«Τα εαυτού πράττειν και μη πολυπραγμονείν»: Την παραπάνω ρήση τηρούσε απαρέγκλιτα ο αείμνηστος διδάσκαλός μου Μενέλαος Παρλαμάς κατά τη διδασκαλία του στο σχολείο “Λύκειον ο Κοραής”. Ρήση που εκφράζει τη συνέπεια της αφοσιωμένης ψυχής στο έργο της και το αίσθημα της ατομικής ευθύνης για το έργο που επιτελεί.
Δωρική και βλοσυρή παρουσία στην τάξη, ευθυτενής, εύσωμος με στεντόρεια φωνή και τέλεια άρθρωση του λόγου του. Αυστηρός κατά τη διάρκεια της εξέτασης των μαθητών του, αλλά και διαλεκτικός κατά τη διάρκεια της παράδοσης. Με προκλητικές ερωτήσεις κρίσεως, κέντριζε και κέντρωνε τον νου και τις ψυχές μας με τον Λόγο-σκέψη και τον λόγο-γλώσσα της αρχαίας ελληνικής γραμματείας. Έτσι “έσπειρε” όχι μόνον εκπαίδευση-γνώση, αλλά και παιδεία-αγωγή της ψυχής επ’ αγαθώ.
Είχα την αγαθή τύχη να με διδάξει επί τρία συνεχή έτη. Εκείνος μας έθεσε το θέμα της γλώσσας μας. Τι είναι η γλώσσα, ο έναρθρος λόγος και πώς προέκυψε να διαθέτει αυτό το προνόμιο-δώρο μόνον ο άνθρωπος; Τι σημαίνουν τα σήμαντρα, οι λέξεις, τα ονόματα του Έλληνος λόγου; Θέμα που όσο ζω με προβληματίζει, με συναρπάζει και με οδηγεί σε νέες ατραπούς. Εκείνος κέντριζε την κρίση μας με καίριες ερωτήσεις για κοινωνικά θέματα και τις αρετές, όπως της Δημοκρατίας και της Δικαιοσύνης, όταν μας παρέδιδε τις τραγωδίες των αρχαίων τραγικών, ιδίως του Σοφοκλέους “Αντιγόνη”, αλλά και τη σκοτεινή και δύσληπτη για την ηλικία μας ιστορία του Βυζαντίου με τις δολοπλοκίες και τις συνωμοσίες. Έτσι, αγάλι-αγάλι, μας προετοίμαζε για τον έρωτα της γνώσης.
Έθετε ερωτήματα και ανέμενε από μας απαντήσεις, σχεδόν το άπαν παρά το ανώριμο και νεαρό της ηλικίας μας. Θα είμαι ες αεί ευγνώμων στον διδάσκαλό μου, όπως αποκαλούσα κατά τα μαθητικά μου χρόνια και στη συνέχεια φίλο μου Μενέλαο, όταν συναντιόμαστε στην Κρήτη ή στην Αθήνα.
Όταν ο αείμνηστος πατέρας μου, Ιωάννης Σταυρακάκης, εγκατέστησε στην οικία μας, μεταξύ άλλων βιβλίων, και τη βιβλιοθήκη των αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων, ανακάλυψα το έργο του Πλάτωνος “Κρατύλος ή Περί Ονομάτων Ορθότητος”. Από τότε το τοποθέτησα στο προσκέφαλό μου, όπως ο Αλέξανδρος την “Ιλιάδα” του Ομήρου. Όταν δε συνάντησα και το έργο του νεοπλατωνικού Πρόκλου, “Σχόλια εις τον Κρατύλον Εκλογαί Χρήσιμοι”, τότε διαπίστωσα ότι είχα στα χέρια μου την απαρτία της αρχαίας βιβλιογραφίας που αφορά στην αρχαία ελληνική γλώσσα. Πηγές απ’ όπου έρρεε γάργαρος ο Έλλην Λ-λόγος.
Με αυτά τα πολύτιμα εργαλεία, με αυτά τα εφόδια άρχισε μια πορεία έρευνας και αναζήτησης για την αλήθεια των ονομάτων και των μύθων που βρίθουν στην αρχαία ελληνική γραμματεία. Πορεύτηκα σε δύσβατα μονοπάτια, και ακόμα δεν είμαι σίγουρη ότι βγήκα σε κάποιο ξέφωτο. Αλλά η ελληνική φωνή, όπως λέει και το όνομά της “φάος του νοός”, πάντα κάτι φωτεινό και λαμπερό έχει να δείξει. Έγινε φανός που φώτισε τα σκοτάδια και μου αποκάλυψε μυστικά και μυστήρια του Έλληνος Λόγου. Ο δε Έλλην μύθος είναι λόγος κωδικοποιημένος, λόγος μυστικός και μυστήριος, που «κρύπτει πάντα νουν αληθείας», όπως διαπιστώνει ο αγαπημένος μου ποιητής Ανδρέας Κάλβος.
