Αποτιμώντας με ψυχραιμία, νηφαλιότητα και τον δέοντα ρεαλισμό και αυτοσεβασμό, κρατώντας πολύ “μικρό καλάθι” για το προεκλογικό και εν πολλοίς διερευνητικό ταξίδι της ηγεσίας του υπουργείου Υποδομών στην Κρήτη, κατέληξα στο αισιόδοξο παρά ταύτα συμπέρασμα ότι τίποτα δε χάθηκε ακόμη, δεδομένου ότι τα αιτήματά μας είναι τεκμηριωμένα και πειστικά και εξετάζονται πλέον πολύ σοβαρά, αν οι εκπρόσωποι της Κρήτης σεβαστούν και τιμήσουν την ανανεωμένη εμπιστοσύνη και εντολή των πολιτών της Κρήτης, σε όποια παράταξη και αν ανήκουν.
Ι. Το Περιφερειακό Συμβούλιο Κρήτης, το οποίο εκφράζει και εκπροσωπεί αυθεντικά κατά το ισχύον θεσμικό πλαίσιο το σύνολο των πολιτών της Κρήτης, με ομόφωνες αποφάσεις του εξέφρασε την πλήρη διαφωνία του για τη διατήρηση της αναχρονιστικής και επικίνδυνης χάραξης του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης. Με εισήγηση του περιφερειάρχη επέστρεψε τη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για τις ψευδεπίγραφες παρακάμψεις των πόλεων της Κρήτης, τις οποίες, όπως έγινε δεκτό, υποβαθμίζει - άλλες λιγότερο και άλλες περισσότερο - ενώ η Μητροπολιτική Ενότητα του Ηρακλείου διχοτομείται και καταδικάζεται οριστικά και αμετάκλητα λόγω του κυκλοφοριακού χάους που θα δημιουργηθεί και της περιβαλλοντικής υποβάθμισης που υφίσταται, χωρίς παράπλευρους, διχοτομημένη σε βόρειο και νότιο Ηράκλειο και στο βάθος διόδια, ακόμη και για τις εσωτερικές μετακινήσεις με τη χρήση μίας αστικής οδού, όπως χαρακτηρίστηκε ο Βόρειος Οδικός Άξονας το 2003 με το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο Ηρακλείου.
Οι Δήμοι Ηρακλείου και Μαλεβιζίου - οι οποίοι βλάπτονται περισσότερο των λοιπών δήμων της Κρήτης - άσκησαν, ως όφειλαν, αιτήσεις ακυρώσεως ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας κατά της απόφασης έγκρισης των περιβαλλοντικών όρων, όχι για να καθυστερήσουν το έργο, όπως εσφαλμένα αλλά και εκ του πονηρού διαχέεται εντέχνως, αλλά για να διορθωθεί και να συμπληρωθεί η μελέτη σύμφωνα με τις προτάσεις των Δήμων που θίγονται και των λοιπών φορέων της Κρήτης που συμμετείχαν στον διάλογο, υπέρ των οποίων γνωμοδότησε θετικά το αρμόδιο Περιφερειακό Συμβούλιο. Παρά ταύτα, οι ομόφωνες αποφάσεις της Κρήτης απορρίφθηκαν σιωπηρά, χωρίς ειδική και επαρκή, όπως απαιτείται, αιτιολογία.
Για να μην αυξηθεί το κόστος του έργου, δε λήφθηκε υπόψη η βλάβη που προκαλείται στην πόλη και το κοινωνικό όφελος που προκύπτει για τις θιγόμενες πόλεις και τους πολίτες, με εξαίρεση τις δίδυμες σήραγγες στο Κακό Όρος, εξακοσίων μέτρων μήκους, και κάποιες χωρίς ιδιαίτερο κόστος οριακές τροποποιήσεις στους κόμβους εισόδου και εξόδου - ενώ στους περισσότερους εξ αυτών ακόμη και με τις ασήμαντες αυτές βελτιώσεις η κυκλοφορία εξακολουθεί να ρυθμίζεται με φωτεινούς σηματοδότες - παρά την αναπομπή της μελέτης από το Περιφερειακό Συμβούλιο.
