Οι ενδοκρινολόγοι εξηγούν ότι αρκεί μία μόνο ορμόνη να ξεφύγει από τα φυσιολογικά πλαίσια για να προκαλέσει μία αλυσιδωτή αντίδραση τέτοια που να επιφέρει την αύξηση των σακχάρων στον οργανισμό και τη μετατροπή τους σε περίσσιο λίπος.
Ευτυχώς όμως, υπάρχει και μία καλή είδηση: όσο εύκολο είναι να προκληθεί μία ορμονική ανισορροπία, τόσο απλό είναι να αποκατασταθεί, αν επέμβετε εγκαίρως προσαρμόζοντας τη διατροφή σας, θέτοντας υπό έλεγχο το στρες και λέγοντας «όχι» στην καθιστική ζωή.
Ένα καλό παράδειγμα είναι το εξής:
Μία ορμονική ανισορροπία μπορεί να απορυθμίσει τη λειτουργία του οργανισμού και την ίδια στιγμή να σημάνει το «θρόνιασμα» των περιττών κιλών.
Έτσι λοιπόν, ακόμα κι αν εσείς ακολουθείτε πιστά ένα διαιτητικό μενού, το λίπος αντιστέκεται. Και την ίδια στιγμή, «πείθει» τις ορμόνες να κάνουν ακόμα λιγότερες καύσεις. Πρόκειται για ένα φαύλο κύκλο, τον οποίο όμως μπορούν να τον σταματήσουν τα σωστά τρόφιμα!
Το Σάββατο 24 Ιουνίου στη 13:00 το μεσημέρι στην εκπομπή «Πάνω απ' όλα η υγεία μας» στην ΚΡΗΤΗ TV και σε επανάληψη την Κυριακή 25 Ιουνίου την ίδια ώρα. Όλες οι απαντήσεις για το τι είναι και τι επηρεάζει τις ορμόνες μας.
Προειδοποιητικά σημάδια:
Κούραση και έλλειψη ενέργειας (κυρίως στο πρωινό ξύπνημα), ευερεθιστότητα, κρίσεις πείνας (επιθυμία κυρίως για γλυκά και ζάχαρη), συσσώρευση λίπους στον αυχένα και στο ανώτερο τμήμα της πλάτης.
Σε τι χρησιμεύει:
Αυτή η ορμόνη, η οποία παράγεται από τα επινεφρίδια, παίζει σημαντικό ρόλο για τη ρύθμιση της γλυκαιμίας, την παραγωγή ενέργειας και τη σωστή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Όταν είστε κάτω από στρες, το σώμα εκκρίνει περισσότερη κορτιζόλη. Όμως από τη στιγμή που η ενέργεια κυλάει στο αίμα, χωρίς να καταναλώνεται σε κάποια σωματική προσπάθεια, ο οργανισμός την αποθηκεύει με τη μορφή λίπους.
Εξισορροπήστε την:
Με τεχνικές χαλάρωσης, όπως γιόγκα, διαλογισμό και tai chi, αλλά και με περισσότερο ύπνο. Στο τραπέζι αποφύγετε τον καφέ, τα αλκοολούχα ποτά και το τσάι, που διεγείρουν την παραγωγή κορτιζόλης σε περιόδους έντονου στρες. Αντιθέτως, αυξήστε την κατανάλωση τροφίμων πλούσιων σε βιταμίνη C, όπως εσπεριδοειδή και ακτινίδια.
Προειδοποιητικά σημάδια:
Αυξημένο βάρος κατανεμημένο σε όλο το σώμα, υπέρμετρη όρεξη, αίσθημα πείνας που εντείνεται όταν αρχίζετε να τρώτε.
Σε τι χρησιμεύει:
Παράγεται από τον λιπώδη ιστό και έργο της είναι να σηματοδοτεί τον κορεσμό, μεταφέροντας στον εγκέφαλο το μήνυμα ότι η πρόσληψη φαγητού ήταν αρκετή και επομένως πρέπει να καταλαγιάσει το αίσθημα της πείνας.
