Η τραγελαφική δημοπρασία για τις τέσσερις τηλεοπτικές άδειες μπορεί να αντιμετωπίστηκε από την κυβέρνηση και τον "εμπνευστή" της Νίκο Παππά ως ένα μιντιακό "πανηγύρι", που προσέφερε στο ΣΥΡΙΖΑ μια "ώθηση" σε επικοινωνιακό επίπεδο (μετά τις αλλεπάλληλες "σφαλιάρες" λόγω της εφαρμογής των μνημονιακών μέτρων), αλλά ταυτόχρονα δημιουργεί μια νέα πραγματικότητα στον τηλεπικοινωνιακό χάρτη της χώρας, αλλά και στη διάταξη των μεγάλων επιχειρηματικών συμφερόντων.
Του Γιώργου Ψαρουλάκη
Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή και ας ξεκινήσουμε από τον ίδιο το διαγωνισμό. Η διαδικασία ήταν... αστεία. Ο εσκεμμένος εξευτελισμός των διαγωνιζόμενων - που τυγχάνει να είναι και διαπρεπείς εκπρόσωποι της αστικής τάξης της χώρας - εξυπηρετούσε πρωτίστως επικοινωνιακούς σκοπούς, ενώ ταυτόχρονα είχε στόχο να τους κάνει να "ματώσουν" οικονομικά για να εξασφαλίσουν την πολυπόθητη άδεια.
Οι άνθρωποι αυτοί συνεργάστηκαν και έθεσαν εαυτόν στη διάθεση του Νίκου Παππά, ώστε να διεκπεραιώσει την παράσταση που είχε "οραματιστεί", με αποτέλεσμα αφενός να δώσουν την ευκαιρία για μια "επικοινωνιακή νίκη" στην κυβέρνηση και αφετέρου να χρειαστεί να βάλουν πολύ βαθιά το χέρι στην τσέπη για να εξασφαλίσουν την άδεια.
Το τίμημα - για να περάσουμε σε αυτό - ξέφυγε... από κάθε λογική. Τα 300 εκατ., για τα οποία μιλούσαν οι κυβερνητικοί παράγοντες πέρυσι ως τίμημα από τις τηλεοπτικές άδειες, έμοιαζαν με κακόγουστο ανέκδοτο, και οι "ρεαλιστικές" εκτιμήσεις, λίγες μέρες πριν κλειστούν στο κτήριο της Καλλιθέας οι υποψήφιοι, έκαναν λόγο για ένα ποσό έως 100 εκατ. ευρώ.
Ωστόσο, η πραγματικότητα αποδείχτηκε πιο ευφάνταστη από κάθε... ανέκδοτο. Πλέον των 240 εκατομμυρίων προβλέπεται να εισρεύσουν στα κρατικά ταμεία από τη δημοπρασία των αδειών δεκαετούς ισχύος, ένα ποσό πέραν κάθε πρόβλεψης, αφού οι πρώτες εκτιμήσεις μιλούσαν για περίπου 100 εκατ. και οι πιο "ακραίες" έλεγαν ότι μπορεί να φτάσουμε στα 200 εκ. Ωστόσο, είπαμε, η πραγματικότητα ενίοτε έχει τον τρόπο της για να βγάζει νοκ-άουτ ακόμη και τις πιο ευφάνταστες προβλέψεις, και ο Νίκος Παππάς έχει να υπερηφανεύεται ότι έβγαλε από την τσέπη των "διαπλεκόμενων" 240 εκατομμύρια και τα έβαλε στα κρατικά ταμεία. Αν και βεβαίως πολύ νωρίς είναι ακόμη για να θεωρούμε το ποσό δεδομένο, αφού εκκρεμούν... πολλά που θα τα δούμε λίγο παρακάτω.
Στα επιμέρους ποσά, ο "τυχερός" της υπόθεσης είναι ο Γιάννης Αλαφούζος, που εξασφάλισε την πιο "φθηνή" άδεια, με μόλις 43 εκατομμύρια ευρώ. Κάτι που είναι λογικό, βάσει της θεωρίας των παιγνίων: πρώτη δημοπρασία, όλοι ήταν "μαζεμένοι" έως ότου δουν μέχρι πού φτάνουν οι αντίπαλοι, και σταμάτησαν σύντομα τα "χτυπήματα", καθώς όλοι υπολόγιζαν ότι υπήρχαν άλλες τρεις άδειες, οπότε... γιατί να το πάνε στα ύψη; Τελικώς, όμως, οι επόμενες άδειες πήγαν... στα ύψη!
