default-image

Το Έπος του '40: Γράμματα Κρητών από το μέτωπο της Αλβανίας

Ηράκλειο
Το Έπος του '40: Γράμματα Κρητών από το μέτωπο της Αλβανίας

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ

Προσωπικές ιστορίες μέσα από τις οποίες αναδύεται το έπος του '40 ξεδιπλώνονται από τις επιστολές που έστελνε στην οικογένειά του στο Ηράκλειο και τη Ροδιά, όπου κατέφυγαν οι δικοί του άνθρωποι με το ξέσπασμα του πολέμου, ο υπολοχαγός Δημήτρης Κασσαπάκης.

Το σπάνιο υλικό μάς παραχώρησε ο γιος του υπολοχαγού, ο γνωστός Ηρακλειώτης, γιατρός Γιάννης Κασσαπάκης, ο οποίος γεννήθηκε όταν ο πατέρας του πολεμούσε στο μέτωπο της Αλβανίας.

Είναι συγκινητικός ο τρόπος με τον οποίο ο πατέρας εκφράζει την αγωνία για την αναμενόμενη γέννηση του παιδιού του μέσα από τις επιστολές, οι οποίες αποτελούν από μόνες τους ένα θησαυρό για την πληθώρα των ιστορικών στοιχείων που περιλαμβάνουν. Ο Δημήτρης Κασσαπάκης και η μονάδα του ήταν από τους πρώτους που μπήκαν στην Κορυτσά και στους Αγίους Σαράντα, ενώ οι περιπέτειες και η αγωνία τους δεν τελείωσε με την κατάρρευση του μετώπου μετά τη γερμανική εισβολή. Όπως ξετύλιξε τις αναμνήσεις του ο γνωστός γιατρός, ο πατέρας με το λόχο του κατέβηκαν συντεταγμένοι στο Ναύπλιο με τα πόδια, όπου έφτασαν τον Αύγουστο του '41 και εκεί περίμεναν να βρουν κάποιο τρόπο για να επιστρέψουν στην Κρήτη. Βρήκαν ένα καΐκι στο οποίο επιβιβάστηκαν και, καθώς το νησί είχε ήδη καταληφθεί από τους Γερμανούς, ταξίδευαν τη νύχτα και κατέφευγαν νύχτα σε όρμους στα Κύθηρα. Είναι χαρακτηριστική η περιγραφή του πατέρα προς το γιο, χρόνια μετά, όταν η ιστορία είχε γίνει πια αναμνήσεις, ότι μέσα στο καΐκι υπήρχαν 80 στρατιώτες και ο ίδιος κρατιόταν μετά βίας να μην πέσει στο νερό, με την πλάτη του να ακουμπά στη θάλασσα.

Τελικά, ο Δημήτρης Κασσαπάκης με τους συμπολεμιστές του έφτασαν στην Κίσσαμο, όπου τους εντόπισαν αντάρτες και τους εφοδίασαν με πολιτικά ρούχα και ψεύτικες ταυτότητες. Κι έτσι στα τέλη Σεπτεμβρίου με αρχές Οκτωβρίου ο Δημήτρης Κασσαπάκης κατάφερε να φτάσει στη Ροδιά και να συναντηθεί ξανά με την οικογένειά του. Και κυρίως να δει για πρώτη φορά το νεογέννητο παιδί του. Εκείνο που κρατά σαν πολύτιμο θησαυρό πια τις αναμνήσεις και τα κειμήλια από τον πατέρα του για να τα κληρονομήσει στις επόμενες γενιές: την κόρη και το γιο του, που φέρει το όνομα του ήρωα παππού του.

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ ΤΟΥ '40

«Μας εκάλεσε η πατρίς μας να εκτελέσομεν ένα καθήκον»

Στην επιστολή από την Αλβανία προς την ετοιμόγεννη γυναίκα του, ο Δημήτριος Κασσαπάκης συγκινεί με τον πατριωτισμό που περιέχουν τα λόγια του, δηλώνοντας «πως θα είναι η ευτυχέστερη στιγμή της ζωής μου όταν ακούσω πως ρίξαμε τους Ιταλούς στη θάλασσα». Ο ίδιος εκφράζει την αγωνία του για τη γυναίκα του, που ετοιμάζεται να φέρει στον κόσμο το παιδί του ενόσω βρίσκεται τόσο μακριά, όμως την παρηγορεί και τη συμβουλεύει. Η συγκινητική επιστολή έχεις εξής:

«Εν... (σ.σ.: Η τοποθεσία έχει σβηστεί από τη στρατιωτική λογοκρισία) τη 15/11/40...