Παρ' όλα αυτά, σε περίπτωση αυξημένου βάρους και λίπους, μπορεί να τύχει τα επίπεδα της λεπτίνης να είναι ανεβασμένα αλλά ο οργανισμός να εμφανίζει αντίσταση σε αυτήν και να μην αντιδρά στα σήματα κορεσμού που του στέλνει, τείνοντας έτσι να προσλαμβάνει περισσότερο φαγητό από όσο χρειάζεται.
Εξισορροπήστε την:
Κοιμηθείτε περισσότερο, καθώς η παραγωγή της λεπτίνης γίνεται κατά κύριο λόγο τη νύχτα. Όσοι υποφέρουν από αϋπνία παράγουν λιγότερη, ενώ αντιθέτως παρουσιάζουν αυξημένα επίπεδα γρελίνης, ορμόνη που ξυπνά το αίσθημα της πείνας. Σε ό,τι αφορά τη διατροφή, καταναλώστε ελεύθερα ψάρι, λευκά κρέατα (κοτόπουλο, γαλοπούλα, κουνέλι), φρούτα και λαχανικά, καθώς το ισορροπημένο διατροφολόγιο συμβάλλει στη ρύθμιση της λεπτίνης.
Υποστηρικτικό ρόλο μπορούν να παίξουν και τα μπαχαρικά και τα αρωματικά βότανα (βασιλικός, κανέλα, γαρίφαλο, μαϊντανός και πιπερόριζα). Αποφύγετε αντιθέτως εξαντλητικές δίαιτες, οι οποίες διεγείρουν την παραγωγή γρελίνης και μειώνουν αυτήν της λεπτίνης.
Προειδοποιητικά σημάδια:
Συσσώρευση λίπους στο στήθος, τα πλευρά και τους γλουτούς, κυτταρίτιδα, λιγότερο σφιχτό και σφριγηλό δέρμα, μαλλιά χωρίς όγκο.
Σε τι χρησιμεύουν:
Πέρα από το ότι ρυθμίζουν τον εμμηνορροϊκό κύκλο, χαρίζουν στο γυναικείο σώμα τις τυπικές καμπύλες του και τη λεία και βελούδινη επιδερμίδα του. Επίσης, τα οιστρογόνα, τα οποία παράγονται από τα ωοθυλάκια, το ωχρό σωμάτιο και τον πλακούντα, έχουν προστατευτική δράση απέναντι στην οστεοπόρωση και συμμετέχουν στη σύνθεση καλής χοληστερόλης.
Εξισορροπήστε τα:
Καταναλώστε περισσότερες ίνες και τρόφιμα πλούσια σε βιταμίνη Β6, όπως σπανάκι, μπρόκολο, κουνουπίδι και αρακά, που ρυθμίζουν την παραγωγή των οιστρογόνων. Επιπλέον, επιλέξτε τρόφιμα βιολογικά, που δεν είναι φορτωμένα με φυτοφάρμακα και λιπαρά, καθώς οι ουσίες αυτές ευνοούν την υπερβολική αύξηση των ορμονών. Και φυσικά, εναντιωθείτε στην καθιστική ζωή που ευνοεί την περαιτέρω συσσώρευση λίπους.
Ορμόνες θυρεοειδούς
Προειδοποιητικά σημάδια:
Συσσώρευση λίπους στο κάτω μέρος του σώματος, πρήξιμο στο πρόσωπο και τα μάτια το πρωί, αυξημένη κατακράτηση υγρών, ανεξήγητη αύξηση του βάρους και της χοληστερόλης.
Σε τι χρησιμεύουν:
Ο θυρεοειδής είναι ο αδένας που ελέγχει τον μεταβολισμό, δηλαδή την ταχύτητα καύσης θερμίδων. Παράγει, κατόπιν εντολής της ορμόνης TSH, δύο ορμόνες: την Τ3 και την Τ4. Μεταξύ άλλων, οι ορμόνες αυτές διεγείρουν την παραγωγή πρωτεϊνών και καίνε τα λίπη και τα σάκχαρα. Αν ο αδένας υπολειτουργεί και παράγει λίγες ορμόνες, τότε ο μεταβολισμός επιβραδύνεται ευνοώντας την αύξηση του βάρους.
