Υψηλής θρησκευτικής, πολιτιστικής και ιστορικής σημασίας θεωρείται το θέμα της εκδήλωσης που διοργανώνει για την ερχόμενη Κυριακή η Ενορία της Παναγίτσας Μασταμπά στο Ηράκλειο, με καλεσμένη για να μιλήσει την ξεναγό-συγγραφέα Αθηνά Κυριακάκη-Σφακάκη, με θέμα «Η ευχή του Μεγάλου Αγιασμού και η εικόνα "Μέγας ει, Κύριε" του Ιωάννη Κορνάρου», που χρονολογείται από το 1770, στην Ιερά Μονή της Κυρίας Ακρωτηριανής, ευρύτερα γνωστής σήμερα ως Ιερά Μονή Τοπλού Σητείας.
Μιλώντας στη "Νέα Κρήτη", η γνωστή ξεναγός και συγγραφέας Αθηνά Κυριακάκη-Σφακάκη δήλωσε ότι η εκδήλωση της ερχόμενης Κυριακής διοργανώνεται από την Ενορία της Παναγίτσας Μασταμπά για το συγκεκριμένο αποκλειστικά θέμα και με μοναδική ομιλήτρια την ίδια. Στο μεταξύ, για το ίδιο θέμα έχει πραγματοποιήσει ανάλογες διαλέξεις μέχρι σήμερα και σε άλλες ενορίες και περιοχές της Κρήτης, ενώ ακόμα και στο Δήμο της Κηφισιάς στην Αττική προσκλήθηκε πέρυσι το Δεκέμβριο, όπου και παραχώρησε τη σημαντική αυτή διάλεξη.
Όπως χαρακτηριστικά μας είπε η κ. Κυριακάκη-Σφακάκη, «διαδίδεται η σπουδαιότητα της εικόνας και η βαρύτητα της διαλέξεως, και συνεχώς ολοένα και περισσότεροι φορείς θέλουν αυτή τη διάλεξη για τους ανθρώπους τους». Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο η κ. Κυριακάκη-Σφακάκη δέχεται διαρκώς ανάλογες προσκλήσεις και βεβαίως ανταποκρίνεται με μεγάλη χαρά κάθε φορά σε αυτές.
Εξάλλου, είναι γεγονός ότι, όπου έχει μιλήσει μετά από πρόσκληση ενοριών και άλλων τοπικών φορέων, κυριολεκτικά έχει καθηλώσει το πολυπληθές ακροατήριο με τις λεπτομέρειες που εμπεριέχει η ξενάγηση και περιγραφή της γύρω από το μνημειώδες αυτό έργο του Ιωάννου Κορνάρου.
Σύμφωνα λοιπόν με τα στοιχεία τα οποία προκύπτουν μέσα από την έρευνα της κ. Κυριακάκη-Σφακάκη, στην εικόνα "Μέγας ει, Κύριε" ο Κορνάρος υπομνημάτισε με το χρωστήρα του τη δεύτερη ενότητα της ευχής του Πατριάρχου Ιεροσολύμων Σωφρονίου, η οποία αναγιγνώσκεται στην Ακολουθία του Μεγάλου Αγιασμού των Θεοφανίων. Η ενότητα αυτή, περιγραφική των θείων έργων, αρχίζει με τη φράση: «Μέγας ει, Κύριε, και θαυμαστά τα έργα σου, και ουδείς λόγος εξαρκέσει προς ύμνον των θαυμασίων σου...».
Η κ. Σφακάκη στις ομιλίες της αναφέρει, επίσης, ότι «ο Ιωάννης Κορνάρος υπομνηματίζει μία προς μία τις φράσεις της ευχής, τις οποίες αριθμεί από 1 μέχρι 61. Τον κεντρικό κάθετο άξονα της εικόνας συνθέτουν τέσσερις παραστάσεις: Η Αγία Τριάδα, η Βάπτιση του Ιησού, η Θεοτόκος, Ένθρονος, Βρεφοκρατούσα δεξιόθεν και η Κάθοδος του Ιησού εις τον Άδη. Διάσπαρτα, χωρίς διάχωρα, 61 εικονίδια καλύπτουν την επιφάνεια της εικόνας και, μεταξύ αυτών, έχουν ιστορηθεί γεγονότα της Παλαιάς Διαθήκης. Εικονίζονται και τα τέσσερα στοιχεία από τα οποία συνεστήθη το σύμπαν (Γη, Πυρ, Αέρας και Ύδωρ). Επί των ακτίνων των εκπορευομένων από την Αγία Τριάδα, ο Κορνάρος έχει αναγράψει τους μήνες τού έτους και έχει εικονίσει τα ζώδια.
Η εικόνα αυτή είναι μοναδικό μνημείο της μεταβυζαντινής ζωγραφικής, λόγω του μεγέθους και της πλοκής των παραστάσεων. Ουδείς άλλος προ ή μετά τον Ιωάννη Κορνάρο ιστόρησε την ευχή του Μεγάλου Αγιασμού, η οποία αποδίδεται στον Πατριάρχη Ιεροσολύμων Σωφρόνιο. Ο Πατριάρχης Σωφρόνιος, με έργο υμνολογικό, ρητορικό, θεολογικό και αγιογραφικό, υπήρξε η τελευταία μεγάλη πνευματική μορφή της προϊσλαμικής Βυζαντινής Ανατολής.
Η Μονή Τοπλού λειτούργησε ως κοιτίδα Ορθοδοξίας και Ελληνισμού από της ιδρύσεώς της. Ο Ηγούμενός της Γαβριήλ Παντόγαλος ανακαίνισε τη Μονή μετά την καταστροφή του 1612, και, παρά τις μετέπειτα τμηματικές καταστροφές και παρεμβάσεις, η συνολική γενική μορφή του οικοδομήματος δεν έχει αλλάξει ριζικά. Ο Παντόγαλος περιγράφεται με ομηρικούς χαρακτηρισμούς στην εντοιχισμένη, στο δυτικό τοίχο του Καθολικού της Μονής, εγχάρακτη επιγραφή».
