέβαλε στο τραγικό δυστύχημα των Τεμπών).
5. Προσωπική αυτογνωσία: Ένας καλός ηγέτης πρέπει να γνωρίζει τις αρετές του και πρέπει να τις αξιοποιήσει στο έπακρό τους. Προφανώς, γνωρίζει επίσης τις αδυναμίες του και αγωνίζεται να προσπαθήσει να τις βελτιώσει.
6. Καινοτομία: Θα προσπαθήσει να βρει νέους και καλύτερους τρόπους διεξαγωγής δραστηριοτήτων. Αυτό το χαρακτηριστικό είναι θεμελιώδους σημασίας στο πλαίσιο μιας κοινωνίας που προχωράει με αναγκαστικό ρυθμό, με συνεχείς αλλαγές στην τεχνολογία, τις επικοινωνίες και την υψηλή ανταγωνιστικότητα.
7. Ευθύνη: Γνωρίζει ότι η θέση τού δίδει δύναμη, και ξέρει πώς να τη χρησιμοποιήσει για να ωφεληθεί το σύνολο. Ένας καλός ηγέτης πρέπει να είναι ενημερωμένος. Κανένας οργανισμός δεν μπορεί να επιβιώσει χωρίς την παρουσία ηγετών που ξέρουν να χειρίζονται πληροφορίες.
8. Χάρισμα: Το “χάρισμα” είναι ένα κρίσιμο χαρακτηριστικό γνώρισμα ενός καλού ηγέτη (όμως απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή, καθότι πίσω από έναν επικοινωνιακό χαρισματικό ηγέτη μπορεί να κρύβεται ένας λαϊκιστής, λαοπλάνος, αμοραλιστής, τυχοδιώκτης, θεσιθήρας, χωρίς να έχει το γνώθι σεαυτόν, άνευ ικανοτήτων ηγέτης που θα οδηγήσει τον λαό μας στον όλεθρο). Ας επιλέξουμε, λοιπόν, με την ψήφο μας έναν ηγέτη ίσως λιγότερο “χαρισματικό”, αλλά ένα σεμνό, έντιμο, γνώστη του ευρωπαϊκού γίγνεσθαι, που δε θα παραπλανά τον λαό με ψεύτικες υποσχέσεις και πολλά θα, θα, θα και με λαϊκισμούς, έχοντας συναισθηματική νοημοσύνη και πατριωτισμό που να βάζει, πάνω απ’ όλα, το έθνος μας και τον λαό μας μακριά από εξαρτήσεις οικονομικών και ιμπεριαλιστικών συμφερόντων. Αυτό το προφίλ ηγέτη ταιριάζει περισσότερο στον νυν πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ, χωρίς να υποτιμούμε τα άλλα στελέχη του Κινήματος, που είναι επίσης ικανά και αξιόλογα.
Ας το έχουμε, λοιπόν, υπόψη μας στις προσεχείς κρίσιμες για το μέλλον του ΠΑΣΟΚ αλλά και της χώρας εσωκομματικές εκλογές της 6ης του Οκτώβρη.
* Ο Δημήτρης Κων. Σαρρής είναι πρώην υφυπουργός και πρώην νομάρχης Ηρακλείου.