Εξισορροπήστε τις:
Αποφύγετε τα τρόφιμα που είναι πλούσια σε σόγια, καθώς και τα σταυρανθή λαχανικά (μπρόκολο, κουνουπίδι και λάχανο), που μειώνουν τη δραστηριότητα του θυρεοειδούς. Πράσινο φως αντιθέτως για τα ψάρια, που περιέχουν σελήνιο και ιώδιο και διεγείρουν τον αδένα, καθώς και για την παρμεζάνα, που περιέχει τυροζίνη, έναν πρόδρομο της θυροξίνης (θυρεοειδικής ορμόνης).
Προειδοποιητικά σημάδια:
Γενική αύξηση του βάρους, κυρίως στην κοιλιά και τα πλευρά, έντονη κυτταρίτιδα και ξαφνικές κρίσεις πείνας.
Σε τι χρησιμεύει:
Το βασικό έργο της ινσουλίνης, η οποία παράγεται από το πάγκρεας, είναι να κρατάει σταθερά τα επίπεδα των σακχάρων (γλυκαιμία) στο αίμα. Πιο συγκεκριμένα, μετατρέπει το σάκχαρο του αίματος σε ενέργεια διαθέσιμη για τις λειτουργίες των κυττάρων. Αν ο οργανισμός δεν έχει διαθέσιμες ποσότητες ινσουλίνης ή τα κύτταρα δεν ανταποκρίνονται επαρκώς στη διέγερσή της, τότε αυξάνεται ο δείκτης της γλυκαιμίας και εμφανίζεται διαβήτης.
Εξισορροπήστε την:
Αποφύγετε ή περιορίστε την πρόσληψη τροφίμων με υψηλό γλυκαιμικό δείκτη (γλυκά, ψωμί, ζυμαρικά, πατάτες, καρότα…). Προτιμήστε αντιθέτως το ρύζι, το ψωμί και τα ζυμαρικά ολικής αλέσεως, τα όσπρια, τους ξηρούς καρπούς (αμύγδαλα, καρύδια, φουντούκια, φιστίκια, κουκουνάρια), και κρατηθείτε μακριά από το αλκοόλ.
Προειδοποιητικά σημάδια:
Μύες χαλαροί και αποδυναμωμένοι, πεσμένη διάθεση και ενέργεια, αραίωση των τριχών της μασχάλης και της ηβικής περιοχής, δυσκολία στην απώλεια βάρους.
Σε τι χρησιμεύει:
Όταν είναι σε φυσιολογικά επίπεδα, έχει πολλά οφέλη για το γυναικείο σώμα, καθώς περιορίζει το υποδόριο λίπος και την κυτταρίτιδα, ενώ την ίδια στιγμή διεγείρει την ισχνή μάζα, κάνοντας τους μυς πιο δυνατούς και σφιχτούς. Τα επίπεδά της πέφτουν εύκολα στις περιόδους έντονου στρες.
Εξισορροπήστε την:
Μειώστε τα λιπαρά και τα σάκχαρα στη διατροφή σας, ενώ αντιθέτως αυξήστε τις ποσότητες ινών, φρούτων και χορταρικών και δείξτε την προτίμησή σας στα βιολογικά προϊόντα. Αν τα επίπεδα της τεστοστερόνης είναι πολύ χαμηλά, ενισχύστε το διατροφολόγιό σας με κοτόπουλο, κρέας και ψάρι.
Μιλούν στην Εύα Ντελιδάκη
Βασιλική Τριάντη Ενδοκρινολόγος - Διαβητολόγος Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών
Μαρία Παπαδογιάννη Διαιτολόγος - Διατροφολόγος
Νικόλας Σμυρνάκης Συγγραφέας, success coach Δημιουργός της φιλοσοφίας του Ανθρώπου στο Νησί
Κατερίνα Τουρή Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής
