Το 2018 θα είναι μία αξιόλογη και πολύ σημαντική χρονιά για την Ευρώπη. Είναι μία πρόωρη εκτίμηση. Έτσι, πιστεύω. Θεωρώ πως οι αρχηγοί των κρατών- μελών έχουν κάνει την αυτοκριτική τους. Έχουν δει τα σφάλματά τους. Η κατάρρευση παραδοσιακών δικομματισμών στην Ευρώπη και η ανοδική πορεία ναζιστικών μορφωμάτων κατέδειξαν με το πιο γλαφυρό τρόπο τη γνώμη των πολιτών. Όχι, οι Ευρωπαίοι πολίτες δε θέλουν λιτότητα. Δεν επιθυμούν πολιτικούς ηγέτες που να είναι απομονωμένοι από την κοινωνική πραγματικότητα. Και αυτή είναι η αλήθεια.
Ο Σουλτς το έθεσε ξεκάθαρα την προηγούμενη εβδομάδα. Υποστήριξε ανοιχτά τη δημιουργία των Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης μέχρι το 2025. Βέβαια, η πρότασή του ήταν ενδεδυμένη με κομματικό μανδύα, υπονοώντας πως θα παράσχουν οι Σοσιαλδημοκράτες την αναγκαία στήριξη στην Άνγκελα Μέρκελ ώστε από κοινού να διαχειριστούν τα προβλήματα της Γερμανίας. Η τοποθέτηση είχε μία άλλη διάσταση. Εφόσον συγκροτηθεί ένας πολιτικός συνασπισμός ικανός να ανταπεξέλθει στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι Γερμανοί, το πολιτικό σχήμα αυτό οφείλει να κινηθεί προς την πλευρά του Εμμάνουελ Μακρόν, ο οποίος έκανε λόγο για μια Ευρωζώνη διαφορετική. Δηλαδή, θεωρείται δεδομένο πως η Γερμανία, εφόσον φύγει από το τέλμα της ακυβερνησίας, θα δώσει τη ψήφο εμπιστοσύνης της σε προτάσεις που αφορούν τη θέσπιση ενός κοινού προϋπολογισμού για τα κράτη- μέλη της Ευρωζώνης αλλά και στον Υπερ-υπουργό οικονομικών, ο οποίος ενδεχομένως θα έχει το ρόλο του επόπτη της συναλλαγματικής και νομισματικής κατάστασης της Ευρωζώνης. Είναι σίγουρα προτάσεις ευεργετικές για τους οικονομικά ευάλωτους λαούς.
Το 2018, θα επιχειρηθεί η συγκρότηση της Κοινωνικής Ευρώπης. Το 2018 θα είναι μια χρονιά, όπου θα αναδειχθούν τα οφέλη της παγκοσμιοποίησης. Οι ηγέτες θα καλέσουν τις κοινωνίες τους και οφείλουν να προβούν σε μια υγιή αυτοκριτική. Το ύφος πρέπει να είναι απολογητικό. Και τώρα, αφού μιλήσαμε για τις υποχρεώσεις των Ευρωπαίων ηγετών, ας μεταφερθούμε στην Ελλάδα. Η Ελλάδα δεν είναι όπως τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Χαρακτηρίζεται από αντιφάσεις και δεν έχει μια ξεκάθαρη κατεύθυνση. Για παράδειγμα , είναι υπέρ ή κατά της ευρωπαϊκής βοήθειας?
Και θέτω το ζήτημα αυτό, ορμώμενος από μία έρευνα κοινής γνώμης που διεξήχθη πριν λίγο καιρό. Τα αποτελέσματα έδειξαν πως το ήμισυ των πολιτών αμφιβάλλει για τη οικονομική στήριξη, τις παροχές και την ασφάλεια που λαμβάνει από την Ευρώπη. Είναι αντιφατικά και αρκετά διφορούμενα τα αποτελέσματα της έρευνας. Τα αποτελέσματα συμβαδίζουν με την ενημέρωση που έχει λάβει η κοινωνία από την πολιτική τάξη.
Δυστυχώς, ο λαϊκισμός και η δημαγωγία κομμάτων ( ΠΑΣΟΚ, Ν.Δ. και ΣΥΡΙΖΑ) δημιούργησαν πολίτες παθητικούς, αδύναμους να συλλάβουν τα αίτια της κρίσης. Η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Ευρωζώνη τέθηκαν στο επίκεντρο. Η Ε.Ε. έχει ιστορικές ευθύνες για το κατάντημα της Ελλάδας. Αλλά, περισσότερες ευθύνες αναλογούν στην πολιτική ηγεσία της ανά περιόδους.
Δυστυχώς, η κρίση ανέθρεψε εκτρώματα. Τα κόμματα έγιναν αντι-συστημικά και παραπλάνησαν τον πολίτη. Και ο πολίτης, μη αντιλαμβανόμενος το πολιτικό παιχνίδι, έβαζε τον εαυτό του στη θέση του φιλο-ευρωπαίου ή αντι- ευρωπαίου. Εθνική συστράτευση δεν υπήρξε στα πέτρινα χρόνια της κρίσης.
Εν έτει 2018, η Ελλάδα, σύμφωνα με τα λόγια κυβερνητικών αξιωματούχων, θα βγει στις διεθνείς αγορές. Φαίνεται εξάλλου πως το κλίμα έχει αλλάξει. Μπορεί να το δει κανένας, κάνοντας μια βόλτα το απόγευμα στην κεντρική πλατεία της πόλης του. Δεν είναι πολλά πλέον τα πρόσωπα που κοιτάζουν προς τα κάτω, όπως προηγούμενες χρονιές. Είναι ένα σημάδι ανάκαμψης, αλλά δε σημαίνει πως πρέπει να επαναπαυτούμε. Και εδώ προβάλλει μια υποχρέωση της σημερινής πολιτικής ηγεσίας, η οποία πληρώνει (μέσω δημοσκοπήσεων) τους μαξιμαλισμούς της ενόσω βρισκόταν στην αντιπολίτευση. Να ξεκαθαρίσει πως η Ελλάδα έχει ανάγκη την Ευρώπη . Να δηλώσει δημόσια πως Ελλάδα εκτός ευρωπαϊκού οράματος δεν υπάρχει. Πλέον , είναι επικίνδυνη μια τέτοια θέση. Βέβαια, τέτοιες ανακοινώσεις πρέπει να συνοδευτούν με νομοσχέδια το 2018 που θα εγγυώνται τα κοινωνικά δικαιώματα και όχι την καταστρατήγησή τους.
Ο Νίκος Κοσμαδάκης είναι πολιτικός επιστήμονα
