Πρόσφατα βρέθηκε για πολλοστή φορά η χώρα μας ανοχύρωτη και αδύναμη απέναντι στην πύρινη λαίλαπα που κατέκαψε τα πάντα στο πέρασμά της.
Οι δασικές πυρκαγιές είναι φαινόμενο που εντάσσεται στην κατηγορία των φυσικών καταστροφών (Σχέδιο “Ξενοκράτης”).
Η συχνότητα που εμφανίζονται στον χώρο μας συνδέεται με το εξαιρετικά πυριγενές φυσικό περιβάλλον που σχηματίζεται κατά τη διάρκεια των θερινών μηνών, αλλά κύρια από την απραξία και την ανικανότητα του κρατικού μηχανισμού, που παρακολουθεί αμήχανος τη φοβερή καταστροφή με Νερώνεια αισθήματα. Απαιτείται, λοιπόν, σχεδιασμός έργων και δράσεων ανά Περιφέρεια και ΟΤΑ, ο καθορισμός φορέων και ο χρόνος υλοποίησης των προτεινόμενων έργων πρόληψης, ετοιμότητας και αντιμετώπισης δασικών πυρκαγιών. Προϋπόθεση είναι ο συντονισμός και η συνεργασία των φορέων στην εκτέλεση έργων και δράσεων που έχουν άμεση και καθοριστική προτεραιότητα στην αντιμετώπιση των πυρκαγιών. Κύρια αίτια πρόκλησης δασικών πυρκαγιών έχει αποδειχθεί ότι αποτελούν οι ανθρώπινες δραστηριότητες (δίκτυα ΔΕΗ, εμπρησμοί εξ αμελείας ή εκ προθέσεως), ενώ ένα άλλο ποσοστό οφείλεται σε φυσικά αίτια (κεραυνοί, αέρας ισχυρός, υψηλή θερμοκρασία περιβάλλοντος κ.λπ.).
Η αντιπυρική περίοδος στη χώρα μας προσδιορίζεται από την 1η Μαΐου έως τις 31 Οκτωβρίου, σύμφωνα με το άρθρο 25 του Ν. 998/78. Με βάση την εμπειρία του παρελθόντος (προηγούμενων ετών) έχει αποδειχθεί ότι για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών, όπως υπογραμμίσαμε παραπάνω, απαιτείται ο συντονισμός και η στενή συνεργασία των φορέων.
Στα πλαίσια αυτά, η αποσαφήνιση των αρμοδιοτήτων των φορέων που εμπλέκονται ανά δράση αποτελεί βασική προϋπόθεση στον σχεδιασμό για τη λήψη συντονισμένων μέτρων και δράσεων. Ειδικότερα, θα πρέπει να οργανώσουν λεπτομερειακά η Πολιτική Προστασία, η Διεύθυνση Δασών, οι ΟΤΑ, η Αστυνομία, ο Στρατός κ.λπ. τις παρακάτω δράσεις:
1ο: Επιτήρηση δασών (σημεία παρατήρησης, περιπολίες, κ.λπ.).
2ο: Συστήματα και επικοινωνίες αρμόδιων φορέων με στόχο την άμεση αναγγελία πυρκαγιάς.
3ο: Καθαρισμοί και απομάκρυνση μέρους της φυσικής βλάστησης από ζώνες μείξης δασών-πόλεων και οικισμών, ανά ΟΤΑ.
4ο: Καθαρισμοί (αποψιλώσεις) δασών.
5ο: Συντήρηση δασικού οδικού δικτύου, ανά ΟΤΑ.
6ο: Πηγές υδροληψίας (κρουνοί, υδατοδεξαμενές, κ.λπ.), ανά ΟΤΑ.
7ο: Αυτοψίες και έλεγχος όλων των χώρων εναπόθεσης αστικών αποβλήτων (χωματερών), ανά ΟΤΑ.
8ο: Ενημέρωση του κοινού για λήψη μέτρων αυτοπροστασίας και μέτρων προστασίας από κινδύνους που προέρχονται από δασικές πυρκαγιές, για την προστασία των δασών και του φυσικού περιβάλλοντος.
9ο: Προληπτική απαγόρευση κυκλοφορίας σε δάση ή άλλες επικίνδυνες περιοχές.
