default-image

Η «Κιβωτός του Νώε» που θα σώσει τα φυτά της Κρήτης (photos)

Κρήτη
Η «Κιβωτός του Νώε» που θα σώσει τα φυτά της Κρήτης (photos)

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ

Αγρόκτημα ζωής... Ένας βοτανικός κήπος που εμπλουτίζεται συνέχεια, με στόχο να γίνει ένας χώρος διάσωσης για όλα τα είδη των βοτάνων και των αρωματικών φυτών που ζουν αλλά και απειλούνται με αφανισμό στους ορεινούς όγκους της Κρήτης.

Και σε μικρή απόσταση από το βοτανικό κήπο, ήδη ένας σπουδαίος αμπελώνας συλλογής γηγενών ποικιλιών πρόκειται να εμπλουτιστεί με πολύ περισσότερες, ώστε να διασωθεί το αμπελουργικό γενετικό υλικό του Αιγαίου και της Κρήτης.

Και όλα αυτά στο Αγρόκτημα του ΤΕΙ Κρήτης, όπου θα δημιουργηθεί ένας πραγματικός παράδεισος, αλλά θα μπορεί στο μέλλον να συμβάλει δυναμικά και στη διάσωση της ίδιας της αμπελουργίας του νησιού, προσφέροντας εξυγιασμένο φυτωριακό υλικό στους φυτωριούχους και τους αμπελουργούς!

Η δημιουργία ενός επιστημονικού, περιβαλλοντικού καθώς και πολιτιστικού πάρκου εντός της ευρύτερης περιοχής του Αγροκτήματος και της Πανεπιστημιούπολης του ΤΕΙ Κρήτης, που βρίσκεται στην περιοχή Εσταυρωμένου, είναι σε γενικές γραμμές ο στόχος του πενταετούς προγράμματος.

Ως πρόταση αξιολογήθηκε και εγκρίθηκε μέσα στην άνοιξη του 2017, ενώ πριν από λίγες ημέρες εγκρίθηκε και η απόφαση ένταξης πράξης για να αρχίσει η χρηματοδότησή της με 947.583,20 ευρώ από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα (Ε.Π.) "Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον & Αειφόρος Ανάπτυξη 2014-2020" (ΥΜΕΠΕΡΑΑ). Η σχετική πρόταση είχε υποβληθεί τον Αύγουστο του 2016, μετά από συνεργασία των μελών του Διδακτικού και Ερευνητικού Προσωπικού (ΔΕΠ) της Γεωπονικής Σχολής και της Διεύθυνσης του Αγροκτήματος του ΤΕΙ Κρήτης, με τίτλο "CretAgroTech: Επιστημονικό - περιβαλλοντικό - πολιτιστικό πάρκο Αγροκτήματος ΤΕΙ Κρήτης".

Η εφημερίδα "Νέα Κρήτη" βρέθηκε στο χώρο του Αγροκτήματος χθες και ξεναγήθηκε τόσο από το δρ. Φίλιππο Βερβερίδη, κοσμήτορα της σχολής, όσο και από τον προϊστάμενο του Αγροκτήματος, γεωπόνο Γιάννη Παπαγεωργίου, και τον επιστημονικό υπεύθυνο του Βοτανικού Κήπου και καθηγητή Ανθοκομίας της Γεωπονικής Σχολής, Μιχάλη Παπαδημητρίου.

Σπουδαίο έργο για την αμπελουργία

Η Ομάδα Συλλογής, Διατήρησης και Εξυγίανσης Γηγενών Ποικιλιών είχε ξεκινήσει τη δράση της εδώ και δύο χρόνια. Όπως τονίζει στη "Νέα Κρήτη" ο κ. Φίλιππος Βερβερίδης, «στόχος του αμπελώνα, που ήδη δημιουργείται, είναι να μπορεί όποιος ενδιαφέρεται να βρει στο Αγρόκτημα του ΤΕΙ Κρήτης εξυγιασμένο φυτωριακό υλικό όσο γίνεται περισσότερων ντόπιων ποικιλιών». Μάλιστα, σε βάθος χρόνου, όλος αυτός ο αμπελώνας θα μπορεί να αποτελεί και μητρική φυτεία με πολύτιμο φυτωριακό υλικό, που θα μπορεί να δώσει φυτά πραγματικά εξυγιασμένα στους αμπελουργούς της Κρήτης.

