Ο όρος προσβάσιμη πόλη αν και συχνά χρησιμοποιείται ως έκφραση από ένα ευρύ φάσμα ανθρώπων, εντούτοις ο κάθε ένας από εμάς έχει μία διαφορετική προσέγγιση στο τι πραγματικά εννοεί. Ένας απλός ορισμός που αναφέρεται είναι το να μπορούν όλοι οι κάτοικοι να ζουν σε αυτή την πόλη και να χρησιμοποιούν όλα τα αντικείμενα και όλες τις υπηρεσίες χωρίς προβλήματα. Η διακριτοποίηση που γίνεται μεταξύ των ατόμων με αναπηρία και των υπολοίπων σε θέματα προσβασιμότητας, νομίζω δεν είναι πάντα εύστοχη. Η προσβάσιμη πόλη είναι για όλους, παιδιά, γονείς, ηλικιωμένους, άτομα με δυσκολίες κίνησης και φυσικά τα άτομα με αναπηρίες. Όλοι οι «χρήστες» της πόλης πρέπει να μπορούν να κινούνται άνετα και με ασφάλεια στους χώρους και τα κτίρια, χωρίς να χρειάζεται να νιώθουν «ιδιαίτεροι».
Του Σπύρου Δοκιανάκη*
Είναι εύκολο αυτό; Προφανώς δεν γίνεται από τη μία μέρα στην άλλη, αλλά μπορούν στοχευμένα να υλοποιηθούν δράσεις, που άλλες έχουν κάποιο οικονομικό κόστος και άλλες όχι σημαντικό. Και οι δύο όμως κατηγορίες είναι αναγκαίες και όσο αυξάνεται ο βαθμός ολοκλήρωσης τέτοιου είδους παρεμβάσεων, τόσο πιο ανθρώπινη γίνεται η πόλη. Είναι και αυτό μία μορφή πολιτισμού.
Μέτρα χαμηλού κόστους είναι δημιουργία ραμπών με ειδικό χρωματισμό σε όλα τα πεζοδρόμια. Ιδιαίτερα δε σε σημεία των οδών, όπου υπάρχουν φωτεινοί σηματοδότες για τη ρύθμιση της κυκλοφορίας και διαβάσεις πεζών είναι αυτονόητο ότι η πρόσβαση πρέπει να εξασφαλίζεται. Η κατασκευή των ραμπών πρέπει να γίνεται με κατάλληλες προδιαγραφές, ώστε να διατηρούνται σε βάθος χρόνου. Ομοίως η ύπαρξη εμποδίων στα πεζοδρόμια είτε μόνιμου χαρακτήρα, είτε περιστασιακού, είναι κάτι το οποίο δρα απαγορευτικά στην προσβασιμότητα και πρέπει να διευθετείται όπου υπάρχει πρόβλημα με κατάλληλες ενέργειες.
Πηγή: https://benidorm.org/en/news/benidorm-carries-out-actions-improve-traffic-flow-and-pedestrian-safety-easter
Στη δημόσια κτίρια και υπηρεσίες κοινής ωφέλειας πρέπει να δημιουργηθούν και να αναρτηθούν σε ευκρινές σημείο οι οδεύσεις για άτομα με κινητικές δυσκολίες, ώστε να μπορεί εύκολα κάποιος να μετακινηθεί εντός αυτών. Σε κάθε είσοδο η ύπαρξη οπτικών και ηχητικών οδηγιών καθοδήγησης (που βρίσκονται οι ράμπες, ασανσέρ, οδεύσεις, κλπ) θα βοηθούσε σημαντικά.
Σε χώρους συνάθροισης κοινού, ιατρεία, φαρμακεία, δημόσιους χώρους αναψυχής, κλπ, πρέπει να υπάρχουν πλησίον τους θέσεις στάσεις επί των οδών, ώστε αν κάποιος επιθυμεί να τους μεταφέρει να είναι εφικτή η επιβίβαση και αποβίβαση τους. Με το ίδιο σκεπτικό πρέπει σε κεντρικές οδικές αρτηρίες, αλλά και περιμετρικές οδούς, να προβλεφθούν θέσεις στάθμευσης για οχήματα σε έκτακτη ανάγκη, οι οποίες θα δύναται να χρησιμοποιηθούν μόνο για ειδικό σκοπό. Αντίστοιχα οι θέσεις στάθμευσης των ατόμων με αναπηρία είναι αναγκαίο να χωροθετούνται σε μέρη, όπου θα υπάρχει κατάλληλη σύνδεση με ράμπα, για να ομαλοποιείται η κίνηση από τη στάθμη του χώρου στάθμευσης με τυχόν παρακείμενο πεζοδρόμιο.
Οι στάσεις στα μέσα μαζικής μεταφοράς πρέπει να επανασχεδιαστούν και διαμορφωθούν κατάλληλα με ανύψωση του σημείου εισόδου-εξόδου, προσβάσιμο εύκολα από όλους. Χρηματοδοτήσεις για τέτοιου είδους παρεμβάσεις υπάρχουν από διάφορα προγράμματα όπως το Φιλόδημος ΙΙ. Μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί στις στάσεις και ένα σύστημα ηχητικών και οπτικών ανακοινώσεων, ώστε άνθρωποι με τέτοιου είδους προβλήματα να μπορούν να χρησιμοποιήσουν ευκολότερα τα μέσα μαζικής μεταφοράς.
