Η ζυγαριά έβγαλε τελικά... παράταση! Περιθώριο ενός μήνα σχεδόν, ώστε να καταθέσουν φακέλους και προσφορές, έχουν πλέον οι ενδιαφερόμενοι "μνηστήρες" για το Καστέλι, αφού, μετά από έντονο προβληματισμό, τον οποίο είχαμε αποκαλύψει εδώ από τη "Ν.Κ.", ο υπουργός Υποδομών, σε συνεννόηση με τον ίδιο τον πρωθυπουργό, επέλεξε να μην πάει σήμερα κανονικά στην προγραμματισμένη δημοπράτηση. Ο Χρήστος Σπίρτζης επέλεξε, αντιθέτως, ικανοποιώντας όχι ένα αλλά τέσσερα αιτήματα εταιρειών και κοινοπραξιών, να παρατείνει την καταληκτική ημερομηνία υποβολής προσφορών για τις 27 Οκτωβρίου.
Αναμφίβολα κανείς δεν μπορεί να προσπεράσει το γεγονός ότι έχουμε μία ακόμα παράταση για το Καστέλι. Μία ακόμα παράταση που έρχεται να προστεθεί στην πολύ μακριά λίστα αναβολών, παλινωδιών και παρατάσεων. Αναμφίβολα, στο Καστέλι και στις γύρω περιοχές, όπου η τοπική κοινωνία παραμένει σε ιδιότυπη ομηρία εδώ και 13 χρόνια, η είδηση, όπως φάνηκε και από την ανακοίνωση του δημάρχου Μινώα Πεδιάδος, προκάλεσε θυμηδία, "παγωμάρα"...
Όμως, η αλήθεια είναι πως, αυτή τη φορά, η παράταση μοιάζει να έχει σε ένα βαθμό λογική βάση και δεν ήταν - δε φαίνεται τουλάχιστον να ήταν - στις προθέσεις και στη βούληση του υπουργείου Υποδομών. Αντιθέτως μάλιστα, με βάση το "παζλ" που συνθέτουν κινήσεις και τεκταινόμενα σε προσκήνιο και παρασκήνιο, ο υπουργός φαίνεται πως αναγκάστηκε εκ των πραγμάτων, και μπροστά σε παγίδες που κρύβονταν, να πάει στη λύση μιας ακόμα παράτασης.
Προφανώς και ο ένας μήνας περίπου καθυστέρηση, μέχρι τις 27 Οκτωβρίου πια, για την υποβολή των προσφορών, δεν αποτελεί καταστροφή για ένα έργο το οποίο περιμένουμε να μπει σε τροχιά υλοποίησης εδώ και 13 ολόκληρα χρόνια. Ίσως, μάλιστα, να αποδειχτεί και ευεργετικός, με την έννοια ότι θα προλάβουν να ετοιμαστούν οι εταιρείες που δείχνουν ζέση και ενδιαφέρον για το έργο, και άρα να έχουμε περισσότερες προσφορές στις 27 Οκτωβρίου, αντί για τη μία μόνο προσφορά που φαινόταν ως πιο πιθανό ενδεχόμενο αν η δημοπράτηση παρέμενε για τη σημερινή ημέρα.
Συγκεκριμένες κινήσεις του υπουργείου Υποδομών, όπως η πρόσφατη εγκατάσταση των εταιρειών για το Κτηματολόγιο και τις απαλλοτριώσεις στο Καστέλι, ή η χθεσινή ανακοίνωση της 8μελούς επιτροπής διενέργειας του διαγωνισμού, με τη συμμετοχή και του δημάρχου Μινώα Πεδιάδος Ζαχαρία Καλογεράκη, μαρτυρούν αν μη τι άλλο μια διάθεση σοβαρών προθέσεων και μεθοδικής προετοιμασίας για το έργο.
Το υπουργείο, άλλωστε, εδώ και καιρό έχει διαμηνύσει σε κάθε τόνο πως το ίδιο είναι πλέον πανέτοιμο για τη δημοπράτηση και πως η νέα αυτή, τεχνική παράταση των 27 ημερών αφορά καθαρά τις ενδιαφερόμενες εταιρείες. Με την ικανοποίηση του αιτήματός τους για παράταση, και οι ίδιοι οι ενδιαφερόμενοι "μνηστήρες" δεν έχουν πλέον άλλη δικαιολογία ή πρόσχημα για να καταθέσουν προσφορά, εφόσον θέλουν να "χτυπήσουν" το μεγάλο αναπτυξιακό έργο.
