«Εγώ, καλώς ή κακώς, είμαι εκείνος ο οποίος επροκάλεσε τον διχασμόν αυτόν»! Η αφοπλιστική αυτή αυτοκριτική ανήκει στον Ελευθέριο Βενιζέλο, κατά την αγόρευσή του στην Βουλή στις 17 Δεκεμβρίου του 1929.
Με αυτό το επίγραμμα του μεγάλου ηγέτη της Φιλελεύθερης παράταξης ξεκινάει η Αθηνά Κακούρη το καινούριο της βιβλίο «Τα δύο Βήτα», που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Καπόν. Αφορά την ενδοαστική διαμάχη από το 1910 έως το 1915 που προσωποποιήθηκε στον τότε βασιλιά Κωνσταντίνο και στον αρχηγό του κόμματος των Φιλελευθέρων.
Διαμάχη που είχε χαρακτηριστικά όχι μόνο προσωπικής διαπάλης εξουσίας, αλλά και εμφυλίου ο οποίος παρέσυρε μεγάλες μάζες του λαού στην αλληλοεξόντωση.
Η συγγραφέας, γεννημένη το 1928 στην Πάτρα, με θητεία στα αστυνομικά διηγήματα, στα ιστορικά μυθιστορήματα και στην ιστορική έρευνα, βραβευμένη από την Ακαδημία Αθηνών για το μυθιστόρημά της «Θέκλη», έχοντας ξεχωρίσει με το πρόσφατο έργο της «1821, η αρχή που δεν ολοκληρώθηκε», ασχολείται τώρα με το θέμα που, παρά την παρέλευση δεκαετιών, εξακολουθεί να πολώνει…
Σε 287 σελίδες, με ύφος αφηγηματικό, συνδυασμένο με παραπομπές σε πηγές, προσεγγίζει τα γεγονότα χωρίς τα στερεότυπα που θέλουν τον Ελευθέριο Βενιζέλο να συγχωρείται από την Ιστορία επειδή με τις μεγάλες -πράγματι- διπλωματικές του ικανότητες μεγάλωσε την Ελλάδα, επιλέγοντας να βγάλει τη χώρα στο πλευρό της Αντάντ, κόντρα στην φιλογερμανική πολιτική της ουδετερότητας που ήθελε να τηρήσει ο Κωνσταντίνος.
Το βιβλίο ξεκινάει με την εικόνα «Της Βουλής των Λαζάρων» η οποία συνεδρίασε στις 24 Νοεμβρίου 1918, για να ανακηρύξει τον Βενιζέλο «άξιον της πατρίδος» μετά την νικηφόρο προέλαση του ελληνικού στρατού το 1912- 13 υπό την στρατιωτική αρχηγία του Κωνσταντίνου αλλά χάρη στη διορατική πολιτική του Βενιζέλου.
Στην πρωτότυπη αυτή παγκοσμίως σύνοδο , που ονομάστηκε έτσι γιατί τα μέλη της είχαν προέλθει όχι με πρόσφατες εκλογές αλλά με τις προτελευταίες, δηλαδή της 31 Μαΐου του 1915, «νεκραναστήθηκε» μια Βουλή λειψή, γιατί οι βασιλόφρονες ήταν εξόριστοι ή φυλακισμένοι.
Όπως υπογραμμίζει η συγγραφέας, ο Βενιζέλος στεκόταν στην είσοδο και καθώς εισέρχονταν οι βουλευτές του κόμματός του έσκυβαν και του φιλούσαν το χέρι.
Όλα αυτά συνέβαιναν σε μια Ελλάδα σε θαλάσσιο αποκλεισμό από τις αγγλογαλλικές ναυτικές δυνάμεις, ενώ λίγους μήνες πριν η επικράτεια είχε διχοτομηθεί σε δύο κράτη! Το βενιζελικό κράτος της Θεσσαλονίκης που κοίταζε προς την Βρετανία και το κωνσταντινικό κράτος των Αθηνών που ήθελε ευμενή ουδετερότητα υπέρ της Γερμανίας.
Και στο βάθος… η Οθωμανική Αυτοκρατορία να βρίσκεται υπό κατάρρευση και με έναν Κεμάλ έτοιμο να διαλύσει το Χαλιφάτο και να ηγηθεί του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα για ένα εθνικιστικό κοσμικό πολίτευμα.
Η μελετήτρια-αφηγήτρια έρχεται να ρίξει φως στις αντιδημοκρατικές ενέργειες της «δημοκρατικής παράταξης». Υπογραμμίζει ότι μετά την ανάληψη της εξουσίας από τον Βενιζέλο και με κατειλημμένη την Αθήνα από Γάλλους στρατιώτες , απολύθηκαν 570 δικαστικοί επειδή δεν προσχώρησαν στο Κίνημα της Θεσσαλονίκης.
Ακολούθησε η απόλυση 6.500 φιλοβασιλικών δημοσίων υπαλλήλων, 2.300 βασιλικών αξιωματικών, 3.000 κωνσταντινικών χωροφυλάκων και 300 φιλομοναρχικών αξιωματικών του Πολεμικού Ναυτικού.
«Πως είναι δυνατόν να τα έπαθε αυτά ένας λαός που τρία χρόνια πριν, το 1915, αγαπούσε τα δύο Βήτα -Βασιλιά και Βενιζέλο- και περίμενε από αυτούς τους δύο να τον γλυτώσουν από την απειλή του Α' Παγκοσμίου Πολέμου;».
Η συγγραφέας ισχυρίζεται ότι στη διαμάχη περί του αν έπρεπε η Ελλάδα να βγει ή όχι από την ουδετερότητά της δικαιωμένος ήταν ο Κωνσταντίνος. Γιατί; Διότι- λέει- το αποτέλεσμα του Α' Παγκοσμίου Πολέμου ήταν μια νίκη κυρίως των Αμερικανών και μια Πύρρειος νίκη των Άγγλων και των Γάλλων. Και η άκριτη προσχώρηση με το μέρος των αγγλογάλλων πληρώθηκε ακριβά με την μικρασιατική καταστροφή.
Όπως παραδέχεται στον πρόλογό της , «αν συχνά από το κείμενο που ακολουθεί λείπει η ψυχρότητα του ιστορικού -που δεν είμαι- παρών είναι πάντοτε ο καημός -που τον έχω- του Έλληνα για την πατρίδα του».
Πάντως, η ελληνική Ιστορία έχει αποδείξει ότι, ακόμη και ο πιο «δημοκρατικός» βασιλιάς στην Ελλάδα, είναι εκφραστής του πλέον αντιδημοκρατικού θεσμού που είναι η ελέω Θεού κληρονομική μοναρχία… Αυτό βέβαια δεν μειώνει την ευθύνη των δύο Βήτα στο … ένα Δέλτα. Στο Διχασμό…
