Ο φράκτης στα σύνορα Βουλγαρίας - Τουρκίας. Η Σόφια πήρε χρήματα για να κατασκευάσει κι άλλα χιλιόμετρα που απομονώνουν τους πρόσφυγες από το όνειρο.
Το εμπόδιο που συνιστά ένας συνοριακός φράκτης για έναν άνθρωπο που έχει αποφασίσει να μετακινηθεί δεν είναι χωροταξικό. Είναι οικονομικό. Με το κατάλληλο τίμημα, τα κλειστά σύνορα μπορούν να παρακαμφθούν, όπως φαίνεται από το γεγονός ότι, μετά το «κλείσιμο» του βαλκανικού διαδρόμου, διαρκώς εξαρθρώνονται κυκλώματα διακινητών στα Βαλκάνια και διαρκώς ξεπηδούν νέα.
Η τωρινή κατάσταση δεν είναι εξαιρετική, εφόσον όλη την περασμένη δεκαετία πρόσφυγες και μετανάστες χρησιμοποιούσαν κυκλώματα για να μετακινηθούν από χώρα σε χώρα στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Εξαιρετικό ήταν αυτό που συνέβη πέρυσι, όταν οι διακινητές έμειναν προσωρινά άνεργοι, καθώς οι πρόσφυγες και μετανάστες μπορούσαν να μετακινηθούν από την Ελλάδα έως τη Σουηδία πληρώνοντας μόνο τα μεταφορικά τους έξοδα.
Καθώς ο πόλεμος στη Συρία συνεχίζεται και γειτονικές χώρες που έχουν υποδεχθεί εκατομμύρια πρόσφυγες αρχίζουν να λυγίζουν, το ερώτημα δεν είναι αν η Ευρώπη θα έπρεπε να αναλάβει τις ευθύνες της επιτρέποντας εκ νέου την είσοδο σε προσφυγικά καραβάνια.
Αυτό αποκλείεται σε όλους τους τόνους από την γερμανική ηγεσία, αποκλείεται από την ανθρωπιστική επιταγή της αποφυγής πνιγμών στο Αιγαίο καθώς και από την ανάγκη να γνωρίζουν οι Αρχές, για λόγους ασφαλείας και στοιχειώδους έννομης τάξης, ποιος μπαίνει σε κάθε χώρα.
Το ερώτημα είναι αν το επόμενο καθεστώς θα είναι καλύτερο ή χειρότερο από το περυσινό, από τη σκοπιά των προσφύγων και της Ελλάδας. Τα νέα από το ουγγρικό μέτωπο δεν είναι ενθαρρυντικά. Ο Ούγγρος πρωθυπουργός Ορμπαν ανακοίνωσε ότι θα μετατρέψει τον φράκτη της χώρας του σε τείχος που θα μπορεί «να συγκρατήσει ταυτόχρονα εκατοντάδες χιλιάδες» ανθρώπους.
Στη Γερμανία, η πολιτική συζήτηση περιστρέφεται γύρω από το αν η Αγκελα Μέρκελ θα υποχωρήσει στα αιτήματα για περιορισμό των αιτούντων άσυλο σε 200.000 ετησίως και αν αυτό θα γίνει με διακήρυξη ή με πλάγιες μεθόδους.
«Η στρατιωτικοποίηση των συνόρων σε όλα τα Βαλκάνια επανέρχεται», σημείωσε ο Αυστριακός αναλυτής Γκέραλντ Κνάους. «Αλλά το πόσο αποτελεσματικός είναι ένας συνοριακός φράκτης εξαρτάται από το ποιος βρίσκεται στην άλλη πλευρά του». Το τείχος του Βερολίνου έδρασε άκρως αποτρεπτικά γιατί συμπληρωνόταν από ένοπλους φρουρούς, ο συνοριακός φράκτης στην αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη ανάμεσα στη Νότια και τη Βόρεια Κορέα είναι επίσης αποτελεσματικός γιατί η παραβίασή του ισοδυναμεί με θανατική καταδίκη. Αν αυτό είναι το μέλλον της Ευρώπης, τότε δεν πρέπει να αποχαιρετήσουμε μόνο τη σύμβαση της Γενεύης για το δικαίωμα ασύλου, αλλά θα πρέπει να ετοιμαζόμαστε και για επιπτώσεις στις χώρες που δεν μπορούν να χτίσουν σύνορα στη θάλασσα - στην Ελλάδα και την Ιταλία.