Οπότε σε αυτό το μοτίβο, το Καστέλι, ο Δήμος Μινώα Πεδιάδος, οι τοπικοί φορείς, η Κρήτη... μπορούν, έστω και υπό έντονη δυσφορία, να κάνουν υπομονή για ένα ακόμα μήνα. Θα είναι όμως προφανώς και το τελευταίο απόθεμα υπομονής... Κάτι που θα πρέπει να έχουν υπόψη στο υπουργείο και στην κυβέρνηση!
Το πλούσιο παρασκήνιο
Ας δούμε αναλυτικά πώς φτάσαμε στη χθεσινή απόφαση Σπίρτζη για μίνι παράταση 27 ημερών στο διαγωνισμό του νέου αεροδρομίου Καστελίου. Εδώ υπάρχει πλούσιο παρασκήνιο.
Το τελευταίο διάστημα υπήρχε, όπως έχουμε γράψει, ένα δίλημμα στις τάξεις του υπουργείου Υποδομών.
Το μεγάλο δίλημμα αφορούσε στο να πάει κανονικά το υπουργείο στη δημοπράτηση που είχε προγραμματιστεί εξ αναβολής για σήμερα Παρασκευή, ή να δώσει μια ακόμα παράταση, τεχνικού αμιγώς αυτή τη φορά χαρακτήρα, κατόπιν αιτήματος των ενδιαφερόμενων επενδυτών.
Από πολιτικής σκοπιάς, η πολιτική ηγεσία του υπουργείου είχε σαφή θέση υπέρ της διενέργειας αυτή τη φορά της δημοπράτησης, ώστε να μην περάσει επικοινωνιακά η 30ή Σεπτεμβρίου ως μια ακόμα ημερομηνία-εμπαιγμός εις βάρος της Κρήτης.
Την ίδια ώρα όμως έβαζε στη "ζυγαριά" πρακτικά δεδομένα, τα οποία παρέπεμπαν προς τη λύση της παράτασης!
Με δεδομένο, όπως έχουμε αποκαλύψει, το ότι η πλειονότητα των υποψήφιων επενδυτικών σχημάτων, πλην ενός, εμφανίζονταν ανέτοιμα να καταθέσουν προσφορά, υπήρχε ο "πονοκέφαλος" της λεγόμενης μίας και μοναδικής προσφοράς.
Ουσιαστικά, το σχήμα που εμφανιζόταν περισσότερο έτοιμο από πλευράς φακέλου δικαιολογητικών για την υποβολή προσφοράς ήταν η επενδυτική σύμπραξη των Κινέζων, της China State Engineering Construction Corporation, με τη διεθνή εταιρεία ελληνικής ταυτότητας Archirodon Group και την εταιρεία που διαχειρίζεται το αεροδρόμιο της Ζυρίχης στην Ελβετία.
Αντιθέτως, άλλοι ενδιαφερόμενοι διεκδικητές, όπως το επενδυτικό σχήμα της "ΑΒΑΞ" με τις Bouygues-Aerοports de Paris, ο "ΑΚΤΩΡΑΣ" και η γαλλική Vinci (η οποία προετοιμάζει δικό της φάκελο αλλά σκέφτεται ακόμα και τη σύμπραξη με το κινεζικό σχήμα), εμφανίζονταν να έχουν μείνει πίσω και να μην προλαβαίνουν τους χρόνους ως την 30ή Σεπτεμβρίου που ήταν η αρχική καταληκτική ημερομηνία υποβολής προσφορών για το Καστέλι.
Πέρα από τα προβλήματα ετοιμασίας που είχαν οι ίδιες οι εταιρείες, ή τη δυστοκία να βρουν τις εγγυητικές επιστολές από τις τράπεζες, όμως, υπήρχαν και υπάρχουν κάποια "αγκάθια" ως προς το διαγωνισμό του έργου, για τα οποία όλες οι εταιρείες, από κοινού, ήθελαν αλλαγές-τροποποιήσεις.
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, δύο ήταν τα σημεία τριβής για τους ενδιαφερόμενους "μνηστήρες":
- Η αύξηση του ελάχιστου ποσοστού συμμετοχής του Δημοσίου στην εταιρεία κατασκευής και λειτουργίας του νέου αερολιμένα, το οποίο κυμαίνεται σε ποσοστό από 45% έως 55% του μετοχικού κεφαλαίου.
- Η αλλαγή ως προς το διαιτητικό μέσο, το οποίο μελλοντικά θα κληθεί ενδεχομένως να διευθετήσει διαφορές μεταξύ του όποιου ανάδοχου του έργου και του Ελληνικού Δημοσίου.
Τέσσερα αιτήματα για παράταση!