Λέμε «μόλις 43 εκατ.», αλλά το "μόλις" βεβαίως είναι λίγο παράδοξο, αν σκεφτεί κανείς ότι μιλάμε για ένα χώρο που έχει διαφημιστική "πίτα" (που είναι και το βασικό, αν όχι το μοναδικό, έσοδο των καναλιών) περί τα 200 εκατ. ετησίως, δίχως να προβλέπεται να αυξηθεί πολύ στο εγγύς μέλλον. Και αν βγάλεις τα τεράστια έξοδα λειτουργίας ενός καναλιού, το ποσό που απομένει δε δικαιολογεί (με καθαρά επιχειρηματικά κριτήρια) τα τεράστια ποσά που δόθηκαν.
Κάτι που σε απλά Ελληνικά σημαίνει ότι ο λόγος για τον οποίο έγινε όλη αυτή η διαδικασία και δόθηκαν μόνο τέσσερις άδειες (να "ξεκαθαρίσει" το τηλεοπτικό τοπίο και να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για "υγιείς" επιχειρήσεις που θα μπορούν να επιβιώσουν με καθαρά οικονομικά κριτήρια) ακυρώνεται εκ των προτέρων: αν προσθέσουμε στο κόστος της άδειας και το κόστος της επένδυσης που θα χρειαστεί να κάνουν τουλάχιστον οι δύο που δεν έχουν έτοιμα κανάλια, μιλάμε για ποσά που για να αποσβεστούν δεν... επαρκεί η δεκαετία της ισχύος των αδειών! Οπότε... αφού με οικονομικά κριτήρια το εγχείρημα δε στέκει, τουλάχιστον για εκείνους που δεν έχουν έτοιμη υποδομή και στημένα κανάλια, στέκει... με άλλους όρους. Που εμπίπτουν ξανά στο χώρο της διαπλοκής και των ποικίλων συμφερόντων, που είναι ακριβώς εκείνα που... θα καταπολεμούσε η κυβέρνηση!
Να το ξαναπούμε, γιατί νομίζω ότι είναι το κομβικό σημείο της όλης ιστορίας: κάνεις μια διαδικασία για να δημιουργήσεις υγιείς, μη εξαρτώμενους από τραπεζικό δανεισμό και "παράλληλες" δραστηριότητες τηλεοπτικούς σταθμούς... και οδηγείς το τίμημα σε τέτοια ύψη, που μόνο για την άδεια είναι αμφίβολο αν μπορεί να γίνει απόσβεση μέσα στη δεκαετία που είναι η ισχύς της άδειας; Με ποια λογική;
Ο λαγός... που έγινε κυνηγός
Για να πάρουμε έναν-έναν τους νέους αδειούχους καναλάρχες, η μεγάλη έκπληξη ακούει στο όνομα Καλογρίτσας. Ο φερόμενος και ως "Μπόμπολας του ΣΥΡΙΖΑ" εργολάβος θεωρείτο απ' όλους (μα ΑΠΟ ΟΛΟΥΣ, μηδενός εξαιρουμένου) ως ο "λαγός" της υπόθεσης και ουδείς (ούτε ένας όμως) δεν τον έβαζε στην τελική τετράδα των αδειούχων. Ωστόσο, μας διέψευσε όλους και πανηγυρικά, πλειοδοτώντας με ένα εντυπωσιακά υψηλό τίμημα (πλέον των 53 εκατ.) για τη δεύτερη άδεια. Το ποσό είναι μεγάλο, η επένδυση για να στηθεί ένα νέο ανταγωνιστικό κανάλι ακόμη πιο μεγάλη, οπότε μπορούμε ενδεχομένως να περιμένουμε... συνεργασίες ή συνέργειες προκειμένου να στήσει το κανάλι του ο ένας εκ των δύο νέων "παικτών" του τηλεοπτικού χάρτη.
Κάποιοι μιλάνε για τον Κοντομηνά και τον Alpha, που είναι στημένο μαγαζί και μπορεί να περάσει υπό τη... νέα άδεια, κάποιοι δείχνουν τον Βαρδινογιάννη, που έμεινε απ' έξω (ηθελημένα, ωστόσο, αν δει κανείς τις προσφορές - Κοντομηνάς και Σαββίδης πάλεψαν για τις άδειες και στους δύο τελευταίους γύρους έφτασαν πολύ ψηλά, αντίθετα το Star και η κυπριακή εταιρεία στην οποία εμπλέκεται ο Βαρδινογιάννης έμειναν στα πολύ ρηχά - οπότε ίσως... πίσω έχει η αχλάδα την ουρά).
