Ο ανασχηματισμός της κυβέρνησης πήρε σάρκα και οστά. Από το τελευταίο Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ είχε γίνει γνωστό πως πολλά στελέχη που βρίσκονται σε υπουργικές καρέκλες ενδέχεται να απομακρυνθούν. Το Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ έδειξε πως δεν υπάρχει σύμπνοια προτάσεων και απόψεων για το μέλλον της παράταξης, αλλά και της χώρας. Ο ανασχηματισμός ήταν αναγκαίος ώστε η κυβέρνηση να αποκτήσει συνοχή. Ποιες ήταν όμως οι κινήσεις του πρωθυπουργού;
Γράφει ο Νίκος Κοσμαδάκης *
Η πρώτη κίνηση ήταν να απομακρύνει πρόσωπα που δεν υποστήριζαν τις κυβερνητικές επιλογές. Ο κ. Σκουρλέτης απομακρύνθηκε από την κυβέρνηση έχοντας διατυπώσει πριν από ένα μήνα σχεδόν, στο Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ, πως το κόμμα της Αριστεράς έχει απομονωθεί από τις κοινωνικές του αρχές και αξίες, κατηγορώντας έμμεσα την κυβέρνηση πως έχει παρασυρθεί στη χάραξη μιας νεοφιλελεύθερης πολιτικής, η οποία συνοδεύεται από μνημόνια και πολιτικές λιτότητας. Αλλά και ο κ. Κατρούγκαλος υποβαθμίστηκε ως δημόσιο πρόσωπο. Ο ίδιος είχε εκφράσει τη δυσαρέσκειά του στην πρόταση της τρόικας για περικοπή των συντάξεων.
Ο κ. Τσίπρας επένδυσε σε μια κυβερνητική ομάδα η οποία θα έχει στοιχεία συνεκτικότητας. Επένδυσε σε μια κυβερνητική ομάδα η οποία δε θα είχε αντιρρήσεις ως προς το κυβερνητικό έργο, ενώ ο ανασχηματισμός δείχνει με τον πιο γλαφυρό τρόπο τη συνθηκολόγηση της κυβέρνησης με τους Ευρωπαίους τεχνοκράτες και τις Βρυξέλλες.
Η δεύτερη κίνηση ήταν να τοποθετήσει πρόσωπα τα οποία είναι νέα, έχοντας είτε αξιόλογα βιογραφικά είτε μια αξιόλογη καριέρα. Η κίνηση αυτή δεν ήταν τυχαία. Οι λόγοι ήταν δύο. Ο πρώτος λόγος σχετίζεται με το γεγονός πως οι 30άρηδες-40άρηδες είναι ο κύριος παραγωγικός ιστός της χώρας μας. Ο πρωθυπουργός προτίμησε να τοποθετήσει σε θέσεις- "κλειδιά" άτομα που έχουν βιώσει την ανησυχία των συνομήλικών τους για αποτίναξη της κρίσης και δημιουργίας μιας νέας πολιτικής σκηνής από φρέσκιες ιδέες. Ο δεύτερος λόγος σχετίζεται με την προσπάθεια του πρωθυπουργού να δημιουργήσει αντίβαρο στην ίδια εφαρμοζόμενη πολιτική που ακολουθεί τους τελευταίους μήνες ο κ. Μητσοτάκης. Φαίνεται πως το μήνυμα είναι ξεκάθαρο: «Νέα πρόσωπα - Νέες ιδέες - Μακριά από τον επαγγελματισμό της πολιτικής». Ωστόσο, τα πρόσωπα θα κρίνονται καθημερινά από τις πράξεις τους.
Βέβαια, η συγκρότηση του νέου Υπουργικού Συμβουλίου, όπως ανακοινώθηκε το βράδυ της Παρασκευής, επαληθεύει τον ισχυρισμό για ταχύτερη εφαρμογή του Μνημονίου. Η τοποθέτηση στην κυβέρνηση τού έως τώρα προέδρου του ΤΑΙΠΕΔ Στέργιου Πιτσιόρλα, ως υφυπουργού Επενδύσεων, και η ανάθεση του υπουργείου Εργασίας στην 31χρονη Έφη Αχτσιόγλου, που ήταν υπεύθυνη των διαπραγματεύσεων για τα εργασιακά, αποδεικνύουν πως η κυβέρνηση είναι σύμφωνη με τις ευρωπαϊκές προτάσεις και έτοιμη να υλοποιήσει τις δεσμεύσεις της.