Όπως εξηγεί από την πλευρά του ο προϊστάμενος του Αγροκτήματος Γιάννης Παπαγεωργίου, «θα πάρουμε τα φυτά αυτά, θα τα εμβολιάσουμε σε αμερικάνικα εξυγιασμένα κλήματα και από 'κει και μετά, αφού αναφυτευτούν, θα μπορούμε να δίνουμε εμβόλια για να μπορούν να τα αξιοποιήσουν οι οινοποιοί, οι οποίοι θα ενδιαφέρονται για κάποιες ποικιλίες για τις οποίες σήμερα δεν έχουμε αποτελέσματα οινολογικά για το τι μπορούν να δώσουν. Γιατί αυτό είναι το σημαντικότερο. Μια ποικιλία μπορεί να μην έχει να δώσει κάτι. Αλλά μπορεί να δώσει και πάρα πολλά...».

Στο ερώτημά μας για το πόσες ποικιλίες βρίσκονται στον υπάρχοντα αμπελώνα του Αγροκτήματος του ΤΕΙ Κρήτης, ο Γιάννης Παπαγεωργίου μάς είπε ότι «σήμερα υπάρχουν 53 ποικιλίες κυρίως από το Αιγαίο, αλλά και κάποιες κρητικές, και ο στόχος μας είναι να εμπλουτίσουμε τον αμπελώνα αυτό με ακόμα περισσότερες...».

Η έρευνα γίνεται από τη μια άκρη της Κρήτης ως την άλλη, και η συνολική προσπάθεια σε συνεργασία και με άλλους φορείς, όπως είναι ο ΕΛΓΟ "Δήμητρα", το Πανεπιστήμιο Κρήτης και το ΙΤΕ. Τόσο ο κ. Βερβερίδης όσο και ο κ. Παπαγεωργίου δεσμεύονται ότι μέσα από όλη αυτή την προσπάθεια θα μπορέσει σε βάθος χρόνου να δημιουργηθεί ένας τόσο μεγάλος και εξυγιασμένος αμπελώνας, που θα λειτουργεί και ως "τράπεζα", ώστε να υπάρχει και το πρόσθετο στοιχείο της γενετικής ταυτοποίησης για την κάθε ποικιλία.

Τι αναφέρει η πρόταση

Σύμφωνα με όσα αναφέρονται στη σχετική απόφαση, από τον Επιδεικτικό Αμπελώνα Συλλογής Ποικιλιών θα επιλεχθούν οι ποικιλίες και οι βιότυποι που θα εγκατασταθούν στο Νέο Πιλοτικό Επισκέψιμο Αμπελώνα έκτασης 9 στρεμμάτων, με παράλληλη έκθεση στο κοινό της συλλογής όλων των γηγενών ποικιλιών οινοποιήσιμων και επιτραπέζιων της Κρήτης.

Στον νέο αυτό Πιλοτικό Αμπελώνα θα γίνεται και η αξιολόγηση οινοποιήσιμων γηγενών ποικιλιών, οι οποίες θα ενισχύσουν στο κοντινό μέλλον τη μοναδικότητα και αυθεντικότητα της τοπικής οινικής προσφοράς, προσδίδοντας υψηλή μεταπαραγωγική προστιθέμενη αξία. Επισημαίνεται το γεγονός ότι θα συγκροτούν μια πλειάδα βιοτύπων, που, εκτός των αμπελο-αγρονομικών θετικών χαρακτηριστικών, θα φέρουν και το πλεονέκτημα της απουσίας άκρως ζημιογόνων ενδοκυτταρικών υποχρεωτικών παθογόνων (εγγυημένο αμπελουργικό πολλαπλασιαστικό υλικό).

Για τη δημιουργία τόσο του Επιδεικτικού Αμπελώνα Συλλογής Γηγενών όσο και του Νέου Πιλοτικού Επισκέψιμου Αμπελώνα, θα ακολουθηθεί καινοτόμος μεθοδολογία εμπλουτισμού για τη συλλογή γηγενών ποικιλιών, που θα απαιτήσει την εμπλοκή εξειδικευμένου προσωπικού. Τα βήματα αυτά αναφέρονται ενδεικτικά ως: α) Επισήμανση, συλλογή και εγκατάσταση αμπελόφυτων, β) Εργαστηριακός έλεγχος φυτοϋγείας και γ) Εξυγίανση μολυσμένων πρεμνών.

Θα δημιουργηθεί αρχείο φυτοϋγείας για κάθε πρέμνο-βιότυπο και θα εκσυγχρονιστεί η υφιστάμενη υποδομή πρότυπου οινοποιείου της Γεωπονικής Σχολής του ΤΕΙ Κρήτης.