Με φόντο λοιπόν τα δύο αυτά βασικά "αγκάθια", στο υπουργείο κατατέθηκαν τέσσερα αιτήματα για παράταση της καταληκτικής ημερομηνίας υποβολής προσφορών. Μεταξύ άλλων, αίτημα για παράταση κατατέθηκε και από το επενδυτικό σχήμα των Κινέζων, καθώς οι ίδιοι μπορεί να ήταν πιο έτοιμοι σε επίπεδο φακέλου, θέλανε ωστόσο και αυτοί τις δύο παραπάνω αλλαγές που αναφέραμε.
Έχοντας λοιπόν ήδη τέσσερα επίσημα αιτήματα εταιρειών για παράταση, υπό το φόβο μιας δημοπράτησης όπου θα υποβαλλόταν μία μονάχα προσφορά ή ακόμα και καμία (!), και παράλληλα υπό το φόβο βροχής ενστάσεων από εταιρείες που δε θα υπέβαλαν προσφορές, στο υπουργείο υπήρχαν έντονες σκέψεις για παράταση.
Υπήρχε ένα δίλημμα που πονοκεφάλιαζε την πολιτική και υπηρεσιακή ηγεσία του υπουργείου Υποδομών. Ο ίδιος ο υπουργός, σύμφωνα με πληροφορίες μας, έκλινε από πολιτικής σκοπιάς υπέρ της διενέργειας της δημοπράτησης σήμερα, έστω υπό μεγάλο ρίσκο, προτάσσοντας το πολιτικό κόστος! Έμπειροι υπηρεσιακοί παράγοντες, ωστόσο, επισήμαναν στον υπουργό ότι θα ήταν προτιμότερη μια καθυστέρηση μικρή, ενός μήνα, και ένα καλύτερο διαγωνιστικό αποτέλεσμα, παρά μια δημοπράτηση μισο-πετυχημένη, με πολλά ρίσκα για το μέλλον του έργου.
Μην ξεχνάμε πως τυχόν ενστάσεις από ενδιαφερόμενες εταιρείες θα τρέναραν για αρκετούς μήνες το διαγωνισμό, ενώ με μία μόνο προσφορά θα υπήρχε ο κίνδυνος έκπτωσης του αναδόχου στα τεχνικά ή οικονομικά κριτήρια της προσφοράς, που θα σήμαινε απόλυτο "ναυάγιο".
Η συνεννόηση με τον πρωθυπουργό
Προβληματισμένος από το δίλημμα που τον ταλάνιζε, ο υπουργός Υποδομών περίμενε κυριολεκτικά μέχρι την τελευταία στιγμή για να πάρει την τελική απόφαση. Απόφαση την οποία πήρε σε συνεννόηση με τον Αλέξη Τσίπρα. Χθες το πρωί, για του λόγου το αληθές, ο Χρήστος Σπίρτζης επισκέφτηκε, σύμφωνα με πληροφορίες, το Μαξίμου και ενημέρωσε διεξοδικά τον πρωθυπουργό για το πώς έχει η κατάσταση και για το δίλημμα ενόψει της σημερινής δημοπράτησης.
Στη συνάντηση, σύμφωνα πάντα με πληροφορίες, ο πρωθυπουργός φέρεται να συμφώνησε με την άποψη των υψηλόβαθμων υπηρεσιακών παραγόντων του ΥΠΟΜΕΔΙ: ότι δηλαδή είναι προτιμότερη μια μικρή καθυστέρηση και ένα καλύτερο αποτέλεσμα δημοπράτησης.
Μετά τη συνεννόηση αυτή με τον πρωθυπουργό, ο κ. Σπίρτζης άρχισε ένα "γαϊτανάκι" τηλεφωνικών επικοινωνιών για να γνωστοποιήσει την πρόθεση μιας νέας, 27ημερης παράτασης. Επικοινώνησε, σύμφωνα με το ρεπορτάζ, με τον περιφερειάρχη Σταύρο Αρναουτάκη και με τους κυβερνητικούς βουλευτές. Όλοι τον παρέπεμψαν στο δήμαρχο Μινώα Πεδιάδος Ζαχαρία Καλογεράκη.
Ο δήμαρχος επισήμανε στον υπουργό πως δεν μπορεί προσωπικά να μπει σε τεχνικές λεπτομέρειες και στα θέματα που έβαλαν οι εταιρείες ζητώντας παράταση. Του ξεκαθάρισε όμως, σε πολιτικό επίπεδο, πως η υπόθεση έχει γίνει ένα κουραστικό σίριαλ... Πως η τοπική κοινωνία είναι έντονα ενοχλημένη από τις συνεχείς παλινωδίες και πως θα πρέπει να απευθυνθεί εκ νέου στο Δημοτικό του Συμβούλιο.
