default-image

Αγ.Τριάδα: Οι κρυφές ομορφιές της «Ξύλινης Τάμπιας» (video)

Κρήτη
Αγ.Τριάδα: Οι κρυφές ομορφιές της «Ξύλινης Τάμπιας» (video)

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ

Για να μάθει κάποιος μια πόλη, πρέπει να περπατήσει τους δρόμους της· να ανακαλύψει  την κρυφή γοητεία που κρύβουν οι γειτονιές της: Στενά σοκάκια, παλιά κτήρια, μικρές πλατείες, μισογκρεμισμένα σπίτια και ιστορικές προσόψεις.

Έτσι ξεκίνησε η βόλτα μας στην Αγία Τριάδα. Λίγα βήματα μακριά από την πολύβουη κεντρική αγορά του Ηρακλείου, βρίσκεται ένα «άλλο» κέντρο, ξεχασμένο και παραμελημένο για χρόνια.

Πρόκειται για την περιοχή της Αγίας Τριάδας, ή αλλιώς γνωστή ως  «Ξύλινη Τάμπια», που κάποτε έσφυζε από ζωή.

Video Platform Video Management Video Solutions Video Player

Σήμερα, αυτή η περιοχή παραμένει μια γραφική, αλλά προβληματική γειτονιά, που εάν αξιοποιηθεί σωστά μπορεί να γίνει μια από τις ομορφότερες γειτονιές της πόλης.

Η Αγία Τριάδα είναι «περικυκλωμένη» από την πολυσύχναστη παραλιακή, και τις οδούς Καλοκαιρινού, Γιαμαλάκη και Αρχιεπισκόπου Μακαρίου, ενώ τα γραφικά σπιτάκια της, με τις εσωτερικές αυλές, είναι επίσης «περικυκλωμένα» από τις τσιμεντένιες και άχαρες πολυκατοικίες της πόλης.

Η Αγία Τριάδα είναι η δυτικότερη γειτονία του ιστορικού  κέντρο της πόλης. Η λεωφόρος Καλοκαιρινού «χωρίζει» τη σύγχρονη πόλη από τη γραφική αυτή γειτονία. Μέχρι και σήμερα, οι παλιοί «Καστρινοί» αποκαλούν τη Λεωφόρο «Πλατιά Στράτα», καθώς αποτελούσε για χρόνια την αγορά του Ηρακλείου, στην οποία υπήρχαν, κυρίως μικρά μαγαζάκια.

Μάλιστα, η «Πλατιά Στράτα» ήταν χωρισμένη στα δύο, με σημείο αναφοράς το «Καμαράκι»: Μέχρι το «Καμαράκι» βρίσκονταν τα μαγαζιά των Χριστιανών, ενώ από το «Καμαράκι» έως τη Χανιόπορτα, ήταν τα μαγαζιά των Τούρκων.

Αγία Τριάδα ή αλλιώς «Κιζίλ Τάμπια»...

Αγία Τριάδα? ή αλλιώς «Κιζίλ Τάμπια», που στα Τούρκικα σημαίνει «Κόκκινο Οχυρό»: Η περιοχή πήρε το όνομά της από το άλικο χρώμα που βάφτηκε το χώμα της γειτονιάς, κατά την εισβολή των Οθωμανών στο Χάνδακα.

Κατά τη διάρκεια της Οθωμανικής Κατοχής, η περιοχή κατοικούνταν από Τουρκοκρητικούς, ενώ μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή και την ανταλλαγή πληθυσμού, το 1923, η Αγία Τριάδα έγινε η πατρίδα εκατοντάδων Μικρασιατών Προσφύγων.

Η Βαλκανική Αρχιτεκτονική με τους οντάδες

Τα ήδη υπάρχοντα σπίτια της περιοχής, αποτελούσαν χαρακτηριστικά δείγματα της Βαλκανικής Αρχιτεκτονικής: Είχαν οντάδες και συνδύαζαν αρμονικά την πέτρα και το ξύλο, ενώ όσα δημιουργήθηκαν αργότερα, ακολούθησαν την αστική «γραμμή». Δηλαδή ήταν πετρόχτιστα, διέθεταν αυλές και ρουστίκ αισθητική.

Στην αυγή του 20ου αιώνα, κατασκευάστηκαν πολλές βιοτεχνίες και εργοστάσια, τα οποία απασχολούσαν, κυρίως, τους κατοίκους της περιοχής. Η περιοχή διέθετε, μεταξύ άλλων, βιομηχανικές μονάδες που επεξεργάζονταν την ελιά, το κίτρο και τη σταφίδα και άλλες που παρήγαγαν λάδι, σαπούνι και οινόπνευμα.

Η περίοδος εκείνη, αποτέλεσε τη «χρυσή εποχή» της Αγίας Τριάδας, αφού επρόκειτο για το κέντρο της πόλης του Ηρακλείου.

