Η φετινή "χρονιά εκλογών", που σημαδεύεται από τις αναμετρήσεις στις δύο μεγαλύτερες και ισχυρότερες χώρες της Ευρωζώνης (Γερμανία και Γαλλία), κάποιοι εκτιμούν ότι θα μας πει... πολλά ως προς το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης συνολικότερα.
Ορισμένοι θεωρούν ότι οι εκλογές μπορούν να φέρουν πολύ μεγάλες αλλαγές στην πορεία και το "στήσιμο" της Ευρώπης. Αυτό είναι χιμαιρικό - οι βασικές αρχές της Ε.Ε. και ειδικά της Ευρωζώνης είναι σταθερές εδώ και 25 χρόνια και δεν πρόκειται να αλλάξουν λόγω μιας "προοδευτικότερης" ή "αντιδραστικότερης" κυβέρνησης. Με μια εξαίρεση: Τυχόν άνοδο Λε Πεν στην προεδρία της Γαλλίας, που θα σημάνει την επιτάχυνση της διάλυσης του ευρωοικοδομήματος - το οποίο ούτως ή άλλως βρίσκεται σε μια θνησιγενή πορεία.
Το "ορεκτικό" είναι οι εκλογές στην Ολλανδία, όπου ένα ακροδεξιό κόμμα βρίσκεται... στον προθάλαμο της πρωτιάς (αλλά όχι και της εξουσίας, καθώς ακόμη κι αν πρωτεύσει, μάλλον θα συνασπιστούν όλοι οι υπόλοιποι εναντίον του).
Στη συνέχεια περνάμε στο δεύτερο πιάτο, τις εκλογές στη Γαλλία. Σε δύο δόσεις, πρώτα προεδρικές και στη συνέχεια για το κοινοβούλιο. Και το πλουσιοπάροχο εκλογικό "γεύμα" θα κορυφωθεί με το "κυρίως πιάτο", που είναι φυσικά οι εκλογές στη "ναυαρχίδα" της Ευρωζώνης, Γερμανία. Ας επικεντρωθούμε λοιπόν στις δύο αυτές χώρες, Γαλλία και Γερμανία.
Γαλλία
Το κυρίαρχο χαρακτηριστικό των γαλλικών προεδρικών εκλογών είναι η αναμενόμενη (βέβαιη, πρακτικά) παρουσία της ακροδεξιάς Λε Πεν στο δεύτερο γύρο. Εκεί πιθανότατα θα χάσει από το συνυποψήφιό της - όποιος και αν είναι αυτός - αλλά... το μήνυμα θα έχει δοθεί. Και θα είναι ηχηρό.
Το πολιτικό σκηνικό της Γαλλίας είναι ιδιόμορφο: Η υποψηφιότητα του σοσιαλιστικού κόμματος έχει απαξιωθεί εξαρχής λόγω της αντιδημοφιλούς πολιτικής που ακολούθησε ο Ολάντ. Ο προερχόμενος από το σοσιαλιστικό κόμμα Μακρόν, που όμως κατέρχεται ανεξάρτητα, έχει "καταπιεί" τον επίσημο υποψήφιο Αμόν, ο οποίος προσπάθησε να προσεταιριστεί την Αριστερά του Μαλενσόν, αλλά... φευ: ο τελευταίος ζήτησε κανονικές αριστερές πολιτικές, τις οποίες φυσικά οι Γάλλοι σοσιαλιστές δεν μπορούν να εφαρμόσουν, οπότε... έμεινε μόνος του. Αν κατέβαινε με τη στήριξη και του Μαλενσόν, πιθανότατα θα ήταν εκείνος απέναντι στη Λε Πεν στο δεύτερο γύρο, ως έχει δε θα είναι καν στην τριάδα.
