Στην Κρήτη η γιορτή των Θεοφανίων τιμάται με ιδιαίτερη ευλάβεια και τα τοπικά παραδοσιακά έθιμα αναβιώνουν.
Εκτός από του «βουτηχτάδες» που θα σπεύσουν ανήμερα των Θεοφανίων στα λιμάνια, στους κολπίσκους, τις λίμνες και τα φράγματα για να «πιάσουν» τον σταυρό υπάρχει και μια σειρά άλλων εθίμων.
Αγιασμός των σπιτιών
Ένα έθιμο που διατηρείται ακόμη και σήμερα είναι να γυρίζει ο παπάς σε κάθε σπίτι, από πόρτα σε πόρτα και με το σταυρό και τον βασιλικό να αγιάζει τα σπίτια και τους πιστούς.
Από κάθε σπίτι που αγίαζε του έδιναν λάδι, κρασί ελιές και ό,τι άλλο είχε παράγει ο νοικοκύρης ενώ στα περισσότερα σπίτια σταματούσε η πομπή για μια τσικουδιά και ένα κρασί.
Τα «Φωτοκόλλυβα»
Επίσης, πριν από χρόνια, την παραμονή των Φώτων που ήταν νηστίσιμη ημέρα οι νοικοκυρές του Ηρακλείου έψηναν τα «παλικάρια» ή τα «Φωτοκόλλυβα». Αυτά αποτελούνταν από βραστό σιτάρι που το αναμείγνυαν με καρπούς από ρόδι, σταφίδες, ζάχαρη και μυρωδικά.
Ακόμη την ημέρα αυτή τάιζαν και τα ζώα με κριθάρι, σιτάρι, κουκιά, παπούλες, ενώ κάποιοι τα έσπερναν λέγοντας: «Φάτε πουλιά, αγριόπουλα, να συγχωρέστε και να ευχηθείτε στο ζευγά και στο ζευγολάτη».
Το αγίασμα των κουδουνιών
Στα Σφακιά αλλά σε άλλα ορεινά χωριά της Δυτικής Κρήτης οι κτηνοτρόφοι πηγαίνουν τα κουδούνια τους δίπλα στο σταυρό του αγιασμού για να αγιαστούν.
Έτσι, από την παραμονή των Φώτων κτηνοτρόφοι της περιοχής πηγαίνουν μερικά κουδούνια από το κοπάδι τους στην εκκλησία. Παραμένουν εκεί όλη τη νύχτα και αγιάζονται ενώ ανήμερα των Φώτων οι κτηνοτρόφοι τα παίρνουν και τα κρεμούν στα ζώα του κοπαδιού τους.
Ο ουρανός γεμίζει με λευκά περιστέρια
Στην Αγία Μαρίνα Χανίων ο ιερέας μαζί με το σταυρό που ρίχνει στη θάλασσα απελευθερώνει στον ουρανό και δεκάδες λευκά περιστέρια.
Πηγή: ΑΠΕ - ΜΠΕ
