«Πρέπει να δίνουμε τον λόγο στα θύματα των δικτατοριών και στους εξαφανισμένους γιατί η εξαφάνιση αποτελεί την πιο σκληρή μορφή βίας».
Αυτό δηλώνει μεταξύ άλλων σε συνέντευξη που παραχώρησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Γάλλος συγγραφέας Καρίλ Φερί, ο οποίος ήρθε στην Αθήνα προσκεκλημένος του Γαλλικού Ινστιτούτου, όπου και μίλησε για τα λογοτεχνικά του ταξίδια.
Γεννημένος το 1967 στη Βρετάνη, ο Φερί (Caryl Ferey) ανήκει στους δυναμικότερους εκπροσώπους του γαλλικού αστυνομικού μυθιστορήματος. Ένα μυθιστόρημα στο οποίο, αρχής γενομένης από τα βιβλία του Ζαν-Πατρίκ Μανσέτ (Jean-Patrick Manchette), οι πρωταγωνιστές καλούνται να ζήσουν σ' ένα περιβάλλον αιματηρών κοινωνικών αντινομιών και θανάσιμης πολιτικής βίας.
Ο Φερί άρχισε να αποσπά την προσοχή με τα μυθιστορήματά του «Χάκα» (1998) και «Ούτου» (2004), που είχαν ως θέμα τους τη φυλή των Μαορί, αλλά έκανε την επιτυχία του με το «Ζουλού», το οποίο κυκλοφόρησε το 2008, κερδίζοντας πλήθος γαλλικών και διεθνών λογοτεχνικών βραβείων, για να ακολουθήσει λίγο αργότερα το «Μαπούτσε» (τα μυθιστορήματα του Φερί κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις 'Αγρα και Λιβάνη).
Ποιος ακριβώς είναι ο ρόλος των φυλών στο έργο του Φερί; «Όταν ήμουν μικρός μού άρεσε να διαβάζω βιβλία για ταξίδια σε μακρινές χώρες. Ανάμεσα σε αυτά ήταν κι ένα κόμικ του οποίου η δράση εκτυλισσόταν στον αμερικανικό Νότο. Εκεί, βεβαίως, υπήρχαν οι μαύροι και οι σκλάβοι ενώ ο κεντρικός ήρωας ήταν φίλος των Ινδιάνων.
»Εγώ ήμουν από παιδί με τους Ινδιάνους. Ινδιάνοι στην Αμερική, Μαορί στη Νέα Ζηλανδία, Μαπούτσε στην Αργεντινή. Αντιπροσωπεύουν όλοι έναν διαφορετικό τρόπο σκέψης, μιαν άλλη θέαση του κόσμου. Μισώ την καταπίεσή τους. Και μισώ την ιδέα της καταπίεσης επειδή εχθρεύεται τη ζωή κι εγώ αγαπώ τη ζωή όχι με τον νου, αλλά από τα βάθη της καρδιάς μου».
Και με το θέμα της βίας τι γίνεται; Η βία της Ζανά και του Ρουμπέν, του ζευγαριού που αναλαμβάνει πρωταγωνιστικό ρόλο στο «Μαπούτσε», δεν είναι μικρότερη από τη βία την οποία θα αναπτύξει το δικτατορικό καθεστώς του Βιντέλα στην Αργεντινή.
Μοιάζει, όμως, με βία της απελπισίας και της απόγνωσης, που ξέρει πάντοτε τι είναι εκείνο το οποίο τη χωρίζει από τον αντίπαλο. «Είναι ζήτημα μνήμης», απαντά ο Φερί:
«Οι μητέρες των θυμάτων της δικτατορίας στην Αργεντινή δεν μπορούσαν να πενθήσουν τους νεκρούς γιατί δεν υπήρχε το σώμα τους. Είναι το χειρότερο που μπορεί να συμβεί. Παρόλα αυτά, ακόμα κι αν δεν υπάρχουν τα σώματα των νεκρών, υπάρχουν οι μνήμες τους, Σε αυτές τις μνήμες προσπάθησα να εστιάσω στο "Μαπούτσε" αφού πρώτα μίλησα με τις χαροκαμένες μανάδες για τα εξαφανισμένα παιδιά τους. Γιατί η εξαφάνιση εκπροσωπεί την πιο σκληρή μορφή βίας και πρέπει να δίνουμε τον λόγο στους εξαφανισμένους. Όσο για τη βία των ηρώων μου, είναι βίαιοι επειδή έχουν να αντιμετωπίσουν έναν εξαιρετικά βίαιο κόσμο: έναν κόσμο που αποτελείται από Ναζί και από στυγνούς δολοφόνους».
Ο έρωτας δίνει το «παρών» τόσο στο «Μαπούτσε» όσο και στο «Ούτου». Αποτελεί ο έρωτας, σε αυτά ή σε άλλα μυθιστορήματα του Φερί, μια εξισορρόπηση της βίας;
«Οπωσδήποτε. Ο κόσμος είναι γεμάτος από βία, αλλά δεν εξαντλείται σ' αυτήν. Είναι και αγάπη, γιατί ο άνθρωπος είναι ένα πολλαπλό φάσμα που εμπεριέχει τα πάντα. Το ερώτημα που τίθεται πάντα στα μυθιστορήματά μου είναι το αν θα κατορθώσουν η αγάπη και ο έρωτας να επιβιώσουν. Η αγάπη είναι μπλε και ο κόσμος μαύρος: μου αρέσουν οι έντονες, οι απόλυτες αντιθέσεις. Ως συγγραφέας τοποθετούμαι σε κάθε περίπτωση υπέρ της υπερβολής».
Πώς βλέπει ο Φερί τη σχέση του σύγχρονου αστυνομικού μυθιστορήματος με την πολιτική και με κοινωνίες οι οποίες αντιμετωπίζουν μια βαθιά κρίση (κρίση οικονομική και κρίση αξιών);
«Μας αρέσει να μιλάμε σε όλες τις εποχές για κρίση. Για κρίση μιλούσαν όταν ήμουν παιδί, για κρίση μιλάμε και τώρα. Βέβαια, τώρα υποφέρουμε. Η Ελλάδα περισσότερο από όλους. Αλλά και η Γαλλία υποφέρει, ακόμα και η Αμερική υποφέρει. Κι αυτό δεν αποτελεί πια ισχυρισμό των σοσιαλιστών. Είναι διάχυτο, το συναντάμε παντού, κι έχει να κάνει με την κυριαρχία της παγκοσμιοποίησης.
»Κι ενόσω η κρίση χειροτερεύει, οι υπεύθυνοι παραμένουν άφαντοι και, φυσικά, ατιμώρητοι. Όλα αυτά ζητάει να φωτίσει και να αναλύσει το αστυνομικό μυθιστόρημα της εποχής μας, αναλαμβάνοντας πλέον το ίδιο την πρωτοβουλία για την αποκάλυψη και τον καταλογισμό των ευθυνών».