Ο ανασχηματισμός είχε ως αποδέκτη την Εκκλησία για δύο λόγους. Ο πρωθυπουργός προτίμησε τη συναίνεση. Ο κ. Φίλης είχε διεξάγει έναν ανορθόδοξο πόλεμο κατά της Εκκλησίας, θέλοντας να αλλάξει παραδοσιακά στοιχεία του μαθήματος των Θρησκευτικών. Προσωπικά, καλά έκανε. Αλλά η συνεχής αντιπαράθεσή του και τα αδιέξοδα των συζητήσεων μεταξύ του ιδίου και ανθρώπων της Εκκλησίας δημιούργησαν μια πόλωση, που αυτή η πόλωση μπορούσε να μετατραπεί σε διχαστική, απειλώντας και τη συνοχή της κοινωνίας των πολιτών. Η απομάκρυνση του κ. Φίλη κατέδειξε την πρόθεση του πρωθυπουργού να βάλει τέλος στην πόλωση, αλλά και στο αδιέξοδο των συζητήσεων που είχε ο απερχόμενος υπουργός με την Εκκλησία. Ήταν μια νίκη του ιερατείου έναντι της πολιτικής εξουσίας, όπου ο πρωθυπουργός δεν ήθελε να διαταράξει τις σχέσεις του με το ελληνορθόδοξο αίσθημα.
Αλλά και η ανάθεση περισσότερων αρμοδιοτήτων σε στελέχη των Ανεξάρτητων Ελλήνων (διαθέτουν πλέον επτά υπουργούς και υφυπουργούς) δείχνει πως ο ΣΥΡΙΖΑ επιθυμεί να τα έχει καλά με τον κυβερνητικό του εταίρο. Ο κ. Καμμένος είχε δηλώσει απερίφραστα την υποστήριξή του στο πρόσωπο του Αρχιεπισκόπου, λέγοντας πως εάν το επιθυμεί ο ίδιος μπορεί να "κατεβάσει" την κυβέρνηση. Ο κ. Τσίπρας έκανε πως δεν το άκουσε και προτίμησε την ανάθεση περισσότερων αρμοδιοτήτων σε πολιτικά στελέχη των ΑΝ.ΕΛ., ώστε να δεθούν πολιτικά περισσότερο με το ΣΥΡΙΖΑ. Η αριθμητική αύξηση των στελεχών των ΑΝ.ΕΛ. είναι τεκμήριο πως οι σχέσεις που πρέπει να έχει η κυβέρνηση με την Εκκλησία πρέπει να είναι ομαλοποιημένες.
Ο ανασχηματισμός κατέδειξε, σε γενικές γραμμές, πως ο πρωθυπουργός επιθυμεί να έχει δίπλα του μια κυβερνητική ομάδα η οποία να εμπνέει συνοχή και που δε θα κάνει δύσκολο το διάλογο με τους δανειστές. Επιθυμεί συναίνεση και φρέσκιες ιδέες. Βέβαια, η αποτίμηση της προσπάθειάς του έχει κόστος πολιτικό, αφού πλέον κανένας πολιτικός κοινωνιολόγος δεν μπορεί να υποστηρίξει πως ο ΣΥΡΙΖΑ είναι κόμμα της Αριστεράς. Θα κλείσω λέγοντας πως ο τελευταίος ανασχηματισμός ίσως να μην είναι το τελευταίο "όπλο" του πρωθυπουργού προ της διεξαγωγής εκλογών. Γιατί, δυστυχώς, από το 2009 και έπειτα, οι ανασχηματισμοί είχαν ρόλο ανασταλτικό και ήταν το σκαλοπάτι πριν ακουστεί από τα κυβερνητικά χείλη η διενέργεια εκλογών. Ας ελπίσουμε πως οι εκλογές θα καθυστερήσουν!
* Ο Νίκος Κοσμαδάκης είναι πολιτικός επιστήμονας ([email protected]).
