Ήταν 6 Ιουνίου του 1933 όταν έλαβε χώρα η δεύτερη απόπειρα δολοφονίας του Ελευθέριου Βενιζέλου. Η ένοπλη επίθεση σημειώθηκε αργά το βράδυ, την ώρα που ο Βενιζέλος επέστρεφε μαζί με τη σύζυγό του, Έλενα, από την Κηφισιά, όπου είχαν μεταβεί για επίσκεψη στο σπίτι της Πηνελόπης Δέλτα.
Στη λεωφόρο Κηφισίας, στο ύψος του Αμαρουσίου, το αυτοκίνητο του ζεύγους, αλλά και το όχημα ασφαλείας του Βενιζέλου δέχονται μαζικά πυρά. Η επίθεση διαρκεί περίπου μισή ώρα, μέχρι που το αυτοκίνητο του Κρητικού πολιτικού καταφέρνει να ξεφύγει. Ο σωματοφύλακάς του Μαρκάκης, που επέβαινε στο όχημα ασφαλείας, τραυματίζεται θανάσιμα, ωστόσο ο Βενιζέλος είχε γλιτώσει ξανά...
Το χρονικό
Το ζεύγος Βενιζέλου επέβαινε σε ένα αυτοκίνητο τύπου «Πακάρ», ενώ ακολουθούσε ένα «Φορντ» με τους άνδρες ασφαλείας. Τα δύο οχήματα κινούνταν με μέση ταχύτητα 50 χιλιομέτρων στη Λεωφόρο Κηφισίας. Όταν έφθασαν στο ύψος του κέντρου «Παράδεισος» στο νότιο Μαρούσι ένα αυτοκίνητο με σβησμένα τα φώτα έκλεισε το δρόμο του αυτοκινήτου ασφαλείας του Βενιζέλου. Ταυτόχρονα, ακούσθηκαν οι πρώτοι πυροβολισμοί και ο σωματοφύλακας Μαρκάκης, που επέβαινε στο συνοδευτικό αυτοκίνητο, κτυπήθηκε στο κεφάλι και πέθανε λίγο αργότερα.
Οι επιδρομείς στράφηκαν αμέσως κατά του αυτοκίνητου του Ελευθερίου Βενιζέλου, που εκείνη την περίοδο ήταν αρχηγός της αξιωματικής αντιπολιτεύσεως, έχοντας μόλις χάσει τις εκλογές. Άρχισαν πυρ ομαδόν. Ο Βενιζέλος διατήρησε την ψυχραιμία του και συμπαρέσυρε τη γυναίκα του στο δάπεδο της «Πακάρ», δίνοντας παράλληλα εντολή στον οδηγό του Ιωάννη Νικολάου να αναπτύξει ταχύτητα για να ξεφύγουν από τους διώκτες τους.
Μετ' ολίγο και παρά την αντίδραση του Βενιζέλου, ο συνοδηγός μοίραρχος Κουφογιαννάκης αποβιβάστηλε, προκειμένου να καθυστερήσει το αυτοκίνητο των δολοφόνων. Το συνοδευτικό αυτοκίνητο, λόγω της παλαιότητάς του, τέθηκε εκτός μάχης και δεν μπόρεσε να παράσχει προστασία στον Εθνάρχη και τη σύζυγό του. Η κούρσα θανάτου με καταιγισμό πυροβολισμών διήρκεσε περίπου μισή ώρα, ώσπου το «Πακάρ» του Βενιζέλου κατόρθωσε να ξεφύγει από τους διώκτες του στο ύψος του Γηροκομείου. Κατευθύνθηκε προς το νοσοκομείο «Ευαγγελισμός» για να προσφερθούν οι πρώτες βοήθειες στην Έλενα Βενιζέλου, που είχε τραυματισθεί ελαφρά.
Σε λίγο, όλη η Αθήνα μιλούσε για την απόπειρα και πλήθος φίλων και συνεργατών του Βενιζέλου τον επισκέφθηκε στο «Ευαγγελισμό». Η χώρα καθ' όλη τη διάρκεια του μεσοπολέμου ταλανιζόταν από τη διαμάχη βενιζελικών και αντιβενιζελικών, δημοκρατικών και βασιλικών, που οδήγησε τελικά στην κατάλυση του κοινοβουλευτισμού και στην επιβολή της δικτατορίας Μεταξά το 1936.
