Λίγα βήματα μακριά από το κέντρο της πόλης του Ηρακλείου, βρίσκεται μία περιοχή ιστορική, που σήμερα ερημώνει, με τα κτίσματα να είναι ολοκληρωτικά παραδομένα στη φθορά του χρόνου και - πολλές φορές - να αποτελούν κίνδυνο για τους περαστικούς και τους κατοίκους.
Έτσι, έπειτα από μία μακροχρόνια μελέτη του Υπουργείου Πολιτισμού, η εκ νέου διαμόρφωση της περιοχής του Λάκκου, πήρε το πολυπόθητο «ναι» από το αρμόδιο Υπουργείου, με τον κ. Ιωάννη Ζαϊμάκη, Καθηγητή και Πρόεδρο του Τμήματος Κοινωνιολογίας του Πανεπιστήμιου Κρήτης να κάνει λόγο για «βεβήλωση του σώματος μιας ιστορικής λαϊκής συνοικίας».
>> ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΟ ΛΑΚΚΟ ΤΟΥ ΣΗΜΕΡΑ - ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
Μεταξύ άλλων, ο κ. Ζαϊμάκης σε κείμενό του, αναφέρεται στην ιστορικότητα της Οδού Ρωμανού, στην οποία και εκτελούνται έργα, διαμαρτυρόμενος για την «ισοπέδωση» ενός δρόμου, ο οποίος αποτελεί σύμβολο της ιστορίας της πόλης του Ηρακλείου.
Η απάντηση του Δήμου Ηρακλείου
Το neakriti.gr επικοινώνησε με τον κ. Ιωάννη Αναστασάκη, Αντιδήμαρχος Τεχνικών Έργων, ο οποίος και διαβεβαίωσε ότι δεν πρόκειται να πληγεί κανένα ιστορικό μνημείο.
Συγκεκριμένα, ο κ. Αναστασάκης τόνισε ότι το Υπουργείο Πολιτισμού από το 2009 ασχολείται με τη μελέτη της αναδιαμόρφωσης της περιοχής του Λάκκου, με το έργο να παίρνει τελικά το «ναι» από την Υπουργό Πολιτισμού, κ. Λυδία Κονιόρδου και με τη θετική εισήγηση των φορέων της τοπικής αρχαιολογίας, αλλά και της Κεντρικής Αρχαιολογικής Υπηρεσίας.
Με βάση τα παραπάνω, ο κ. Αναστασάκης τόνισε ότι δεν πρόκειται να βεβηλωθεί κανένα ιστορικό μνημείο και σημείο της περιοχής του Λάκκου.
Αναλυτικά το κείμενο διαμαρτυρίας του κ. Ζαϊμάκη:
«Οδός Ρωμανού: Πολιτικές της λήθης στη συνοικία του Λάκκου
Πληροφορήθηκα σήμερα την κατεδάφιση κτηρίων στην οδό Ρωμανού στην παλαιά συνοικία του Λάκκου. Φρόντισα να επισκεφτώ το χώρο και διαπίστωσα με οδύνη ότι οι μπουλντόζες είχαν ήδη ολοκληρώσει το έργο της ισοπέδωσης των υλικών στοιχείων ενός δρόμου-σύμβολου της κοινωνικής ιστορίας του Λάκκου και της βιωμένης εμπειρίας των λαϊκών τάξεων της πόλης μας.
Το ιστορικό αυτό δρομάκι συνέδεε το Λάκκο με τη νοτιοδυτική ενδοχώρα του νομού αλλά και με τις βορειοδυτικές συνοικίες της πόλης μέσω καρόδρομου που οδηγούσε στην Ξύλινη Τάμπια και από εκεί στα σταφιδεργοστάσια και τα ταμπακαριά, χώρου με τους οποίους ο Λάκκος χώρος είχε σταθερό δίαυλο επικοινωνίας. Επιπλέον, αυτός ο δρόμος ήταν ο χώρος διέλευσης των Άγγλων Στρατιωτών που κατέβαιναν από τις εγκαταστάσεις στον Λάκκο για να ψυχαγωγηθούν στα ωδικά καφενεία του Λάκκου, κάποια εκ των οποίων βρισκόταν στη σημερινή οδό Ρωμανού.
Η κατεδάφιση αυτών των κτηρίων αποτελεί μια πράξη βεβήλωσης του σώματος μια ιστορικής λαϊκής συνοικίας που έρχεται είναι αλήθεια να συμπληρώσει με ιδιαίτερο ζήλο το καταστροφικό παζλ των πολιτικών λήθης των δημοτικών αρχών σε βάρος της κοινωνικής και πολιτισμικής ιστορίας της πόλης.
Στο όνομα μιας εφήμερης λογικής εξωραϊσμού (gentrification) του αστικού τοπίου εδώ και μερικές δεκαετίες είδαμε να αφανίζεται η ιστορική συνοικία Πηγάιδα στις βόρειες παρυφές του Λάκκου, το Νοσοκομείο των Μολυσματικών Ασθενειών στην ανατολική είσοδο του Λάκκου, ιστορικά κτήρια στην οδό Σπιναλόγκας και ανάμεσα τους το Νοσοκομείο των Αφροδισίων (οι παλιές «Γυναικείες Φυλακές»).
Στη θέση τους ξεφύτρωσαν πολυκατοικίες και ένα ογκώδες Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου που υψώνεται αταίριαστα πάνω από τα ερείπια μιας λαϊκής συνοικίας για να θυμίζει τη μεγαλομανία και την μικροαστική ηθική των δημοτικών εξουσιών. Η σύγχρονη πόλη με τις δημοτικές της αρχές, συχνά και με την ανοχή των κατοίκων της, αλλοιώνει και παραμορφώνει το αστικό τοπίο και τα μνημεία του χώρου, υπονομεύει τη συλλογική μνήμη, ασελγεί και περιφρονεί τα όποια υλικά απομεινάρια του λαϊκού παρελθόντος της πόλης.
Οι πολιτικές λήθης και εξοστρακισμού των πολιτισμικών ετεροτήτων του Ηρακλείου δείχνουν μια ανακολουθία λόγων και έργων και έρχονται σε σύγκρουση με τις πολιτιστικές πολιτικές συλλογικοτήτων, οι οποίες μέσα από σημαντικές εκδηλώσεις για τον κόσμο του ρεμπέτικου και φεστιβάλ αντιρατσιστικού χαρακτήρα στο Λάκκο διεκδικούσαν την επανοικειοποίηση του χώρου και την συγκρότηση μιας σύγχρονης ταυτότητας: Ο Λάκκος ως ένας βιωμένος τόπος μνήμης, φορέας κοινωνικών εμπειριών, συναισθημάτων και δημιουργικού αναστοχασμού.
Ελπίζω αυτήν την ύστατη να σταματήσει η επέλαση της εργολαβικής λογικής στον κοινωνικό ιστό της πόλης, που από ότι πληροφορούμε έχει βάλει ως επόμενο στόχο το Πάρκο Γεωργιάδη. Οφείλουμε να βάλουμε φρένο σε αυτές τις πολιτικές της λήθης….
Γιάννης Ζαϊμάκης
Καθηγητής και Πρόεδρος του Τμήματος Κοινωνιολογίας»
(Οι φωτογραφίες είναι τραβηγμένες από τα έργα που πραγματοποιούνται σήμερα)
Φωτογραφίες: Νίκος Χαλκιαδάκης
Ρεπορτάζ: Μαρία - Ελένη Νικηφόρου