Αγαπητή μου Ελένη,

Έλαβα προχθές το γράμμα σου. Με ευχαρίστηση διαβάζω πως και συ τέλος πάντων ήρχισες να προσοικειώνεσαι με τον πόλεμον και να έχεις το σχετικό κουράγιο που πρέπει να έχει κάθε γυναίκα αξιωματικού. Δεν σου αποκρύπτω πως κι εγώ βέβαια στεναχωρούμαι λίγο που είμαι μόνος, αλλά εφόσον μας εκάλεσε η πατρίς μας να εκτελέσομεν ένα καθήκον πρέπει όλοι μαζί, χωρίς να γογγύζουμεν να προσφέρωμεν τα πάντα για να φέρωμεν εις πέρας το έργον που έχομεν αναλάβει. Πίστεψέ με πως θα είναι η ευτυχέστερη στιγμή της ζωής μου όταν ακούσω πως ρίξαμε τους Ιταλούς στη θάλασσα. Εσύ φρόντισε να γεννήσεις καλά, μην πάθεις τίποτα. Γράψε μου εάν θέλεις λεπτά. Υποθέτω ότι κατ' άδειας μπορεί να κατέβω στο Ηράκλειον και εάν μπορέσω θα έλθω στο χωριό να σας δω. Εάν όμως έχω πολλή δουλειά θα σε πάρω στο τηλέφωνο. Επειδή δεν μπορώ να σου στείλω λεπτά ταχυδρομικώς, θα φροντίσω τότε να σου τα στείλω με κανένα χωριανό. Επαναλαμβάνω, να φροντίσεις να περνάς καλά, να μην γκρεμισθής πουθενά, να βρεις φαγητά που να μην σε βλάπτουν, κυρίως φρούτα, και να φροντίζης να τρως. Έτερον ουδέν. Σήμερον μετατέθην εις (σ.σ.: Επίσης σβησμένο από τη στρατιωτική λογοκρισία), αλλά συ θα μου γράφεις στην (σ.σ.: Σβησμένη τοποθεσία). Χαιρετισμούς εις όλους. Της μητέρας φιλώ το χέρι. Γράψε μου αν ο Γιώργης έφερε το ποδήλατο. Στον πατέρα τα σέβη μου. Σε φιλώ, Μήτσος».

ΟΙ ΔΥΣΚΟΛΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ

«Εδώ που βρισκόμαστε έχομεν χιόνια ένα μέτρο»

Στην επιστολή με ημερομηνία 20/12/1940 ο Δημήτριος Κασσαπάκης περιγράφει τις κακουχίες στο μέτωπο με τη σφοδρή κακοκαιρία και στέλνει τις ευχές του λίγο πριν τα Χριστούγεννα προς την οικογένειά του, με την αγωνία να ξεχειλίζει για την εγκυμοσύνη της γυναίκας του. Είναι πραγματικά συγκινητική η παραίνεση που απευθύνει προς τη γυναίκα του: «Αγαπητή μου Ελένη, θέλω να μου στέλνετε κάθε μέρα και ένα γράμμα εδώ που είμαι μονάχος».

Το γράμμα από το μέτωπο είναι το εξής:

Κάπου εις την (σ.σ.: Σβησμένη η τοποθεσία από τη στρατιωτική λογοκρισία, ώστε ο εχθρός να μη μάθει τη θέση του αξιωματικού αν η επιστολή πέσει στα χέρια του)...