Ο πρωθυπουργός Παναγής Τσαλδάρης αποδοκίμασε την πράξη και δήλωσε ότι «θα συλληφθούν οι δράστες οπωσδήποτε, διότι οι υπεύθυνοι υπουργοί και αστυνομικοί δεν θα διατηρηθούν εις τας θέσεις τους, εάν δεν εκπληρώσουν μέχρι κεραίας το καθήκον τους». Ο κορίνθιος πολιτικός, ηγέτης του Λαϊκού Κόμματος, φιλοβασιλικός, σώφρων και έντιμος πολιτικός, με τη δήλωση αυτή παραδεχόταν εμμέσως την ανάμιξη κρατικών λειτουργών στην απόπειρα κατά του πολιτικού του αντιπάλου. Ο Εθνάρχης, από την πλευρά του, χαρακτήρισε πολιτικά υπεύθυνο τον πρωθυπουργό, τον Κονδύλη, ενώ άφησε υπόνοιες κατά του Ιωάννη Μεταξά.
Τα πνεύματα μεταξύ των δύο πλευρών οξύνθηκαν και έφθασαν σε σημείο παράνοιας. Κυβερνητικοί βουλευτές θύμιζαν στους συναδέλφους τους της αντιπολίτευσης τη δολοφονία του Ίωνα Δραγούμη από τους βενιζελικούς το 1920 («Ιουλιανά»), θέλοντας να δικαιολογήσουν την απόπειρα κατά του Βενιζέλου.
Στις 8 Ιουνίου η εφημερίδα «Ελληνική», όργανο του Ιωάννη Μεταξά, έγραφε σε κύριο άρθρο της: «Τους ήρωας της οδού Κηφισιάς, αυτών των οποίων τα ονόματα θα τιμήση η εθνική ιστορία με χρυσά γράμματα, ας τους μιμηθώμεν όλοι, αφού τα ύψιστα συμφέροντα της πατρίδας αυτό απαιτούν. Εις τας απειλάς του βενιζελισμού πρέπει ο αντιβενιζελισμός να απαντήση με έργα της αγριωτέρας σκληρότητος, εάν δεν θέλη να ατιμασθή και να εξευτελισθή… Γίγαντες του αντιβενιζελικού λαού, εγερθήτε και ορμήσατε! Εις την ορμήν σας δε ας μη υπάρξη ούτε οίκτος ούτε έλεος διά την συντριβήν και τον αφανισμόν των αντιπάλων σας…»
Στις 10 Ιουνίου 1933 ο ανακριτής Τζωρτζάκης, παρά τις πιέσεις, διατάσσει τη σύλληψη του διοικητή της Γενικής Ασφάλειας, Ιωάννη Πολυχρονόπουλου, του αδελφού του Νικολάου, που ήταν έμπορος, των αστυνόμων Μαρκάκου και Τζαμαλούκα και του λήσταρχου Καραθανάση, που είχε αμνηστευτεί. Η σύλληψη ενός τόσου υψηλόβαθμού στελέχους της Αστυνομίας προκαλεί μεγάλη εντύπωση, καθώς ήταν προσωπική επιλογή του πρωθυπουργού. Αποχρώσες ενδείξεις ηθικής αυτουργίας προέκυψαν και για δύο στελέχη του Λαϊκού Κόμματος, τον υπουργό Εσωτερικών Ιωάννη Ράλλη και τον βουλευτή Οιτύλου Πέτρο Μαυρομιχάλη. Όμως, η κυβερνητική πλειοψηφία δεν συναίνεσε στην άρση της βουλευτικής τους ασυλίας.
Η δίκη των κατηγορουμένων για την απόπειρα δολοφονίας κατά του Ελευθερίου Βενιζέλου θα ξεκινήσει στις 22 Φεβρουάριου 1935. Στο εδώλιο θα καθίσουν συνολικά 18 άτομα, μεταξύ αυτών δύο υψηλόβαθμοι αστυνομικοί, ο Ιωάννης Πολυχρονόπουλος και Αθανάσιος Δικαίος, που κατηγορούνται ως ηθικοί αυτουργοί και οι τέσσερις φυσικοί αυτουργοί, με επικεφαλής τον λήσταρχο Καραθανάση, που είχε συλληφθεί από απόστρατους βενιζελικούς αξιωματικούς, καθώς η αστυνομία ολιγωρούσε.