Προς τους οινοποιούς

Μάλιστα, ήδη το ΤΕΙ Κρήτης έχει αποστείλει προς τους οινοποιούς την ακόλουθη σημαντική επιστολή: «Θα θέλαμε να σας ενημερώσουμε ότι η Γεωπονική Σχολή του ΤΕΙ Κρήτης (πλήρης τίτλος κατά το ΥΠΕΘ: Σχολή Τεχνολογίας Γεωπονίας & Τεχνολογίας Τροφίμων) βρίσκεται σε μια ιδιαίτερα ανοδική πορεία τα τελευταία χρόνια. Προσπαθεί να προσελκύσει κονδύλια για υποδομές σημαντικές όχι μόνο για το ΤΕΙ Κρήτης, αλλά και για όλη τη γεωγραφική περιφέρεια Κρήτης, εφόσον είναι η μοναδική Σχολή Ανώτατου Εκπαιδευτικού Ιδρύματος με αυτό το αντικείμενο.

Στα πλαίσια μιας εκ των δράσεών της, πρόσφατα έχει εγκριθεί πρόγραμμα με τίτλο "CretAgroTech: Επιστημονικό - περιβαλλοντικό - πολιτιστικό πάρκο Αγροκτήματος ΤΕΙ Κρήτης" (Κωδικός MIS: 5002026) με χρηματοδότηση ύψους ~950.000 ευρώ από το υπουργείο Οικονομίας, Ανάπτυξης & Τουρισμού του Επιχειρησιακού Προγράμματος "Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον & Αειφόρος Ανάπτυξη" (ΕΠ-ΥΜΕΠΕΡΑΑ). Για το λόγο αυτό, η Σχολή υποστηρίζει και υποστηρίζεται επιπρόσθετα από το διοικητικό και επιστημονικό προσωπικό του Αγροκτήματος του ΤΕΙ Κρήτης.

Ιδιαίτερα στα πλαίσια του προγράμματος CretAgroTech, αλλά και εδώ και μερικά χρόνια στο Αγρόκτημα του ΤΕΙ Κρήτης, έχει αρχίσει ένα πρόγραμμα διάσωσης, διατήρησης και αξιολόγησης αυτοχθόνων/γηγενών ποικιλιών αμπέλου της γεωγραφικής περιφέρειας Κρήτης με τη δημιουργία "Αμπελώνα συλλογής, διατήρησης και εξυγίανσης γηγενών ποικιλιών της Κρήτης και της ευρύτερης περιοχής του Αιγαίου" (Συλλογή Δι.Εξυ.Γη.Ποι.ΤΕΙ-Κ.).

Εκτός του παράλληλου στόχου της αποφυγής εξάλειψης ντόπιων ποικιλιών λιγότερο γνωστών και συνήθως άγνωστης οινολογικής αξίας, εφαρμόζεται μια - προσαρμοσμένη στις μεσογειακές ιδιαιτερότητες - μοριακή και φαινοτυπική ταξινόμηση, καθώς και υγειονομικός έλεγχος στις ποικιλίες αμπέλου της Συλλογής Δι.Εξυ.Γη.Ποι.ΤΕΙ-Κ., προκειμένου να επιλεγούν τα πλέον πλεονεκτικά μητρικά πρεμνά και ορισμένα να εξυγιανθούν από την παρουσία σημαντικών εκφυλιστικών παθογόνων της αμπέλου με βάση την εξαιρετική τεχνογνωσία και μακρόχρονη εμπειρία της επιστημονικής ομάδας του ΤΕΙ Κρήτης. Το πρόγραμμα υποστηρίζεται από τη Σχολή Τεχνολόγων Γεωπονίας & Τεχνολογίας Τροφίμων και τη Διεύθυνση Αγροκτήματος, και πραγματοποιείται με τη συνδρομή εξειδικευμένων επιστημόνων και καθηγητών του ΤΕΙ Κρήτης».

Και η επιστολή συνεχίζει ως εξής: «Σας αποστέλλουμε την επιστολή αυτή για να σας πληροφορήσουμε αφενός, αλλά και για να ζητήσουμε, αφετέρου, την πολύτιμη συνεργασία σας στην προσπάθειά μας για τον έγκυρο εμπλουτισμό της Συλλογής μας. Ευελπιστούμε ότι, αποδεχόμενοι ευμενώς το σκοπό του προγράμματός μας, θα θελήσετε να συνδράμετε στην πραγμάτωσή του. Αρκεί να επιλέξετε από τους αμπελώνες σας πέντε επαρκώς παραγωγικά πρεμνά από κάθε τοπική ποικιλία, να συλλέξετε πέντε κληματίδες των 6-7 οφθαλμών καλά ξυλοποιημένες από κάθε επιλεγμένο πρέμνο και να αποσταλούν στο Αγρόκτημα του ΤΕΙ Κρήτης (υπόψη κ. Παπαγεωργίου, Σταυρωμένος, Τ.Θ. 1939, Ηράκλειο, Τ.Κ. 71.004). Εναλλακτικά, θα μπορούσαμε να πραγματοποιήσουμε εμείς την επιλογή του φυτικού υλικού που θα μας προτείνετε.