«Στην Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη, ο αριθμός όσων προτιμούν το αυστραλιανό μοντέλο δεν είναι αμελητέος», προειδοποίησε την Τετάρτη ο Κνάους. Οπου αυστραλιανό μοντέλο είναι η θυσία μιας συνοριακής ζώνης (νησιού στην περίπτωση της Αυστραλίας) προκειμένου να λειτουργήσει ως μόνιμη φυλακή για τους πρόσφυγες, που θα υποβάλουν εκεί αιτήματα ασύλου και θα περιμένουν αιωνίως την επεξεργασία τους.
Πριν από λίγες ημέρες, ο Βίκτορ Ορμπαν καλλιέργησε τη σκέψη αυτή μιλώντας για «μεγάλα στρατόπεδα προσφύγων, που θα φυλάσσονται από ευρωπαϊκές ένοπλες δυνάμεις και θα χρηματοδοτούνται με ευρωπαϊκά χρήματα» και τα οποία θα βρίσκονται «σε κάποιο νησί ή κάπου στη βορειοαφρικανική ακτή».
Στόχος αυτού δεν θα ήταν βεβαίως να υποδεχθεί με μεγαλύτερη τάξη η Ευρώπη τους πληθυσμούς που ζητούν άσυλο και οι οποίοι προέρχονται από πολέμους στους οποίους έχει βάλει και η ίδια το χεράκι της. Θα μπορούσε να το κάνει ήδη, προχωρώντας σε μαζικές μετεγκαταστάσεις προσφύγων απευθείας από την Τουρκία. Αυτό είναι ένα πολύ σημαντικό αλλά ξεχασμένο σκέλος της συμφωνίας Ε.Ε. - Τουρκίας, το οποίο όσο δεν υλοποιείται τόσο την τορπιλίζει.
Μόνο διακηρύξεις στη Σύνοδο ΟΗΕ
«Όταν αντιπρόσωποι από τις ΗΠΑ και άλλες χώρες συγκεντρώθηκαν στο Εβιάν το 1938 για να συζητήσουν την προσφυγική κρίση που είχαν προκαλέσει οι ναζί, οι ομιλίες τους έβριθαν από συμπάθεια για τους Εβραίους - και από δικαιολογίες γιατί δεν μπορούσαν να τους υποδεχθούν», σημείωσε στους Τάιμς της Νέας Υόρκης ο Νίκολας Κρίστοφ. «Στην τελευταία μεγάλη προσφυγική κρίση, τις δεκαετίες του 1930 και του 1940, οι Ηνωμένες Πολιτείες αρνήθηκαν να χορηγήσουν βίζες στους περισσότερους Εβραίους. Φοβόμασταν τις οικονομικές επιπτώσεις και ανησυχούσαμε ότι μπορεί ανάμεσά τους να υπάρχουν κατάσκοποι. Οι ναζί ήταν αυτοί που διέπραξαν γενοκτονίες, αλλά οι ΗΠΑ και οι άλλες χώρες έχουν ηθικές ευθύνες γιατί αρνήθηκαν να βοηθήσουν απελπισμένους ανθρώπους», προσέθεσε ο Κρίστοφ. «Οι ηγέτες μας πρέπει να θυμούνται ότι η Ιστορία παίρνει το μέρος αυτού που βοηθάει τους πρόσφυγες, όχι αυτών που τους δαιμονοποιούν». Από τη σύνοδο του ΟΗΕ για το προσφυγικό στις αρχές της εβδομάδας δεν προέκυψε τίποτα περισσότερο από διακηρύξεις, ενώ λίγο αργότερα, σε μια επιμέρους σύνοδο ηγετών υπό τον Αμερικανό πρόεδρο Ομπάμα, προέκυψαν κάπως πιο συγκεκριμένες δεσμεύσεις για χρηματοδότηση, για μικρή αύξηση των μετεγκαταστάσεων και για διευκολύνσεις των προσφύγων στην αγορά εργασίας. Δεν παύει, ωστόσο, η συντριπτική πλειονότητα των προσφύγων στον κόσμο να συνεχίζουν να ζουν σε οκτώ μόλις χώρες, συχνά σε πολύ κακές συνθήκες. Η σύνοδος δεν ήρθη σε καμία περίπτωση στο ύψος της περίστασης - όπως εξάλλου και μια άλλη σύνοδος, πριν από πολλές δεκαετίες, στο Εβιάν.
Πηγή: kathimerini.gr