Ο Φιγιόν έχει πληγεί εξαιτίας των σκανδάλων που αποκαλύπτονται εναντίον του, αλλά καθώς είναι ο επίσημος υποψήφιος του θεωρητικά ισχυρότερου κόμματος, διατηρεί τις δυνάμεις του μέχρι ενός ποσοστού, αλλά πολύ πίσω πλέον από τον Μακρόν, τον "αντάρτη" των σοσιαλιστών, που μαζεύει ψήφους από κεντροαριστερά και κεντροδεξιά. Φιγιόν και Μακρόν έχουν κάτι κοινό: Είναι οι πλέον πιστοί οπαδοί του οικονομικού φιλελευθερισμού μεταξύ των υποψηφίων για την προεδρία και παρ' όλα αυτά είναι οι επικρατέστεροι να εκλεγούν (φαβορί αυτή τη στιγμή ο Μακρόν). Και είναι παράδοξο αυτό, αν σκεφτεί κανείς ότι η δημοτικότητα του Ολάντ έχει βρεθεί στα τάρταρα, ακριβώς διότι εφάρμοσε νεοφιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις (ένα κλάσμα αυτών που εφαρμόστηκαν στην Ελλάδα, για να έχουμε και ένα μέτρο). Και παρ' όλα αυτά οι δύο επικρατέστεροι... είναι νεοφιλελεύθεροι και μάλιστα συνειδητά, όχι... με το στανιό σαν τον Ολάντ!
Στον "τελικό" θα βρίσκεται σίγουρα η ακροδεξιά Λε Πεν, που έχει συσπειρώσει τα λούμπεν, φτωχοποιημένα στρώματα της εργατικής τάξης και τα συντηρητικότερα τμήματα των μικροαστών και των αγροτών. Παρ' όλα αυτά θεωρητικά δεν έχει πιθανότητες να εκλεγεί. Ωστόσο το ποσοστό που θα συγκεντρώσει μπορεί να φέρει σημαντικές εξελίξεις.
Το ότι άμεσα ακολουθούν εκλογές και για το κοινοβούλιο της Γαλλίας δημιουργεί ακόμη περισσότερα ερωτηματικά, μιας και ο Μακρόν λ.χ. είναι πολύ πιθανό να εκλεγεί πρόεδρος, αλλά... κόμμα δεν έχει (προσπαθεί να δημιουργήσει τώρα) και προφανώς θα αναγκαστεί σε μια "δύσκολη συγκατοίκηση" με άλλες δυνάμεις.
Γερμανία
Στη γειτονική χώρα, δεν υπάρχουν τόσο... κοσμογονικές αλλαγές. Κι εδώ υπάρχει μια ακροδεξιά σε άνοδο (AfD) - που όμως αναμένεται ίσα-ίσα να φτάσει το διψήφιο ποσοστό - αλλά τα δύο μεγάλα κόμματα του γερμανικού δικομματισμού συνεχίζουν να έχουν υψηλή αποδοχή. Οι δημοσκοπήσεις φέρνουν πλέον και τα δύο άνω του 30% και μένει να δούμε η πόλωση, που ανεβαίνει κάθε εβδομάδα, πού θα οδηγήσει το εκλογικό αποτέλεσμα. Όπως φαίνεται, υπάρχουν δύο κύριες "δεξαμενές" ψηφοφόρων: η μία αποτελείται από εκείνους που ψηφίζουν SPD, Die Linke και Πράσινους, ενώ η άλλη από εκείνους που ψηφίζουν CDU/CSU, FDP και AfD. Περάσματα από τη μια δεξαμενή στην άλλη υπάρχουν φυσικά, αλλά μιλάμε στην καλύτερη περίπτωση για ένα 5% του εκλογικού σώματος αυτή τη στιγμή, που μπορεί να ψηφίσει είτε στη μία, είτε στην άλλη - οι υπόλοιποι είναι μάλλον "μπετοναρισμένοι".
Το FDP ήταν παραδοσιακά ένα κόμμα που "έπαιζε" ως εναλλακτική για τους δυσαρεστημένους της μίας ή της άλλης πλευράς (SPD και CDU), αλλά σήμερα, μετά τη "δεξιά στροφή" του, πλέον έχει διαγραφεί (για την ώρα) από τους μη δεξιούς ψηφοφόρους.