Στην οδό Ντεντιδάκηδων, ή αλλιώς στο «Μικρό Τσαρσάκι», απλωνόταν η κεντρική αγορά της περιοχής, με φούρνους, μπακάλικα, μανάβικα, ραφεία, μαχαιράδικα, στιβανάδικα και πολλά ακόμη μαγαζιά, ενώ στις γύρω γειτονιές, υπήρχαν καταπράσινες αυλές, σοκάκια με γιασεμί και κόσμος που συναναστρεφόταν στους δρόμους, στα αμέτρητα καφενεία και στις ταβέρνες της Αγίας Τριάδας.

Γιατροί, δικηγόροι και καλλιτέχνες

Σήμερα συνάντα κανείς ερημιά και εγκατάλειψη.

Εκεί σύχναζαν και τα «εξέχοντα» μέλη της κοινωνίας του Ηρακλείου: Γιατροί, δικηγόροι, ακόμη και πολιτικοί, καλλιτέχνες, ρεμπέτες και μερακλήδες, επισκέπτονταν καθημερινά την Αγία Τριάδα για να πιούν καφέ και να καπνίσουν ναργιλέ.

Η Αγία Τριάδα είχε προβάλει ιδιαίτερη ανάπτυξη, μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών, και είχε ένα αδιαμφισβήτητο κύρος και ομορφιά, σε αντίθεση με τη γειτονική περιοχή, το «Λάκκο», που ήταν η πιο παρακμιακή περιοχή του Μεγάλου Κάστρου.

Όμως, σιγά - σιγά τα εργοστάσια και οι βιοτεχνίες άρχισαν να κλείνουν και οι κάτοικοι - άνεργοι πια - έφευγαν, αναζητώντας αλλού  δουλειές. Έτσι, τα δεκάδες μαγαζιά, ολοένα και λιγόστευαν, τα σπίτια έμεναν άδεια και η «Ξύλινη Τάμπια» ξεκίνησε να ερημώνει.

Η Αγία Τριάδα διέθετε και δύο κρήνες: Την κρήνη Πριούλι και την κρήνη Παλμέτη. Λίγοι το γνωρίζουν, όμως η κρήνη στη γωνία των οδών Παλμέτη και Ντεντιδάκηδων είναι μία από τις πρώτες μουσουλμανικές κρήνες που κατασκευάστηκαν στο Χάνδακα. Το επίσημο όνομά της, κατά την Τουρκοκρατία, δεν έχει διασωθεί, όπως δεν έχει διασωθεί και η ομορφιά της, καθώς - πλέον - μπορεί να περάσει σχεδόν απαρατήρητη.

Στην περιοχή βρίσκεται, επίσης, η αρχαιότερη Αρμένικη εκκλησία της Ευρώπης: Η εκκλησία του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου. Σύμφωνα με μία επιγραφή στην πρόσοψή της, η εκκλησία χτίστηκε το 1669, όμως εικάζεται πως είναι παλαιότερη. Στην αυλή της υπάρχουν 30 μαρμάρινες επιτύμβιες πλάκες με Αρμένικες επιγραφές και καθιερώθηκε ως αρμένικος ναός, την εποχή της Τουρκοκρατίας.

Ξεχασμένη και παραμελημένη

Σήμερα, στην Αγία Τριάδα εξακολουθούν να μένουν λίγοι από τους τελευταίους παλιούς κατοίκους, ενώ Ρομά και μετανάστες, έχουν επίσης βρει «στέγη» στην περιοχή.

Πρόκειται για ένα «άλλο» κέντρο, που πλέον είναι ξεχασμένο και παραμελημένο για χρόνια. Δεν διαθέτει πια μαγαζιά και καφενεία και τα γραφικά του σπίτια είναι, τα περισσότερα, ερειπωμένα και πλήρως παραδομένα στη φθορά του χρόνου, με τους παλιούς εναπομείναντες κατοίκους της περιοχής, να μιλούν για δημόσιο κίνδυνο, λόγω της εγκατάλειψης, με την πολεοδομική μελέτη για την ανάπλαση της περιοχής έχει για χρόνια κολλήσει στα γρανάζια της γραφειοκρατίας.

Πριν από πέντε χρόνια, έγιναν προσπάθειες για την ανάπλαση της περιοχής, και η Αγία Τριάδα γέμισε με χρώμα και τοιχογραφίες γεμάτες φαντασία, με τη συμβολή εθελοντών της πόλης του Ηρακλείου.

Παρά τα προβλήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν, η περιοχή παραμένει μια ευχάριστη νότα στο κέντρο της πόλης, αθέατη και μυστική. Αν χαθείς στα στενάκια της, θα ανακαλύψεις την ιστορία της, χαραγμένη στα μνημεία και τα χαλάσματα της.

Ένας κόσμος μέσα στο κόσμο του κέντρου του Ηρακλείου, με παλιά γραφικά σπιτάκια, σοκάκια και αυλές, οπού τα παιδιά μπορούν ακόμα να παίζουν έξω, ένας ανεκμετάλλευτος θησαυρός που το μόνο που περιμένει είναι το «φιλί της ζωής» για να ξαναγεννηθεί.

Ρεπορτάζ: Μαρία- Ελένη Νικηφόρου

ΤΑ ΝΕΑ του neakriti.gr στο Google News