Περπατώντας στην προβλήτα της Σμύρνης, μια πόλη προπύργιο των φιλελεύθερων στην Τουρκία, ο Κουμπιλάι Μουτλού και η Ορχήστρα του Δρόμου τραγουδούν για τον «γυμνό αυτοκράτορα» και την κατάρρευση των σουλτανάτων σε μια προσπάθεια να συσπειρώσουν τους ψηφοφόρους του «όχι» στο δημοψήφισμα της Κυριακής για την ενίσχυση των εξουσιών του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Με τα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης να προβάλλουν κυρίως την φιλοκυβερνητική εκστρατεία ενόψει του δημοψηφίσματος της 16ης Απριλίου, όσοι είναι αντίθετοι στις αλλαγές που προτείνει η συνταγματική μεταρρύθμιση αναζητούν εναλλακτικά κανάλια για να περάσουν το μήνυμά τους.
Οι υποστηρικτές του «όχι» έχουν καταγγείλει τις απειλές και τις απαγορεύσεις που έχουν υποστεί από τις τουρκικές αρχές, ενώ μια έκθεση μιας μη κυβερνητικής οργάνωσης αναφέρει ότι η τηλεοπτική κάλυψη του «ναι» είναι δέκα φορές πιο εκτεταμένη σε σχέση με του «όχι».
«Αυτό που θέλουμε να υπογραμμίσουμε είναι ότι, παρά την απαισιόδοξη εικόνα, το "όχι" είναι μια πολύ σημαντική επιλογή. Ας χρησιμοποιήσουμε το δικαίωμά μας να αρνηθούμε», δήλωσε ο Μουτλού η ορχήστρα του οποίου αποτελείται από καθηγητές και φοιτητές από το τοπικό πανεπιστήμιο, οι οποίοι έχουν ανεβάσει το τραγούδι τους «Ένα "όχι" είναι αρκετό» στο YouTube.
Η μεγαλύτερη αλλαγή του αιώνα στο σύστημα διακυβέρνησης
Οι ψηφοφόροι πρόκειται να αποφασίσουν μέσω του δημοψηφίσματος της Κυριακής για τη μεγαλύτερη αλλαγή στο σύστημα διακυβέρνησης της Τουρκίας μετά την ίδρυση της σύγχρονης δημοκρατίας σχεδόν πριν από έναν αιώνα από τον Κεμάλ Ατατούρκ, αντικαθιστώντας το κοινοβουλευτικό σύστημα με το προεδρικό.
Ο Ερντογάν και οι υποστηρικτές του ισχυρίζονται ότι η αλλαγή αυτή είναι απαραίτητη ώστε η Τουρκία να αποκτήσει πιο ισχυρή ηγεσία σε μια περίοδο αναταραχών. Οι αντίπαλοί του φοβούνται τις ολοένα και αυξανόμενες αυταρχικές τάσεις του προέδρου.
Το δημοψήφισμα διεξάγεται ενόσω εξακολουθεί να ισχύει κατάσταση έκτακτης ανάγκης στην Τουρκία, η οποία επιβλήθηκε μετά την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος τον Ιούλιο. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχουν «σημαντικοί» περιορισμοί στην ελευθερία της έκφρασης και του συνέρχεσθαι, σύμφωνα με την Επιτροπή της Βενετίας, μια ομάδα νομικών του Συμβουλίου της Ευρώπης.
Οι τουρκικές αρχές έχουν αποπέμψει ή θέσει σε διαθεσιμότητα περισσότερους από 113.000 ανθρώπους από την αστυνομία, το δικαστικό σύστημα, τον στρατό και άλλες δημόσιες υπηρεσίες μετά την απόπειρα πραξικοπήματος, ενώ έχουν κλείσει περισσότερα από 130 μέσα ενημέρωσης, προκαλώντας ανησυχία στη Δύση για τον εκφυλισμό των δικαιωμάτων και των ελευθεριών.
Οι επικεφαλής του φιλοκουρδικού κόμματος HDP, του τρίτου μεγαλύτερου κόμματος στο τουρκικό κοινοβούλιο, έχουν φυλακιστεί κατηγορούμενοι για σχέσεις με τους Κούρδους αντάρτες μαζί με δεκάδες βουλευτές του κόμματος και χιλιάδες μέλη του. Το HDP είναι αντίθετο στην συνταγματική μεταρρύθμιση.