Έτσι, μετά από έρευνα και μελέτη, επτά σεπτών ετών, προέκυψε το έργο μου “Όμηρος - Πλάτων, Λόγοι Παράλληλοι Εν Απορρήτοις”. Το κέντρισμα αυτής της έρευνας μου το χορήγησε μια φράση της “Πολιτείας” του Πλάτωνος: «Την Ελλάδα πεπαίδευκεν ούτος ο ποιητής». Ο φιλόσοφος Πλάτων, μηδέ του εαυτού του εξαιρουμένου, ο οποίος συνήθως λοιδωρείται από τους αδαείς ότι στρέφεται κατά του Ομήρου, αναγνωρίζει τον θεόπνευστο Όμηρο, ως τον κατ’ εξοχήν παιδευτή και καθηγεμόνα της παιδείας της Ελλάδος. Η παραπάνω φράση του Πλάτωνος καταλύει κάθε αμφιβολία για την ποιότητα και την παιδεία που εσωκλείει το έργο του Ομήρου.
Το πόνημά μου αποτελείται από 13 διαφορετικά κεφάλαια και 10 παραρτήματα, που συμπληρώνουν τα θέματα, για περαιτέρω ανάλυσή των. Όπως πάντα, στα έργα μου επισημαίνεται η σημασία της φωνής-γλώσσας και η αλήθεια που κρύβουν τα ονόματα. Αποτελούν ένα είδος εισαγωγής με τον τίτλο “προψηλαφήματα”. Είναι προοίμια, προανακρούσματα της λύρας, όπως αναφέρει ο νεοπλατωνικός Πρόκλος στο έργο του “Εις τον Τίμαιον Πλάτωνος Β’”. Τρόποι μουσικοί που προκαλούσαν ανάλογες δονήσεις για εισαγωγή στη ραψωδία. Δονήσεις που προετοίμαζαν την ψυχή να δεχθεί την αρμονία της μουσικής, του ποιητικού λόγου και του Λόγου που εξέπεμπαν “οι ραμμένοι” με μαεστρία στίχοι.
Αμφότεροι θίγουν τα θέματα που πάντα θα απασχολούν την ανθρώπινη ύπαρξη, τον θάνατο, την επικοινωνία των νεκρών με τους ζωντανούς, αλλά και των νεκρών μεταξύ τους, την πορεία και την εξέλιξη της ψυχής εν ζωή αλλά και μετά θάνατον. Ο Ασφοδελός λειμών, τα Ηλύσια πεδία και οι μακάριες νήσοι είναι παρόντες στα έργα τους. Με περισσότερη ένταση αναφέρεται ο έρος-έρως, οι ποιότητες και τα είδη του. Ο εικώς μύθος του Πλάτωνος-Διοτίμας, και η αποκωδικοποίησή του αποτελεί ύψιστο μάθημα-δίδαγμα για τον έρωτα-Πτέρωτα και τους αναβαθμούς του. Αλλά και ο έρος του Διός, του πατέρα των θεών και των ανθρώπων προς την ερατή θεά-σύζυγό του Ήρα, μάθημα-δίδαγμα για τους θνητούς και τις θείες δυνάμεις και ενέργειες του παντός είναι παρών.
Ο Λ-λόγος Μύθος του φιλοσόφου Πλάτωνος και του ποιητή Ομήρου εναγκαλίζεται “τον κόσμο τον μικρό τον μέγα” με μύθους που όλοι δωρίζουν εκλεκτά και σπάνια δώρα. Τίθενται και αναμοχλεύονται λοιπόν κρίσιμα ερωτήματα για πολιτισμούς και λαούς όπως για τους Φαίακες που αναφέρει ο Όμηρος, αλλά αποσιωπά ο Πλάτων, και τους Άτλαντες που αναφέρει ο Πλάτων αλλά ο Όμηρος παραλείπει εκκωφαντικά. Συγκρίνοντας τα έργα των δύο δημιουργών, διαπιστώνεται ότι υπάρχουν κοινές αναφορές όχι μόνον στα ήθη, στα έθιμα, στους θεούς και στα θέματα του έρωτος, του μύθου, των τόπων των λαών, αλλά τίθενται και ερωτήσεις που ταλανίζουν την ανθρώπινη ύπαρξη για τη ζωή, τον θάνατο, τη μετενσωμάτωση της ψυχής, ακόμα και την αθανασία της. Η ρηξικέλευθη θεώρηση του παντός κυριαρχεί στα έργα αμφοτέρων. Ωστόσο, η διάκριση των πεδίων που υπάρχουν και συλλειτουργούν στο σύμπαν δεν αποκλείει την αρμονική συνεργασία των, που συντελεί στην ενότητα και στη μακροβιότητά του.
Η αρχαία ελληνική γραμματεία, στο πείσμα των καιρών και των συνθηκών, στο πείσμα της τεχνητής νοημοσύνης παραμένει “παγά λαλέουσα” μέσω των δημιουργών της. Ο αυλός του Φοίβου, η μάντις του μαντείου του Πυθία και οι Μούσες του δε θα παύσουν να στέλνουν σήματα σε όσους τολμούν να προσεγγίσουν την αρετή της παιδείας.