Οι δύο αλλαγές
Μετά από τις επαφές, είχαμε άμεσες εξελίξεις. Στο "ΔΙΑΥΓΕΙΑ" αναρτήθηκαν δύο υπουργικές αποφάσεις του κ. Σπίρτζη. Η μία αφορούσε στην ανακοίνωση της παράτασης της καταληκτικής ημερομηνίας υποβολής προσφορών για τις 27 Οκτωβρίου και σε μεταβολές επί του διαγωνισμού, που ουσιαστικά επιβεβαιώνουν το ρεπορτάζ για τις τροποποιήσεις που ήθελαν οι εταιρείες, όπως τις παραθέσαμε παραπάνω.
Ο ίδιος ο υπουργός αναφέρει: «Η απόφαση γύρω από το έργο του νέου αεροδρομίου είναι αποτέλεσμα της ενεργούς και αποτελεσματικής διαβούλευσης που διενεργεί του ΥΠΟΜΕΔΙ με τις ενδιαφερόμενες κοινοπραξίες. Διασφαλίζει με ακόμη καλύτερους όρους τον υγιή ανταγωνισμό των συμμετεχόντων και την προσέλκυση (ήδη εκδηλωμένου) επενδυτικού ενδιαφέροντος υψηλών προδιαγραφών. Προστατεύει τα συμφέροντα του Δημοσίου, ούτως ώστε να υλοποιηθεί και να λειτουργήσει το νέο αεροδρόμιο στο Καστέλι Κρήτης, ως έργο και επένδυση-καταλύτης για την Κρήτη και την εθνική οικονομία.
Στην απόφαση περιλαμβάνονται δύο σημαντικές αλλαγές των όρων στα τεύχη δημοπράτησης, οι οποίες στοχεύουν στη βελτίωση των όρων συνεργασίας του Δημοσίου με τα πιθανά επενδυτικά σχήματα και στην ενίσχυση του υγιούς ανταγωνισμού.
Ειδικότερα, η πρώτη αλλαγή αφορά σε θέματα διαιτησίας στο έργο, ώστε να διασφαλίζονται τα συμφέροντα του Δημοσίου από διαιτησία διεθνούς δικαστηρίου και επιδιαιτητή αναγνωρισμένο από το διαιτητικό δικαστήριο του Διεθνούς Εμπορικού Επιμελητηρίου (ICC) στο Παρίσι.
Η δεύτερη αλλαγή θωρακίζει το δημόσιο χαρακτήρα του έργου, αποκλείοντας ακόμη και μελλοντική παράδοση του αεροδρομίου του Καστελίου σε ιδιώτες. Μάλιστα, εξασφαλίζει για το Δημόσιο δεσπόζουσα θέση: στους όρους του διαγωνισμού προβλέπεται «μέγιστη δυνατή συμμετοχή του Δημοσίου σε ποσοστό 45% έως 55% της Εταιρείας κατασκευής και λειτουργίας του αερολιμένα» και σε καμία περίπτωση το προαναφερθέν ποσοστό της συμμετοχής του Δημοσίου στο μετοχικό σχήμα «δε θα μπορεί να είναι μικρότερο του 35% σε όλη τη διάρκεια της περιόδου παραχώρησης»...
Η Επιτροπή
Η δεύτερη απόφαση Σπίρτζη, που δημοσιεύτηκε χθες στο "ΔΙΑΥΓΕΙΑ", αφορά στον ορισμό της 8μελούς Επιτροπής που ανέλαβε τη διενέργεια του διαγωνισμού. Εδώ προκύπτει και μια είδηση για μας εδώ στην Κρήτη, αφού στην 8μελή Επιτροπή συμμετέχει ο δήμαρχος Μινώα Πεδιάδος Ζαχαρίας Καλογεράκης. Αν μη τι άλλο η συμμετοχή τού άμεσα εμπλεκόμενου δημάρχου προκαλεί ικανοποίηση. Όπως και αυτός καθαυτός ο ορισμός της Επιτροπής, που δείχνει τουλάχιστον μια σοβαρή διάθεση εκ μέρους του υπουργείου για να προχωρήσει ο διαγωνισμός και το μεγάλο έργο.