Πηγή: https://www.newcivilengineer.com/latest/silvertown-tunnel-cycle-shuttle-bus-proposal-revealed-as-tbm-enters-final-200m-18-07-2023/
Ο Δήμος μπορεί να δημιουργήσει και μία απομακρυσμένη υπηρεσία καθοδήγησης ατόμων με αναπηρία, όπου είτε θα δίνονται πληροφορίες για την επίλυση του θέματος που έχουν, είτε θα αναλαμβάνουν την εξυπηρέτηση τους με ραντεβού στην οικία τους. Επίσης σε συνεργασία με το Τεχνικό Επιμελητήριο μπορούν να εκπονηθούν μελέτες για τη βελτίωση της προσβασιμότητας σε εμπορικά καταστήματα και χώρους εστίασης, δίνοντας ταυτόχρονα κίνητρα για την υλοποίηση τους, αν απαιτούνται παρεμβάσεις από ιδιώτες. Σε άλλες ευρωπαϊκές πόλεις έχει δημιουργηθεί μία δομή «Διαμεσολαβητής του Δήμου» για το σκοπό αυτό.
Το Ηράκλειο ως τουριστική πόλη και αυξημένης επισκεψιμότητας πρέπει να αναρτήσει σε πολλούς χώρους πινακίδες – χάρτες για την καθοδήγηση των επισκεπτών, δίνοντας έμφαση στα σημεία τουριστικού ενδιαφέροντος. Η προσβασιμότητα στους αρχαιολογικού χώρους, πρέπει να αναβαθμιστεί με χρωματισμένες διαδρομές για τα άτομα με κινητικά προβλήματα, χωρίς εμπόδια που εμποδίζουν την ομαλή διέλευση. Ομοίως η στάθμευση των τουριστικών λεωφορείων πρέπει να διευθετηθεί, ιδιαίτερα στο κέντρο της πόλης σε κατάλληλα σημεία που να συμβάλουν στην εξυπηρέτηση επισκεπτών και μη.
Σημεία ενδιαφέροντος των πολιτών όπως πάρκα, μπορούν να διαμορφωθούν κατάλληλα, παρέχοντας πρόσβαση σε άτομα με ιδιαιτερότητες, όπως χώροι με όργανα γυμναστικής προσαρμοσμένα σε ηλικιωμένους, παιδικές χαρές για παιδιά ΑΜΕΑ, κλπ.
Πηγή: Πρότυπη Παιδική Χαρά Για ΑμεΑ Στον Πανελλήνιο Σύλλογο “Αμυμώνη”
Οι παρεμβάσεις τέτοιου είδους δεν έχουν μεγάλο κόστος και δίνουν διέξοδο σε θέματα πρόσβασης σε πολλές κατηγορίες πολιτών. Για να επιτύχει κανείς το καλύτερο αποτέλεσμα, πρέπει να διαθέτει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο, όπου κάθε παρέμβαση να είναι και ένα τμήμα του. Μέρος ενός τέτοιου ολοκληρωμένου σχεδίου μπορεί να είναι και τα Σχέδια Αστικής Προσβασιμότητας (Σ.Α.Π.), που μόλις πρόσφατα θεσμοθετήθηκε η εκπόνηση τους για τους περισσότερους Δήμους της χώρας (νόμος 4819/2021). Τα σχέδια αυτά προβλέπουν τον καθορισμό των απαραίτητων παρεμβάσεων εξασφάλισης της προσβασιμότητας, των υπαίθριων κοινόχρηστων χώρων συμπεριλαμβανομένων των δικτύων πεζής μετακίνησης, των οδεύσεων διαφυγής, χώρων εκτόνωσης, σημείων προσωρινής περίθαλψης και σημείων καταφυγής των πολιτών εντός των διοικητικών τους ορίων. Βέβαια, πρέπει και να υλοποιηθούν και να κατευθυνθούν οι απαιτούμενοι πόροι από την κεντρική κυβέρνηση και να υπάρχει διαρκής αξιολόγηση τους.
Στην παράταξη Δικαίωμα στην Πόλη με υποψήφιο δήμαρχο τον Αλέξη Καλοκαιρινό ένας από τους βασικούς στόχους που έχει τεθεί, είναι ο Δήμος να είναι προσβάσιμος από όλους. Δικαίωμα στην Πρόσβαση έχουν όλοι και πρέπει να υλοποιηθεί το κατάλληλο σχέδιο για την επίτευξη του βέλτιστου αποτελέσματος.
* Ο Σπύρος Δοκιανάκης είναι δρ. Χημικός Μηχανικός, Υποψήφιος Δημοτικός Σύμβουλος με την παράταξη «Δικαίωμα στην Πόλη» και υποψήφιο Δήμαρχο τον Αλέξη Καλοκαιρινό.
