Αυτές τις μέρες έρχεται για συζήτηση στη Βουλή ο νέος κρατικός προϋπολογισμός που παρά τις μεγάλες κουβέντες για στήριξη του δημοσίου συστήματος υγείας κριτήριο διαμόρφωσης του για την Υγεία, μπαίνει σε προτεραιότητα το «οικονομικό στοιχείο» των αναγκών της οικονομίας και όχι τις λαϊκές κοινωνικές ανάγκες.
Αντί δηλαδή να μπαίνει σε προτεραιότητα π.χ. η ενίσχυση σε υγειονομικό προσωπικό των δημόσιων μονάδων Υγείας, που αποτελεί σήμερα το βασικότερο πρόβλημα στη λειτουργία τους και να χρηματοδοτηθεί αυτό το μέτρο από το κράτος, επικρατεί το κριτήριο των «αντοχών της οικονομίας». Αυτό όμως το κριτήριο όχι μόνο δεν έχει ως αποτέλεσμα τη βελτίωση έστω της στελέχωσης των δημόσιων μονάδων Υγείας, αλλά αντίθετα την επιδείνωσή τους.
Ορισμένα βασικά στοιχεία του κρατικού προϋπολογισμού
Η διαφορά μεταξύ 2024 και του διαμορφωμένου ποσού του 2023 είναι επιπλέον 250 εκατ. ευρώ. Ως ποσοστό είναι αύξηση κατά 4,5%. Είναι ακριβώς όση και η προβλεπόμενη αύξηση του ΑΕΠ για το 2024 σε σχέση με το 2023, κατά 4,5%. Συγκρίνοντας με την υποχρηματοδότηση των προηγούμενων χρόνων, τις τεράστιες ελλείψεις σε υποδομές, προσωπικό, εξοπλισμό κ.λπ., τις διευρυμένες λαϊκές ανάγκες, τόσο τις νέες όσο και τις προηγούμενες ανικανοποίητες, αυτή η κρατική χρηματοδότηση εγγυάται ότι η κατάσταση των δημόσιων μονάδων Υγείας όχι μόνο δεν θα μείνει σταθερή στα σημερινά απαράδεκτα επίπεδα, αλλά θα επιδεινωθεί περαιτέρω.
Παίρνουμε υπόψη επιπλέον ότι από την αύξηση της χρηματοδότησης για το 2024, ένα μέρος αφορά προηγούμενες απλήρωτες υποχρεώσεις των δημόσιων μονάδων Υγείας και όχι κάλυψη νέων αναγκών.
Επίσης προβλέπονται από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων 322 εκατ. ευρώ που αφορούν τη χρηματοδότηση αποσπασματικών και ληξιπρόθεσμων προγραμμάτων πρόληψης, χρηματοδότηση κατ' απαίτηση των φαρμακοβιομηχάνων για «αναμόρφωση» του μηχανισμού του clawback και η «εξορθολόγηση» της φαρμακευτικής δαπάνης, και ό,τι περισσέψει για βελτίωση των υποδομών της ΠΦΥ, που είναι ζήτημα αν αρκούν για ένα «βάψιμο».
Επομένως τα ΚΥ θα «ρετουσαριστούν» με ποσά από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, αλλά θα συνεχίσουν να μην έχουν προσωπικό και εξοπλισμό, οπότε δεν πρόκειται να βελτιωθούν οι παρεχόμενες υπηρεσίες στον λαό. Αντίστοιχα με την ψηφιοποίηση των λιστών των χειρουργείων και άλλων τομέων των δημόσιων μονάδων Υγείας, χωρίς την αναγκαία στελέχωση και εξοπλισμό τους, οι «ουρές» των ραντεβού θα συνεχίσουν να μεταφέρονται από τα «γκισέ» των νοσοκομείων στο σπίτι με το 1535.
Περιορίζεται η κρατική δαπάνη, μεγαλύτερα βάρη στον λαό
Από το σύνολο της δαπάνης στην Υγεία φαίνεται ότι το κράτος συμμετέχει με 30,4%, ενώ οι ιδιωτικές δαπάνες είναι 69,6% - άμεσες 37,8% και έμμεσες (ΟΚΑ) 31,8%. Αυτή η κατανομή των δαπανών στην Υγεία αντανακλά την πολιτική περιορισμού της κρατικής δαπάνης και την ανάληψη μεγαλύτερου βάρους από τον λαό.
Ενα μέρος της αυξημένης δαπάνης του λαού οφείλεται στις περιορισμένες ή ανύπαρκτες παροχές του κανονισμού του ΕΟΠΥΥ, π.χ. διαγνωστικές εξετάσεις προγεννητικού ελέγχου που δεν αποζημιώνονται, άλλες διαγνωστικές εξετάσεις, περιορισμός φυσικοθεραπευτικών πράξεων και εργασιών που σχετίζονται με την αποκατάσταση, επιβολή συν-πληρωμών, σχεδόν μηδενική χρηματοδότηση για τη στοματική υγεία (98,5% ιδιωτικές πληρωμές) κ.λπ. Ενα άλλο - μεγάλο μέρος - οφείλεται στο γεγονός ότι ακόμα και οι θεσμοθετημένες παροχές του ΕΟΠΥΥ δεν μπορούν να ικανοποιηθούν από τις δημόσιες μονάδες Υγείας λόγω της μεγάλης υποστελέχωσης και των ελλείψεων στον εξοπλισμό, οπότε μεγάλο μέρος των ασθενών εξαναγκάζονται να καταφεύγουν στους επιχειρηματίες της Υγείας, πληρώνοντας επιπλέον ποσά π.χ. για αποκατάσταση, για Ιατρικώς Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή, για διαγνωστικές εξετάσεις, θεραπείες, χειρουργεία κ.λπ.