Το CDU/CSU, παρά τις έντονες πιέσεις από τα δύο κόμματα της Δεξιάς και ιδιαίτερα το ξενοφοβικό, ακροδεξιό AfD, κρατά υψηλά ποσοστά και συνεχίζει να είναι το "φαβορί" για την πρώτη θέση, παρά τη δυναμική άνοδο του SPD μετά την εκλογή Σουλτς ως υποψηφίου. Η άνοδος των σοσιαλδημοκρατών ερμηνεύεται εύκολα: Tο κόμμα είχε απαξιωθεί από την εποχή που ο Σρέντερ εφάρμοσε την Ατζέντα 2010, καταφέροντας τεράστιο πλήγμα στο γερμανικό κοινωνικό κράτος και οδηγώντας στην ανέχεια πολύ κόσμο. Η εφαρμογή αυτής της νεοφιλελεύθερης ατζέντας δημιούργησε ρήγμα του SDP με τα στρώματα των εργαζομένων, που ήταν η βάση του, και η συνακόλουθη συγκυβέρνηση με το CDU παγίωσε την άποψη των Γερμανών ότι το SPD δεν έχει καμία διαφορά από το CDU. Ωστόσο, ο Σουλτς εξελέγη με μια ρητορική που υπερτονίζει τις (πραγματικές ή φανταστικές, μάλλον κυρίως το δεύτερο) διαφορές με το χριστιανοδημοκρατικό κόμμα, οπότε... πήρε τα πάνω του.
Το θέμα είναι εδώ τι κυβέρνηση θα σχηματιστεί και από ποιους. Παραμένει πιθανότερο σενάριο ο "μεγάλος συνασπισμός", δηλαδή μια επανάληψη της σημερινής κατάστασης. Ίσως με το SPD σε ρόλο "πρώτου εταίρου", αν και αυτό μένει να αποδειχτεί στην πράξη.
Το δεύτερο σενάριο (και μόνο ρεαλιστικό απ' όλα τα εναλλακτικά) είναι μια κυβέρνηση SPD-Αριστεράς-Πρασίνων (Grune), μόνο που εδώ φαίνεται να έχουν πολλές αντιρρήσεις οι ισχυροί χρηματοδότες του SPD, που δε θέλουν τους αριστερούς στην κυβέρνηση (για ευνόητους λόγους). Κάποιοι ευφάνταστοι λένε για κυβέρνηση CDU-Grune-FDP αν "βγαίνουν τα κουκκιά", αλλά αυτό φαίνεται μάλλον απίθανο.
Αυτά βεβαίως βάσει των σημερινών δεδομένων, αφού και το γερμανικό πολιτικό σκηνικό μπορεί να αλλάξει στους (αρκετούς) μήνες που μεσολαβούν μέχρι τις κάλπες.
Όσο για το τι σημαίνουν τα διάφορα σενάρια για την ευρωπαϊκή πολιτική της Γερμανίας (κάτι που έχει βεβαίως και ελληνικό ενδιαφέρον), ας τα δούμε εν τάχει:
- Μεγάλος Συνασπισμός με πρώτο το CDU: Καμία αλλαγή στη σημερινή πολιτική της Γερμανίας για την Ε.Ε.
- Μεγάλος Συνασπισμός με πρώτο το SPD: Μικρές αλλαγές στο σύμφωνο δημοσιονομικής σταθερότητας, ίσως "επιβιώσει" για λίγο η QE, λίγο μεγαλύτερος δημοσιονομικός "αέρας" και ενίσχυση της κατανάλωσης στη Γερμανία.
- Συμμαχία SPD-Linke-Grune: Σημαντικές αλλαγές στην πολιτική της Γερμανίας, περισσότερη πολιτική ενοποίηση της Ε.Ε., περισσότερα "ανοίγματα" στην Ευρωζώνη, λιγότερος νεοφιλελευθερισμός εντός Γερμανίας (όχι σαρωτικά πράματα, αλλά σαφώς διαφορετικά από τη σημερινή πολιτική).