Το κλίμα στο Καστέλι
Την ίδια ώρα, βεβαίως, που το πλούσιο παρασκήνιο εξηγεί πως φτάσαμε μάλλον αναμενόμενα στην υπουργική απόφαση παράτασης για τις 27 Οκτωβρίου, στην τοπική κοινωνία του Καστελίου υπάρχει μια έντονη "παγωμάρα" και ενόχληση από την τελευταία εξέλιξη.
Διόλου άδικα βεβαίως, θα πει κανείς. Οι κάτοικοι ποσώς έχουν λόγους να ενδιαφέρονται για λεπτομέρειες και πτυχές της υπόθεσης και για καταστάσεις που οδήγησαν σε συγκεκριμένους χειρισμούς ή αποφάσεις. Εκείνο που ξέρουν και τους "καίει" είναι πως εδώ και χρόνια περιμένουν αεροδρόμιο και αεροδρόμιο δε βλέπουν. Πως βλέπουν μονάχα καθυστερήσεις στις... καθυστερήσεις και την "ομηρία" τους να συνεχίζεται...
ΤΙ ΛΕΝΕ ΟΙ ΤΟΠΙΚΟΙ ΦΟΡΕΙΣ
«Ομηρία δίχως τέλος για το Καστέλι»
Το στίγμα των αισθημάτων της τοπικής κοινωνίας έδωσε μέσω ανακοίνωσής του ο δήμαρχος Μινώα Πεδιάδος Ζαχαρίας Καλογεράκης. «Η νέα αναβολή της ημερομηνίας κατάθεσης των προσφορών για την 27η Οκτωβρίου, σε συνδυασμό µε τα 13 χρόνια στασιμότητας του έργου, οδηγεί τους φορείς και τους πολίτες της περιοχής μας να πιστεύουν ότι το σίριαλ της κατασκευής του νέου αεροδρομίου στο Καστέλλι δεν έχει τέλος, με την ομηρία της περιοχής να συνεχίζεται, με ό,τι αυτό σημαίνει για τον τόπο µας, τους πολίτες και την Κρήτη.
Το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Μινώα έχει τοποθετηθεί με την 106/2016 (27/6/2016) απόφασή του και η δημοτική Αρχή έχει ήδη ζητήσει συνάντηση για ενημέρωση από την πολιτική ηγεσία του υπουργείου, για τους λόγους που οδήγησαν στη μετάθεση της ημερομηνίας κατάθεσης των προσφορών, προκειμένου την ερχόμενη εβδομάδα, σε νέα συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου, να καθοριστεί η περαιτέρω στάση μας.
Εκείνο που θέλω να επισημάνω είναι ότι πρέπει απαραίτητα να τηρηθούν οι ημερομηνίες για την ολοκλήρωση των απαλλοτριώσεων, καθώς και να οριστικοποιηθούν οι δεσμεύσεις του αρμόδιου υπουργείου για την άμεση υλοποίηση των προτάσεών μας στα πλαίσια της ανταποδοτικότητας του Δήμου Μινώα Πεδιάδας, προς όφελος των πολιτών και των κατοίκων της περιοχής», αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Καλογεράκης.
Σε συγκρατημένο ύφος η πρώτη αντίδραση του περιφερειάρχη Κρήτης για την εξέλιξη με τη νέα παράταση: «Ας είναι η τελευταία παράταση. Είκοσι επτά μέρες είναι μόνο, αλλιώς ας το ξεχάσουν το αεροδρόμιο Καστελίου», είπε χαρακτηριστικά στο Ράδιο 9,84 ο Σταύρος Αρναουτάκης, μετά τη συνομιλία του με τον υπουργό. Ο περιφερειάρχης έκρινε ότι είναι θετικό το γεγονός ότι δεν πάμε σε νέα προκήρυξη και πως αναμένεται εντός αυτής της προθεσμίας η εκδήλωση ενδιαφέροντος και από τις εταιρείες που είχαν ζητήσει διορία χρόνου προκειμένου να ετοιμαστούν.
Στο Ηράκλειο, μάλιστα, όπως τόνισε με νόημα ο περιφερειάρχης, αναμένεται το σαββατοκύριακο και κυβερνητικό κλιμάκιο από την Κίνα, οπότε και θα διαπιστωθεί το ενδιαφέρον τους για το έργο.
«Δεν υπάρχει κανένα περιθώριο για νέες καθυστερήσεις στην κατασκευή νέου διεθνούς αεροδρομίου Ηρακλείου στο Καστέλι. Όπως συμβαίνει επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛ. με όλες τις μεγάλες επενδύσεις, και αυτός ο διαγωνισμός σέρνεται», τόνισε σε παρέμβασή της η Όλγα Κεφαλογιάννη.
Ρεπορτάζ: Μπάμπης Σαββίδης