10ο: Τέλος, θα πρέπει να καθοριστούν οι υπεύθυνοι φορείς και ο χρόνος υλοποίησης όλων των προτεινομένων, κατά προτεραιότητα έργων πρόληψης και ετοιμότητας. Εδώ πρέπει να τονίσουμε ότι αποτελεί πάγια υποχρέωση των ΟΤΑ η λήψη προληπτικών μέτρων στους χώρους ανεξέλεγκτης εναπόθεσης αστικών απορριμμάτων (χωματερές) και τους χώρους μεταφόρτωσής τους, όπως επίσης και η εκτέλεση έργων και εργασιών προληπτικού καθαρισμού της βλάστησης σε άλση, πάρκα, κατασκηνώσεις κ.λπ., που ανήκουν στους ΟΤΑ, ενώ τα έργα αυτά εκτελούνται κατά υπόδειξη και σε συνεργασία με τις Δασικές Υπηρεσίες.
Σχέδιο επιτελικό
Δυστυχώς, ελάχιστα γίνονται από αυτά, όμως γιατί άραγε δε χρησιμοποιείται το τεχνολογικό υπερόπλο των διαστημικών προστατών των δασών μας;..
Λύση σε αυτό το πρόβλημα δίδουν τα Δορυφορικά Γεωγραφικά Πληροφοριακά Συστήματα, που αποτελούνται από δορυφόρους νέας γενιάς, συνεργαζόμενους με επίγειους σταθμούς επεξεργασίας και αρχειοθέτησης των λαμβανομένων φωτογραφιών της γήινης επιφάνειας, έχουν μπει για τα καλά στη ζωή μας. Χρήσιμες Γεωγραφικές πληροφορίες με υψηλή ευκρίνεια και διαστημική ταχύτητα παρέχονται από τα συστήματα αυτά.
Για την υλοποίηση αυτής της επιχειρηματικής δράσης απαιτείται:
α) Η εγκατάσταση και η λειτουργία του δορυφορικού σταθμού εδάφους που θα συλλέγει τις γεωγραφικές πληροφορίες σχετικά με τη γήινη επιφάνεια.
β) Η εγκατάσταση και η λειτουργία ενός υπερσύγχρονου κέντρου Η/Υ που θα επεξεργάζονται τα δεδομένα και τις πληροφορίες, που θα αποτελεί ουσιαστικά Τράπεζα Γεωγραφικών Πληροφοριών, και
γ) Η εγκατάσταση και λειτουργία ενός κέντρου εξυπηρέτησης πελατών.
Τομείς στους οποίους υπάρχει μεγάλο πεδίο εφαρμογής των δορυφορικών γεωγραφικών πληροφοριακών συστημάτων είναι ενδεικτικά;
1) Εποπτεία των συνόρων μας από κάθε είδους εισβολή ή παραβίαση!
2) Το Κτηματολόγιο.
3) Διαχείριση του περιβάλλοντος.
4) Γεωργία, δάση (πυρκαγιές, πλημμύρες, αναδασωτέες εκτάσεις)!!!
5) Πολιτικός σχεδιασμός εκτάκτων αναγκών.
6) Τουρισμός!
7) Δίκτυα μεταφορών.
8) Φυσικές καταστροφές και αποτίμηση ζημιών!
Η δημιουργία ενός ανεκτίμητης αξίας αρχείου εικόνων της επιφάνειας της γης με γεωγραφικές πληροφορίες είναι κάτι το πολύ χρήσιμο για τις κυβερνήσεις, τις επιχειρήσεις, αλλά και τους ιδιώτες.
9) Τηλεπικοινωνίες κ.λπ. Η δημιουργία ενός ανεκτίμητης αξίας Αρχείου εικόνων της επιφάνειας της γης με γεωγραφικές πληροφορίες είναι κάτι το πολύ χρήσιμο.
Είναι λοιπόν δυνατή η αποτελεσματική αντιμετώπιση της μάστιγας των πυρκαγιών, αρκεί να εκσυγχρονίσουμε το σύστημα προστασίας με τα Γεωγραφικά Πληροφοριακά Συστήματα.
Το Ταμείο Ανάκαμψης υπάρχει. Ας γίνουμε κάποτε Προμηθείς και όχι Επιμηθείς.
* Ο Δημήτρης Κων. Σαρρής είναι πρώην υφυπουργός, πρώην νομάρχης Ηρακλείου.