Η αποψίλωση προσωπικού συνεχίζεται
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του προϋπολογισμού του 2023, την περίοδο 2021-2023 (πρόβλεψη) οι προσλήψεις μόνιμου προσωπικού στο υπουργείο Υγείας θα ήταν 5.612 και την αντίστοιχη χρονική περίοδο οι αποχωρήσεις (συνταξιοδοτήσεις κ.λπ.) μόνιμου προσωπικού θα ήταν συνολικά 11.871. Δηλαδή η κυβέρνηση της ΝΔ προέβλεψε ότι θα αναπληρωθεί μόνο το 47,2% του προσωπικού που θα αποχωρήσει. Για δε το επικουρικό προσωπικό, το 2022 ήταν -10% σε σχέση με το 2020 και το 2023 προβλέπεται ακόμα λιγότερο κατά -12% σε σχέση με το 2022.
Με αυτά τα δεδομένα της υποστελέχωσης η κυβέρνηση δίνει νέα στοιχεία στον κρατικό προϋπολογισμό με 8.462 συνολικά αποχωρήσεις στα έτη 2022, 2023, 2024 και 8.870 αντίστοιχα προσλήψεις (από τις οποίες οι 6.500 ανακοινώνονται εδώ και πέντε μήνες και δεν θα είναι εξολοκλήρου υγειονομικοί αλλά ...υπάλληλοι του υπουργείου Υγείας).
Ουσιαστικά όταν όλες οι δημόσιες μονάδες Υγείας έχουν αποψιλωθεί όλα τα προηγούμενα χρόνια, η κυβέρνηση «βάζει βιτρίνα» τις 6.500 προσλήψεις, οι οποίες, αν και εφόσον γίνουν, το «ισοζύγιο» είναι επιπλέον 408 άτομα.
Ακόμα, ένα μεγάλο μέρος των 6.500 προσλήψεων θα είναι οι «επικουρικοί» που ήδη υπηρετούν, δηλαδή πρόκειται στην ουσία για αλλαγή των εργασιακών σχέσεων και όχι πρόσθετο προσωπικό στις δημόσιες μονάδες Υγείας.
Η διαμόρφωση του προϋπολογισμού αντανακλά την ουσία της πολιτικής της κυβέρνησης της ΝΔ για την Υγεία, όπως τη διατύπωσε ο υπουργός Υγείας μιλώντας για τις «δυο προτεραιότητες που πρέπει να τρέχουν παράλληλα: Η Υγεία ως κοινωνικό αγαθό, προσβάσιμο από όλους και από την άλλη πλευρά η Υγεία ως επιχειρηματικότητα».
Πρόκειται για πρόταση που το περιεχόμενό της - ίσως με ελάχιστες φραστικές διαφοροποιήσεις - αποτελεί κοινό στόχο και από τα κόμματα που κυβέρνησαν
Οι προτεραιότητες αυτές που αναφέρθηκε ο υπουργός είναι αλήθεια ότι «τρέχουν» ταυτόχρονα αλλά όχι παράλληλα. Για την ακρίβεια πάνε αντίθετα, αφού στη μία λωρίδα βρίσκεται «η Υγεία ως κοινωνικό αγαθό» και στο αντίθετο ρεύμα «η Υγεία ως επιχειρηματικότητα».
Το ζήτημα της Υγείας πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα της μαζικής, αγωνιστικής διεκδίκησης του εργατικού και λαϊκού κινήματος. Όπως έδειξαν οι προηγούμενες μεγαλειώδεις κινητοποιήσεις, οι εργαζόμενοι έχουν συμφέρον μαζί με το λαό να απαιτήσουν την αύξηση της κρατικής χρηματοδότησης, τις μαζικές προσλήψεις προσωπικού σε όλες τις δημόσιες μονάδες Υγείας, τη μονιμοποίηση των συμβασιούχων, τον σύγχρονο και επαρκή σε αριθμό εξοπλισμό, τη δωρεάν παροχή όλων όσα απαιτούνται για την έγκαιρη, ασφαλή και πλήρη αντιμετώπιση των λαϊκών αναγκών σε υπηρεσίες πρόληψης, θεραπείας και αποκατάστασης.
Βασικό κριτήριο είναι η απόρριψη της πολιτικής της ιδιωτικοποίησης και εμπορευματοποίησης της Υγείας, της πολιτικής που συνθλίβει δικαιώματα ασθενών και εργαζόμενων.