Ο Βαγγέλης Μαρινάκης ήταν βέβαιο ότι θα πλειοδοτήσει για μία από τις άδειες και προφανώς η μονομαχία του με τον Κυριακού είναι που οδήγησε τόσο ψηλά το τίμημα. Ο Κρητικός μεγαλομέτοχος του Ολυμπιακού και εφοπλιστής έχει χρήματα και θέλει να μπει στον τηλεοπτικό χάρτη, γι' αυτό και το εξωπραγματικό τίμημα που πλήρωσε.
Ο Αλαφούζος, είπαμε, ήταν ο έξυπνος της υπόθεσης, αφού πήρε τη με διαφορά φθηνότερη άδεια. Ο εκπρόσωπός του μπήκε γερά στην πρώτη δημοπρασία, που αναμενόταν να είναι και η "φθηνότερη" αφού όλοι... μετρούσαν τις δυνάμεις τους και τους υπόλοιπους, και βγήκε κερδισμένος. Αλλά ακόμη και τα 43 εκατομμύρια είναι πάρα πολλά χρήματα, περισσότερα απ' όσα δικαιολογεί η επένδυση. Και εδώ ίσως πρέπει να περιμένουμε κάποιον νέο "παίκτη" να ενώνει τις δυνάμεις του με τον πρόεδρο του Παναθηναϊκού.
Τέλος, ο Κυριακού είναι ίσως ο μόνος αμιγώς επαγγελματικός τηλεοπτικός σταθμός (από τους πανελλήνιας εμβέλειας) που λειτουργεί με επιχειρηματικά κριτήρια, αφού αυτή είναι η πηγή εσόδων του. Πώς θα αποσβέσει τα 75 εκατομμύρια που έδωσε για την άδεια; Άγνωστο, αλλά στο Μαρούσι οι εργαζόμενοι... δεν ήταν ακριβώς χαρούμενοι χθες και το κλίμα ήταν βαρύ, παρότι ο σταθμός εξασφάλισε μία από τις τέσσερις άδειες.
Το... μαύρο
Αυτοί που δεν πήραν άδειες, τώρα. Το Mega είναι περίπτωση "χρονικό ενός προαναγγελθέντος θανάτου", αφού οι μέτοχοι έχουν επί της ουσίας αποφασίσει εδώ και καιρό την... ευθανασία του καναλιού, που είναι η ίδια η ιστορία της ιδιωτικής τηλεόρασης της Ελλάδας.
Και η οικογένεια Βαρδινογιάννη φέρεται εδώ και καιρό να έχει αποφασίσει το κλείσιμο του Star, αν και στην περίπτωση αυτή οι φήμες ήθελαν να παίρνει άδεια με το κυπριακό σχήμα, ώστε να ανοίξει ένα νέο κανάλι. Οι φήμες και εδώ διαψεύστηκαν.
Ο Alpha πιθανόν να τεθεί υπό τη σκέπη κάποιου εξ αυτών που πήραν άδεια και δεν έχουν έτοιμο κανάλι - μένει να δούμε τι θα γίνει.
Και για το Έψιλον το μέλλον είναι άγνωστο, αν και είναι το πιθανότερο για να πάει κατευθείαν στις θεματικές άδειες, ενδεχομένως ως ψυχαγωγικό κανάλι ή κάτι αντίστοιχο. Εκτός κι αν παίξει κι αυτό ως "όχημα" κάποιου εκ των δύο νεοεισερχόμενων. Πάντως, σε κάθε περίπτωση, τουλάχιστον τα δύο (ίσως και περισσότερα) από τα υπάρχοντα κανάλια θα κλείσουν, κι αυτό σημαίνει πολλούς εκατοντάδες ανθρώπους άνεργους, απ' όλες τις ειδικότητες.
Dura lex, sed lex
Όμως όλα αυτά ισχύουν εφόσον δεν παρέμβει... η Δικαιοσύνη! Ένας... σωρός αιτήσεων ασφαλιστικών μέτρων έχει κατατεθεί από κάθε υποψήφιο ενάντια σε όλους τους άλλους και απ' όλους ενάντια στη διαδικασία, και η Ολομέλεια του ΣτΕ πρόκειται να αποφανθεί για τη νομιμότητα ή μη του διαγωνισμού. Οπότε ας κρατήσουμε μια πισινή, διότι η πολύφερνη διαδικασία αδειοδότησης μπορεί να "αδειαστεί" πανηγυρικά από τη Δικαιοσύνη. Ή μπορεί και όχι, μόνο ο χρόνος θα δείξει...