Αγαπητή μου Ελένη,

Αν και έχω τηλεγραφήσει επανειλημμένως, αν και έχω γράψει την σύστασίν μου, εν τούτοις ουδεμίαν απάντησιν έχω λάβη από όλους σας. Φαντάζεσαι την στεναχώριαν μου να μην μπορώ τέλος πάντων να μάθω τίποτε για όλους σας. Λοιπόν μόλις λάβης την επιστολήν μου, γράψε μου αμέσως χωρίς αναβολήν. Εδώ που βρισκόμαστε έχομεν χιόνια ένα μέτρο, ο καιρός ήτο χάλια, αλλά τώρα ευτυχώς ολίγον έπαυσε να χιονίζη και κάπως με το (σ.σ.: δυσανάγνωστο) και με τα πολύ βαριά μάλλινα ρούχα περνούμεν. Εδώ δεν μπορούμεν να βρούμε έναν να μιλά Ελληνικά και όλοι (σ.σ.: σβησμένο) που μόνο μας ευχαριστεί να βλέπουμεν τους Έλληνες να κατέχουν μέρη και να κάνουν αποικίες, όπως ένας λαός που βαδίζει για το πεπρωμένο του. Εγώ είμαι απολύτως καλά, να μην στεναχωριέσαι καθόλου. Ήθελα να μάθω εάν ο Βενιζέλος (σ.σ.: ο αδερφός του) είναι εδώ πάνω. Να μου γράψετε αυτό το ζήτημα. Τι κάνουν στο σπίτι; Πού βρίσκεσαι συ; Στο Ηράκλειο, στη Ρογδιά; Πώς πάει η εγκυμοσύνη; Όταν γεννήσεις να πης του γιατρού να βάλη στο παιδί λεμόνι στα μάτια, ξέρεις γιατί (σ.σ.: έβαζαν λεμόνι για μια ασθένεια, το τράχωμα, που τύφλωνε τα παιδιά - οφειλόταν σε μικρόβιο και έχει πια εξαφανιστεί). Η Μητέρα μου τι κάνει, τα αδέρφια, ο πατέρας μου, ο δικός σου, η Αργυρώ, η Δόξα κ.λπ.; Γράψε μου αμέσως. Χωρίς αναβολή. Θέλω να μου στέλνετε κάθε μέρα και ένα γράμμα εδώ που είμαι μονάχος. Ο Στρατής ο Καπετανάκης, ο Εμμ. Δαμιανάκης και ο Γεώργιος Βοσκάκης είναι μαζί μου. Ο κουμπάρος μου είναι καλά. Σου στέλνω χρήματα τηλεγραφικώς. Καλά Χριστούγεννα σε όλο το σπίτι.

20/12/1940

Μήτσος Κασσαπάκης, αν/γός Πυροβολικού,

ΙΙ Συσυγαρχία,

Τ.Τ. 866».

ΜΟΛΙΣ ΓΕΝΝΗΘΗΚΕ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΤΟΥ

«Ελπίζω στο Θεό πως κάποτε θα τελειώσωμεν απ' εδώ»

Έχοντας μάθει το ευτυχές γεγονός ότι έγινε πατέρας, ο υπολοχαγός Δημήτρης Κασσαπάκης στέλνει αυτό το συγκινητικό γράμμα στη μητέρα του:

«Τ.Τ. 866, 14/3/41

Αγαπητή μου Μητέρα,

Με μεγάλη χαρά πήρα σήμερα πάλι γράμμα σου, που είχα να λάβω τόσο καιρό τώρα. Επίσης με ανακούφισι έμαθα πως εγέννησε η γυναίκα μου. Φαντάζομαι τα βάσανά σου και τις φασαρίες σου. Τέλος πάντων. Όλα αυτά θα τα ξεχάσεις αφού τέλος πάντων τώρα έχομεν μαζί με τα τόσα άλλα παιδιά και το δικό μου. Γνήσιο απόγονό σας. Θα ήθελα, μητέρα, να ήμουν αυτού για να δω την χαρά της Κωσταντίας, του πεθερού μου, κ.λπ. Ελπίζω στο Θεό πως κάποτε θα τελειώσωμεν απ' εδώ και θα βρεθώ μαζί σας να συνεωρτάσωμεν το ευχάριστον γεγονός. Ο Μανώλης είναι καλά. Χαιρετισμούς σε όλους. Σε φιλώ (σ.σ. ακολουθεί υπογραφή)».

Ρεπορτάζ: Σταύρος Μουντουφάρης

ΤΑ ΝΕΑ του neakriti.gr στο Google News