Σημαντική πληροφορία: Θα ήταν πολύ χρήσιμο να γνωρίζουμε το υποκείμενο και την ηλικία του αμπελώνα και να μας βοηθήσετε να φωτογραφήσουμε και να καταγράψουμε το σημείο του αμπελώνα σας με τα ορθά στοιχεία γεωγραφικού μήκους και πλάτους (μέσω GPS), για όποια μελλοντική επαλήθευση πιθανά να χρειαστεί. Σας ευχαριστούμε εκ των προτέρων για τη συνεργασία και την προσπάθειά σας. Θα παραμείνουμε αρωγοί στις όποιες επιχειρηματικές προσπάθειές σας».

Ο Βοτανικός Κήπος - Διάσωση της χλωρίδας της Κρήτης

Τεράστια είναι η σημασία όμως και του Βοτανικού Κήπου. Όπως λέει στην εφημερίδα μας ο κ. Φίλιππος Βερβερίδης, «μιλάμε για εκτάσεις μεγάλες, οι οποίες σήμερα είναι αναξιοποίητες, και εκεί, εκτός των άλλων, θα δημιουργήσουμε χώρους περιπατητικούς, αναψυχής, αλλά και ανάδειξης της ενδημικής χλωρίδας της περιφέρειας Κρήτης, μεταφέροντας όλα τα είδη εκείνα ή όσα μπορούν να μεταφερθούν, που είναι είτε υπό εξαφάνιση, είτε θα θέλαμε να τα συγκεντρώσουμε σε έναν χώρο που θα μπορεί όποιος ενδιαφέρεται να τον επισκεφτεί».

Σύμφωνα με τον κοσμήτορα της Γεωπονικής Σχολής, η υπόθεση αυτή είναι εξαιρετικά σημαντική για τη διάσωση όλου αυτού του πλούτου, ο οποίος εν πολλοίς σήμερα απειλείται κυρίως από την υπερβόσκηση. «Θα γίνουν χωροταξικοί σχεδιασμοί για περιπατητικές διαδρομές για αναπήρους και σημεία αναψυχής, και ενισχύουμε πολύ το περιβαλλοντικό κομμάτι, με τη φιλοδοξία να αποτυπώσουμε και να κάνουμε μια αναπαράσταση των ορεινών όγκων της Κρήτης σε μικρογραφία. Για ό,τι μπορούμε βέβαια να φέρουμε από ένα υψόμετρο σε έναν χώρο που είναι κοντά στη θάλασσα...».

Την ίδια ώρα, μέσα στο πρόγραμμα, προβλέπεται η ενίσχυση της τριτοβάθμιας επεξεργασίας των αποβλήτων που προέρχονται από το Βιολογικό Καθαρισμό του Ηρακλείου, για να αρδεύονται με καθαρό νερό όλες αυτές οι εκτάσεις. «Έχουμε ήδη αγωγό που έρχεται σε μας. Και υπάρχει μονάδα που ήδη λειτουργεί συμπληρωματικά για το σκοπό αυτό», όπως εξηγεί ο Φίλιππος Βερβερίδης. Και φυσικά τα φώτα που απαιτούνται για τους φωτισμούς του πάρκου θα λειτουργούν με φωτοβολταϊκά συστήματα.

Υπογράφεται απόφαση για μητρικές φυτείες

Εξαιρετικό ενδιαφέρον έχει όμως και η είδηση που αποκάλυψε στη "Νέα Κρήτη" χθες ο επιστημονικός υπεύθυνος του Βοτανικού Πάρκου του ΤΕΙ Κρήτης, καθηγητής Ανθοκομίας της Γεωπονικής Σχολής, Μιχάλης Παπαδημητρίου. «Την επόμενη εβδομάδα υπογράφεται προγραμματική σύμβαση με την Περιφέρεια Κρήτης για τη δημιουργία μητρικών φυτειών και στη συνέχεια την παραγωγή μοσχευμάτων, πιστοποιημένων για τους παραγωγούς της Κρήτης και όχι μόνο. Τους επίδοξους παραγωγούς αρωματικών φυτών. Και αυτή η σύμβαση είναι κάτι ξεχωριστό από το πενταετές πρόγραμμα».

Στο σημείο αυτό ο κ. Παπαδημητρίου μάς έδειξε μια μικρή μητρική φυτεία αρωματικών φυτών, ενώ ο στόχος είναι για τη δημιουργία μιας πολύ μεγαλύτερης μητρικής φυτείας για τα αρωματικά φυτά της Κρήτης.

Ρεπορτάζ: Χριστόφορος Παπαδάκης

ΤΑ ΝΕΑ του neakriti.gr στο Google News