Ήταν ξημερώματα της 30ής Μαρτίου του 1952, όταν ο Νίκος Μπελογιάννης, μαζί με τρεις ακόμη συντρόφους του, εκτελείται διά τυφεκισμού στο Γουδή, έχοντας καταδικαστεί νωρίτερα σε θάνατο για κατασκοπεία. Το διάστημα που προηγήθηκε της εκτέλεσης του, έλαβε χώρα σε όλη την Ευρώπη μια άνευ προηγουμένου καμπάνια για τη σωτηρία των θανατοποινιτών.
Καθ' όλη τη διάρκεια της δίκης, ο Μπελογιάννης κρατούσε ένα κόκκινο γαρύφαλλο και χαμογελαστός μετατράπηκε από κατηγορούμενος σε κατήγορος των δικαστών του. Την επομένη της εκτέλεσης των τεσσάρων, ο Πάμπλο Πικάσο ζωγραφίζει το περίφημο πλέον σκίτσο που απεικονίζει τον Μπελογιάννη χαμογελαστό, κρατώντας το γαρύφαλλό του.
Ο Νίκος Μπελογιάννης γεννήθηκε στις 22 Δεκεμβρίου του 1915 στην Αμαλιάδα. Πέρασε στη Νομική Σχολή χωρίς να ολοκληρώσει ποτέ τις σπουδές του, καθώς αποβλήθηκε από το Πανεπιστήμιο λόγω της δράσης του «εναντίον της κοσμογονίας του Κονδύλη». Σε ηλικία 19 χρονών, ο Μπελογιάννης γίνεται μέλος του ΚΚΕ κι από τότε μέχρι και την εκτέλεσή του 18 χρόνια μετά θα ζήσει ένα βίο γεμάτο φυλακίσεις, εξορίες και βασανιστήρια.
Στην Κατοχή, ο Μπελογιάννης βγήκε στα βουνά της Πελοποννήσου, σαν καπετάνιος του ΕΛ.ΑΣ, ενώ κατά τον εμφύλιο πόλεμο, διετέλεσε επίτροπος μεραρχίας του Δημοκρατικού Στρατού. Συνελήφθη τελικά τον Οκτώβριο του 1951, περίπου δύο χρόνια μετά την ήττα του Δημοκρατικού Στρατού στον εμφύλιο. Στις 15 Νοεμβρίου, το έκτακτο στρατοδικείο καταδικάζει σε θάνατο μέλη του ΚΚΕ, ανάμεσα στα οποία βρίσκεται και ο Μπελογιάννης. Η απόφαση του δικαστηρίου προκαλεί διεθνή κατακραυγή, ενώ το πολιτικό σκηνικό στην Ελλάδα πολώνεται επικίνδυνα.
Στις 15 Φεβρουαρίου του 1952 ξεκινά και δεύτερη δίκη και ο Μπελογιάννης κάθεται ξανά στο εδώλιο μαζί με τους συντρόφους του. Την 1η Μαρτίου το Στρατοδικείο ανακοινώνει την ετυμηγορία, η οποία είναι και πάλι η θανατική καταδίκη. Σχεδόν ένα μήνα μετά, τα ξημερώματα της Κυριακής 30 Μαρτίου ανακοινώνεται στους Μπελογιάννη, Καλούμενο, Αργυριάδη και Μπάτση ότι η αίτηση χάριτός τους απορρίφθηκε και λίγο αργότερα οι τέσσερις κομμουνιστές οδηγούνται στο Γουδή. Στις 4.12 ακούγονται οι ριπές των όπλων και οι τέσσερις άνδρες πέφτουν νεκροί.
Η είδηση για την εκτέλεση των 4, προκαλεί κύμα αγανάκτησης σε όλη τη χώρα και όχι μόνο. Σε αυτό συνετέλεσε και το γεγονός ότι μέχρι τότε δεν συνηθιζόταν να γίνονται εκτελέσεις θανατοποινιτών ημέρα Κυριακή. Επίσης, αρκετοί είναι εκείνοι που αναφέρουν ότι η πολιτική ηγεσία της χώρας δεν ήθελε με τίποτα να εφαρμοστεί η απόφαση του στρατοδικείου κι ότι αυτός ήταν ο λόγος που κάποιοι βιάστηκαν να την εφαρμόσουν, πριν τους προλάβουν οι εξελίξεις.
Nικόλας Αγγελίνος