ΙΙ. Είναι γνωστό ότι στον πολιτισμένο κόσμο στους οδικούς άξονες στους οποίους επιβάλλονται διόδια εξασφαλίζονται εναλλακτικές λύσεις, με την κατασκευή κυρίως παράπλευρων οδών σε όλο το μήκος αυτών. Αντίθετα, με τη μελέτη που εγκρίθηκε, και την οποία ανεχόμαστε με την εύγλωττη σιωπή μας, παρά το ότι αναγνωρίζει ευθέως την ανάγκη της ύπαρξης παράπλευρων οδών, μεταθέτει την υποχρέωση του κράτους στους θιγόμενους Δήμους, οι οποίοι όπως είναι γνωστό δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν ούτε τις λειτουργικές τους δαπάνες, γιατί το περίφημο “Επιτελικό Κράτος” υπεξαιρεί χρόνια τώρα τους Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους της Αυτοδιοίκησης, παραβιάζοντας ευθέως το άρθρο 102 του Συντάγματος. Δυστυχώς, με την ανοχή, αν όχι τη συνενοχή, της κομματικής ηγεσίας, της εθισμένης στο «κατόπιν ενεργειών μου» διαμεσολαβητικής Αυτοδιοίκησης πρώτου και δεύτερου βαθμού, η οποία οδηγεί τους δημάρχους στον προθάλαμο των υπουργών για επιχορηγήσεις από το μειωμένο, ούτως ή άλλως, Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, που διαχειρίζονταν χρόνια τώρα κατά το δοκούν - με τεχνικά δελτία - ο εκάστοτε υπουργός και οι 13 περιφερειάρχες - και τώρα πλέον, όπως πληροφορήθηκα με καθυστέρηση, το διαχειρίζεται αποκλειστικά ο εκπρόσωπος του “Ναπολεόντειου επιτελικού κράτους”, για την ανατροπή του οποίου εργάστηκε σκληρά η Αυτοδιοίκηση του πρώτου βαθμού, η οποία έβαλε ουσιαστικά τον θεμέλιο λίθο της περιφερειακής διακυβέρνησης με την ίδρυση της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης με τη μεταρρύθμιση του 1994, η οποία καταψηφίστηκε μετά πολλών επαίνων από τους σημερινούς θιασώτες του δήθεν επιτελικού κράτους.
ΙΙΙ. Η νέα σύνθεση της ηγεσίας του υπουργείου Υποδομών - κατά την προηγούμενη επίσκεψη του κ. Ταχιάου στον Δήμο Ηρακλείου - αναγνώρισε χωρίς περιστροφές και υπεκφυγές τα προβλήματα που δημιουργούνται από τη διατήρηση της υφιστάμενης χάραξης του ΒΟΑΚ στο ευρύτερο πολεοδομικό συγκρότημα Ηρακλείου, τα οποία, όπως δεσμεύτηκε κατηγορηματικά, θα αντιμετωπιστούν με την απαιτούμενη σοβαρότητα. Ίδωμεν λοιπόν. “Απρίλης-Μάης, κοντά είναι το θέρος”.
Στις κλειστές, απολύτως ελεγχόμενες και προστατευμένες συσκέψεις που πραγματοποιήθηκαν κατά την πρόσφατη επίσκεψη της ηγεσίας του υπουργείου στην Κρήτη με θέμα τα μεγάλα έργα, το μείζον αυτό θέμα υποβαθμίστηκε, ως μη έδει, εντελώς - για παράδειγμα στον εκπρόσωπο του Δήμου Ηρακλείου δε δόθηκε καν ο λόγος, η Περιφέρεια Κρήτης στο δελτίο Τύπου που εξέδωσε ανέφερε ότι τέθηκε το θέμα αλλά δε δόθηκε απάντηση, και ο κ. υπουργός δεν ασχολήθηκε με τις χλιαρές επισημάνσεις του κ. περιφερειάρχη Κρήτης, ο οποίος σημειωτέον λίγες μέρες πριν άφηνε να εννοηθεί ότι οι πιέσεις της Περιφέρειας απέδωσαν και ότι τα αιτήματά μας έγιναν αποδεκτά μετά τις έντονες πιέσεις της Περιφέρειας.
Μάλιστα, σε ένα αυθεντικά και κατά κανόνα επαρκώς ενημερωμένο, για τα θέματα της Περιφέρειας, ηλεκτρονικό μέσο της Κρήτης γράφτηκε ότι έγινε δεκτή η “υπογειοποίηση” του ΒΟΑΚ. Ευτυχώς, άκουσα συμπτωματικά τις ζωντανές δηλώσεις του περιφερειάρχη. Έτσι απέφυγα τουλάχιστον τους πανηγυρισμούς, γιατί όχι και τη δημόσια συγνώμη για τις επιφυλάξεις που διατύπωνα για τον τρόπο λειτουργίας της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης γενικώς.
Ο κ. Ταχιάος, μιλώντας σε τοπικό ραδιόφωνο, επιβεβαίωσε έμμεσα τη βασιμότητα των προτάσεων των Δήμων Ηρακλείου και Μαλεβιζίου, λέγοντας ότι θα γίνουν διαπραγματεύσεις με τον οριστικό ανάδοχο για την τυχόν αποδοχή τους, μετά την ολοκλήρωση της διαγωνιστικής διαδικασίας.
Μιλώντας, λίγες μέρες μετά, στον ίδιο ραδιοφωνικό σταθμό, ο περιφερειάρχης Κρήτης για τα μεγάλα έργα της Κρήτης επανέλαβε - όπως έγκυρα πληροφορήθηκα - ότι στο περιθώριο της συνάντησης των περιφερειαρχών με τον κ. πρωθυπουργό, όπου ήταν παρών και ο κ. Σταϊκούρας, τον διαβεβαίωσε ο κ. υπουργός για την πρόθεση της κυβέρνησης να διαπραγματευτεί την προτεινόμενη λύση με τον οριστικό ανάδοχο.
