Ο μεγάλος στοχαστής Κώστας Αξελός
Σαν σήμερα, στις 26 Ιουνίου του 1924 γεννιέται στην Αθήνα ο μεγάλος φιλόσοφος και στοχαστής, Κώστας Αξελός. Από παιδική ηλικία διδάχτηκε γαλλικά και γερμανικά, ενώ σαν έφηβος ξεκίνησε να διαβάζει Ηράκλειτο, Πλάτωνα, Αριστοτέλη, Εμπεδοκλή, Μαρξ, Νίτσε και Ντοστογιέφσκι.
Σε ηλικία 18 ετών εγγράφεται στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, εντασσόμενος παράλληλα στην Κομμουνιστική Νεολαία. Παρά τις όποιες διαφωνίες του, παίρνει μέρος στην Εθνική Αντίσταση, υποστηρίζοντας ότι «ο πραγματικός κομμουνιστής πρέπει να κρατά στο ένα χέρι το όπλο και στο άλλο τα βιβλία του Ρίλκε».
Κατά τα Δεκεμβριανά, βασανίζεται στα κρατητήρια της ασφάλειας και στη συνέχεια φυλακίζεται. Δεν αργεί, ωστόσο, να αποδράσει, και στα τέλη του 1945 επιβιβάζεται στο πλοίο Ματαρόα μαζί με τους Κορνήλιο Καστοριάδη, Νίκο Σβορώνο, Κώστα Παπαϊωάννου, τον Κωνσταντίνο Βυζάντιο και άλλους: Οι πολιτικοί πρόσφυγες μεταβαίνουν στη Γαλλία με τελικό προορισμό το Παρίσι.
Το 1946 εγκατέλειψε τις γραμμές του ΚΚΕ και τα επόμενα χρόνια σπουδάζει φιλοσοφία στη Σορβόννη. Εκεί δίδαξε, άλλωστε, χωρίς ωστόσο να γίνει ποτέ καθηγητής, καθώς πίστευε ότι το πανεπιστήμιο δεν είναι χώρος ριζικής σκέψης». Στις 14 Απριλίου 2000, αναγορεύθηκε επίτιμος διδάκτωρ Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και τον Μάρτιο του 2009 διδάκτωρ φιλοσοφίας από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
Αυτή ήταν η τελευταία του επίσκεψη στην Ελλάδα, καθώς πέθανε το Φεβρουάριο του 2010 στο Παρίσι.
Βίος και Πολιτεία του Σαλβαδόρ Αλιέντε
To ημερολόγιο έδειχνε 26 Ιουνίου του 1908 όταν γεννιέται στο Βαλπαράισο της Χιλής ο γνωστός πολιτικός και πρόεδρος της νοτιοαμερικανικής χώρας, στο σοσιαλιστικό «πείραμα» της περιόδου 1970-1973, Σαλβαδόρ Αλιέντε (Salvador Guillermo Allende Gossens).
Γόνος μεγαλοαστικής οικογένειας, σπούδασε Ιατρική στο Πανεπιστήμιο του Σαντιάγο, από όπου αποφοίτησε το 1932. Από νεαρή ηλικία ξεκίνησε να ασαχολείται με την πολιτική, αναπτύσσοντας μαρξιστική δράση. Το 1933 συνέδραμε στην ίδρυση του σοσιαλιστικού κόμματος της Χιλής και το 1937 μετείχε στην κυβέρνηση του Πέδρο Αγκίρρε Σέντρα, σαν υπουργός Υγιεινής.
Το 1945 ο Αλιέντε εκλέγεται για πρώτη φορά μέλος της Γερουσίας της Χιλής. Το 1952, ωστόσο, διαγράφεται από το κόμμα επειδή όντας υποψήφιος για την προεδρία του, δέχτηκε την στήριξη του παράνομου -τότε- κομμουνιστικού κόμματος. Τελικά το 1970, εκλέγεται πρόεδρος της Χιλής με τη βοήθεια των κομμουνιστών και άλλων αριστερών δυνάμεων της χώρας. Μετά την εκλογή του, το Νοέμβριο του 1970, ξεκινά ευρεία κρατικοποίηση μεγάλων εκτάσεων γης, καθώς και του ορυκτού πλούτου, αλλά και των τραπεζών της Χιλής. Εξάλλου, το πρόγραμμα της Λαϊκής Ενότητας του Αλιέντε προέβλεπε την εθνικοποίηση των ορυχείων χαλκού της χώρας, που ανήκαν σε αμερικανικά επιχειρηματικά συμφέροντα.
Στον εξωτερικό τομέα, ο πρόεδρος Αλιέντε ξεκινά στενή συνεργασία με την Κούβα, αλλά και την Κίνα, γεγονός που τον φέρνει σε ευθεία αντιπαράθεση με τα συμφέροντα των ΗΠΑ στη Λατινική Αμερική: Το έργο της ανατροπής του Χιλιανού ηγέτη ανέλαβαν οι μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ. Το καλοκαίρι του 1973 ο αρχηγός του στρατού, Αουγκούστο Πινοσέτ, αντικαθιστά τον στρατηγό Πρατς κατ' εντολή του Αλιέντε. Ο Πρατς είχε συμβουλεύσει τον Αλιέντε να δώσει όπλα στο λαό, βλέποντας την εγχώρια και την εξωτερική απειλή να πλησιάζει…
Ο πρόεδρος της Χιλής αρνήθηκε, και τοποθέτησε αρχηγό του στρατεύματος, τον Πινοτσέτ. Ο τελευταίος λίγες μόλις εβδομάδες μετά -έχοντας πλήρη στήριξη από τους Αμερικανούς- επιτίθεται στο προεδρικό Μέγαρο στο Σαντιάγο, προδίδοντας την εμπιστοσύνη που του έδειξε ο Αλιέντε. Στις 11 Σεπτεμβρίου του 1973 πραγματοποιείται συγχρονισμένη επίθεση από ξηρά και αέρα στο μέγαρο και ο Πινοτσέτ ανατρέπει πραξικοπηματικά την κυβέρνηση Λαϊκής Ενότητας.
Ο ίδιος ο Αλιέντε σκοτώνεται, και ακολουθεί μια μακρά περίοδος δικτατορικής διακυβέρνησης της Χιλής από τον Πινοτσέτ.
Επιμέλεια: Νικόλας Αγγελίνος