Κατά τη διάρκεια της ακροαματικής διαδικασίας θα αποκαλυφθεί ότι για την απόπειρα κατά του Ελευθερίου Βενιζέλου είχαν διατεθεί 2.000.000 δραχμές με άγνωστο χρηματοδότη. Η δίκη δεν τελείωσε ποτέ. Αναβλήθηκε «επ' αόριστον», επειδή μεσολάβησε το βενιζελικό κίνημα της 1ης Μαρτίου 1935, που κατέληξε σε αποτυχία και συνετέλεσε στην κυριαρχία των φιλοβασιλικών δυνάμεων, που επανέφεραν από την εξορία τον Γεώργιο Β'.
Πώς γεννήθηκαν τα τζιν;
Σαν σήμερα, το 1850, παρουσιάζεται για πρώτη φορά στις ΗΠΑ το παντελόνι τζιν! Στα μέσα του 19ου αιώνα, ο Λιβάι Στρος, ένας 20χρονος Βαυαρός μετανάστης, ξεκινά από τη Νέα Υόρκη για την Καλιφόρνια, ακολουθώντας -όπως τόσοι άλλοι εκείνη την περίοδο- το "κάλεσμα" του χρυσού.
Ο Στρος πουλούσε στους χρυσοθήρες το ανθεκτικό καραβόπανο που λέγεται πως ήταν το υλικό με το οποίο κατασκευάστηκαν τα πανιά στις καραβέλες "Νίνα", "Πίντα" και "Σάντα Μαρία" του Χριστόφορου Κολόμβου: Οι χρυσοθήρες χρησιμοποιούσαν το καραβόπανο για να φτιάξουν σκηνές και σκέπαστρα για τα βαγονέτα. Ο Στρος είχε τότε τη φαεινή ιδέα να χρησιμοποιήσει το καραβόπανο για να φτιάξει παντελόνια ανθεκτικά στις κακουχίες της Άγριας Δύσης.
Τα παντελόνια τζιν παρουσιάζονται για πρώτη φορά στις 6 Ιουνίου του 1850 κι από την πρώτη στιγμή έγιναν ανάρπαστα. Λόγω της γενοβέζικης καταγωγής τους (ο Κολόμβος είχε γεννηθεί στη Γένοβα), «τζένοαν» για τους Αμερικανούς, το νέο ένδυμα ονομάστηκε τζινς. Λίγο αργότερα, ο Στρος αποφάσισε να αντικαταστήσει το καραβόπανο με γαλλικό βαμβακερό ύφασμα, προκειμένου να είναι λιγότερο σκληρό και να μην προκαλεί ερεθισμούς στους χρυσοθήρες. Το εν λόγω ύφασμα ονομαζόταν Serge de Nimes κι έγινε γνωστό ως... ντένιμ (που στα ελληνικά σημαίνει δίμιτο).
Η μεγάλη ποιήτρια Κική Δημουλά
Το ημερολόγιο έδειχνε 6 Ιουνίου του 1931 όταν γεννιέται στην Αθήνα η μεγάλη Ελληνίδα ποιήτρια της δεύτερης μεταπολεμικής γενιάς Κική Δημουλά. Το πατρικό της όνομα ήταν Βασιλική Ράδου και οι γονείς της κατάγονταν από την Καλαμάτα. Πρωτοεμφανίστηκε στα γράμματα το 1952 με την ποιητική συλλογή «Ποιήματα», την οποία λίγο αργότερα αποκήρυξε, αποσύροντάς την από την κυκλοφορία. Από το 1956 έως το 2010 έχει εκδώσει συνολικά 14 συλλογές.
Το 1972 τιμήθηκε με το Β' Κρατικό Βραβείο Ποίησης για τη συλλογή "Το λίγο του κόσμου", το 1989 με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης για τη συλλογή "Χαίρε Ποτέ", το 1996 με το Βραβείο Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών για τη συλλογή "Η εφηβεία της λήθης" και το 2001 με το Αριστείο των Γραμμάτων της Ακαδημίας Αθηνών, για το σύνολο του έργου της. Εξάλλου, το 2001 της απονεμήθηκε και ο Χρυσός Σταυρός του Τάγματος της Τιμής από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Τέλος, το 2002 εξελέγη τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, ενώ το 2010 τιμήθηκε με το Μεγάλο Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας, επίσης, για το σύνολο του έργου της.
Η απόβαση στη Νορμανδία
Εξάλλου, στις 6 Ιουνίου του 1944 λαμβάνει χώρα η περίφημη D-Day: Οι σύμμαχοι αποβιβάζονται στη Νορμανδία, ξεκινώντας τη μεγάλη αντεπίθεση εναντίον των ναζί. Πρόκειται για την περίφημη «απόβαση στη Νορμανδία».
Επιμέλεια: Νικόλας Αγγελίνος