Η δέσμευση αυτή, εκτός του ότι αποτελεί έμμεση, αν όχι άμεση αποδοχή της ορθότητας των προτάσεών μας - την απάντηση των οποίων παραπέμπει ανώδυνα και χωρίς ουσιαστικές δεσμεύσεις στο άγνωστο και απρόβλεπτο μέλλον - διατηρεί παρά ταύτα ανοικτή τη λύση του προβλήματος, υπό πολλές όμως προϋποθέσεις τις οποίες πρέπει να διαμορφώσουμε δημόσια με ανοικτές δημοκρατικές διαδικασίες, με την ενεργό συμμετοχή των πολιτών, ύστερα από σοβαρή επιστημονική επεξεργασία και προετοιμασία των προτάσεών μας, ώστε να ενισχύσουμε τη διαπραγματευτική θέση της Κρήτης στη διαπραγμάτευση, η οποία αργά ή γρήγορα είναι αναγκαία να γίνει, από θέση ισχύος όμως, με τη συμπαράσταση και την ευρεία στήριξη των ενημερωμένων πολιτών της Κρήτης.
IV. Οι αδυναμίες της μελέτης, η έγκριση της οποίας μπορεί να ακυρωθεί ακόμη και για ανυπέρβλητους, αμιγώς νομικούς λόγους - την έλλειψη για παράδειγμα εξουσιοδοτήσεως του υπογράφοντος αυτήν - δεν ανησυχεί μόνον την κυβέρνηση, αλλά και τον όποιο οριστικό ανάδοχο του έργου, ο οποίος μάλλον θα συνεργαστεί με τους ανταγωνιστές του, αν ερμηνεύω όπως εκτιμώ ορθά την αιτία της καθυστέρησης του ανοίγματος των οικονομικών προσφορών. Αλλά για να συμβεί αυτό επιβάλλεται να είμαστε ενωμένοι, αποφασισμένοι, τεκμηριωμένοι και εξοπλισμένοι ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας, όπου οφείλουν να ασκήσουν πρόσθετες παρεμβάσεις οι φορείς της Κρήτης και πρωτίστως η Περιφέρεια Κρήτης, ενισχυμένη με τη δύναμη με την οποία την έχει ήδη προικίσει ο λαός της Κρήτης.
Τέλος, ως πολίτης πλέον, ως απειροελάχιστη συμβολή στην κοινή προσπάθεια - αξιοποιώντας τις πληροφορίες και την εμπειρία που απέκτησα λόγω της μακροχρόνιας θεσμικής μου ενασχόλησης με το σημαντικό αυτό θέμα - πιστεύω ότι τίποτα δεν έχει χαθεί ακόμη, αρκεί να μη χαθεί και άλλος χρόνος.
V. Με αυτές τις σκέψεις, θεωρώ αναγκαία την άμεση σύγκληση του Περιφερειακού Συμβουλίου, ενδεχομένως από κοινού με τα Δημοτικά Συμβούλια των Δήμων Ηρακλείου και Μαλεβιζίου, για να εκτιμηθεί η κατάσταση μετά την επίσκεψη αυτή, να επιβεβαιωθεί η υποστήριξη των αιτημάτων των δύο Δήμων ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας, αλλά και κατά τη διαπραγμάτευση του θέματος με την κυβέρνηση και της κυβέρνησης με τον όποιο ανάδοχο, με την επιστημονική και τεχνική υποστήριξη των προτάσεων της Κρήτης, από τα Τεχνικά Επιμελητήρια Ανατολικής και Δυτικής Κρήτης, και την επαγγελματική συμβολή εξειδικευμένων επιστημόνων, τη μαζική οργανωμένη κινητοποίηση της πλήρως ενημερωμένης κοινωνίας, αυτονόητα, την κατάθεση πρόσθετων παρεμβάσεων από τους φορείς της Κρήτης, της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων Κρήτης και κυρίως της Περιφέρειας Κρήτης, η οποία μάλιστα διαθέτει νωπή, ενισχυμένη, πρωτογενή, ανανεωμένη λαϊκή νομιμοποίηση, την οποία δεν μπορεί να αγνοήσει καμιά κυβέρνηση και πολύ περισσότερη η κυβέρνηση, η οποία προτάσσει στο πρόγραμμά της τις αρχές και τις αξίες του Επιτελικού - αποκεντρωμένου εξ ορισμού - Κράτους και της οικονομικά αυτόνομης (και όχι αυτοτελούς όπως προβλέπεται στο ισχύον Σύνταγμα) περιφερειακής διακυβέρνησης.
* Ο Ευριπίδης Κουκιαδάκης είναι δικηγόρος και πρώην αντιπεριφερειάρχης Ηρακλείου.