«Το εξαιρετικά δυσμενές περιβάλλον για τη δημοσιογραφία και ο ολοένα και πιο μονομερής δημόσιος διάλογος που επικρατούν στην Τουρκία αυτή την περίοδο θέτουν υπό αμφισβήτηση ακόμη και τη δυνατότητα να διεξαχθεί μια δημοκρατική εκστρατεία για το δημοψήφισμα η οποία θα έχει νόημα και στην οποία θα εκπροσωπούνται όλοι», ανέφερε η Επιτροπή της Βενετίας τον προηγούμενο μήνα.
Τούρκοι αξιωματούχοι έχουν δηλώσει ότι διεθνείς παρατηρητές είναι ελεύθεροι να παρακολουθήσουν κάθε φάση του δημοψηφίσματος και έχουν απορρίψει επανειλημμένα τις καταγγελίες ότι έχουν φιμωθεί τα μέσα ενημέρωσης, επισημαίνοντας ότι όσα έκλεισαν στο πλαίσιο των διώξεων μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα ήταν εξαιτίας κατηγοριών ότι συνδέονται με την τρομοκρατία.
Ο ίδιος ο Ερντογάν είχε υποστηρίξει τον Φεβρουάριο ότι στη χώρα του υπάρχει περισσότερη ελευθερία του Τύπου από πολλές ευρωπαϊκές.
Μια σειρά μουσικά βίντεο που καλούν τον κόσμο να ψηφίσει «όχι» έχουν αναρτηθεί στους ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης, καθώς οι πολιτικοί της αντιπολίτευσης παραπονιούνται ότι δεν έχουν ίση αντιμετώπιση με τους πολιτικούς του κυβερνώντος κόμματος.
Σε ένα από αυτά τα βίντεο, το οποίο έχει σχεδόν 400.000 views στο YouTube, μια γυναικεία οργάνωση καλεί τους θεατές να χρησιμοποιήσουν «τη δύναμη του γέλιου» σε ένα τραγούδι με τίτλο «ha, ha, ha, hayir» (όχι στα τουρκικά).
«Έχουν τα μέσα ενημέρωσης, τις αίθουσες συγκεντρώσεων, τις νομαρχίες και τους πόρους. Όμως πεισματικά προσπαθούμε να αγγίξουμε τους ανθρώπους στον δρόμο, μέσω των ιστότοπων κοινωνικής δικτύωσης», δήλωσε η Ντιλαρά Γιουτσετεπέ που συμμετέχει σε αυτή την οργάνωση.
Ένα άλλο βίντεο υπέρ του «όχι» περιέχει εικόνες από τις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις του 2013, όταν εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι είχαν βγει στους δρόμους της Τουρκίας κατά του Ερντογάν.
Το κρατικό τηλεοπτικό δίκτυο TRT πήρε συνέντευξη από τον ηγέτη της αξιωματικής αντιπολίτευσης Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου την Παρασκευή το βράδυ, ενώ αναμενόταν να πάρει συνέντευξη από τον εκπρόσωπο του HDP χθες Τρίτη, μια εξέλιξη την οποία το ίδιο το κόμμα χαρακτήρισε «απίστευτη».
Τέτοιου είδους εμφανίσεις είναι σπάνιες και χάνονται εν μέσω των πολλών ομιλιών που δίνει καθημερινά ο Ερντογάν, ο πρωθυπουργός Μπιναλί Γιλντιρίμ και άλλοι αξιωματούχοι της κυβέρνησης, οι οποίες μεταδίδονται απευθείας από όλα τα μεγάλα τηλεοπτικά δίκτυα.
Σύμφωνα με έκθεση του Unity for Democracy (DIB), ενός οργανισμού που πρόσκειται στην αντιπολίτευση, το διάστημα από την 1η ως την 20η Μαρτίου 169 ώρες απευθείας τηλεοπτικής κάλυψης αφιερώθηκαν στον Ερντογάν, 301,5 ώρες στο AKP και 15,5 ώρες στο εθνικιστικό κόμμα MHP που επίσης στηρίζει το «ναι».
Το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης CHP είχε 45,5 ώρες κάλυψης και το φιλοκουρδικό HDP καμία.
