default-image

3 Σεπτεμβρίου 1843: Επέτειος για τη Δημοκρατία στην Ελλάδα

Απόψεις
3 Σεπτεμβρίου 1843: Επέτειος για τη Δημοκρατία στην Ελλάδα

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ο λαός έχει τεράστια δύναμη. Αυτό δεν είναι κάτι καινούργιο. Όλοι το γνωρίζουμε. Δυστυχώς, όμως, όσο κι αν το γνωρίζουμε, τόσο υπονομεύουμε τη δυναμική του λαού, με την επίδειξη μιας ασύμμετρης αγνόησης.

του Νίκου Κοσμαδάκη

Η λαϊκή κινητοποίηση είναι το σημαντικότερο "όπλο", ώστε να γίνει ένας αυταρχικός νόμος πιο μετριοπαθής, αλλά και ένας απόλυτος μονάρχης να μετατραπεί σε συνταγματικό.

Δε γνωρίζω ποια λαϊκή κινητοποίηση έπαιξε τόσο καθοριστικό ρόλο όσο εκείνη της 3ης Σεπτεμβρίου 1843. Είναι μια ιστορική ημέρα. Είναι μια επέτειος της Δημοκρατίας. Είναι μια μέρα που ο λαός κατέκτησε, μέσω της συνάθροισης και του δημόσιου διαλόγου, αυτό που λέγεται Σύνταγμα. Βέβαια, η διαδικασία θέσπισης Συντάγματος δεν ήταν απλή υπόθεση για την Ελλάδα του 1843.

Η Ελλάδα, αμέσως μετά τη δολοφονία του Ιωάννη Καποδίστρια, έμοιαζε με ένα τοπίο σύγκρουσης, το οποίο χαρακτηρίζεται από ένα γενικότερο κλίμα αναρχίας. Ο Όθων έφτασε στο Ναύπλιο το 1833. Θεωρήθηκε πως ήταν η καλύτερη λύση για μια χώρα με καταστραμμένες τις παραγωγικές υποδομές της και με μια εξασθενημένη οικονομία.

Ο Όθων εγκατέστησε στην Ελλάδα την «ελέω Θεού μοναρχία» του. Ήταν ένας απόλυτος μονάρχης. Μαζί του είχε τοποθετήσει στα ανώτερα δημόσια αξιώματα Βαυαρούς. Θεώρησε πως πρέπει η Ελλάδα να μοιάζει με ένα γερμανικό κρατίδιο με τις ίδιες προδιαγραφές σε εκπαίδευση, υγεία, πρωτογενή τομέα και γενικότερα στις δημόσιες υποδομές.

Παράλληλα, δε σεβάστηκε τη λειτουργία πολιτικών και δημοκρατικών θεσμών, όπως το Κοινοβούλιο και τα πολιτικά κόμματα της εποχής, ασκώντας την εξουσία του, όπως επιθυμούσε ο ίδιος.

Στο πλαίσιο αυτό, πρέπει να επισημανθεί και η οικονομική κρίση πριν την επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου του 1843, όταν η Ελλάδα αδυνατούσε να πληρώσει τα τοκοχρεωλύσια. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα, ο Όθων να υλοποιήσει περιορισμούς στον αριθμό των δημοσίων υπαλλήλων και περικοπές σε μισθούς.

Δημοσιονομική αυτονομία δεν υπήρχε. Ήταν μια ζοφερή κατάσταση, εάν αναλογιστεί ακόμα κανείς πως μεγάλοι Έλληνες οπλαρχηγοί, που είχαν συμμετάσχει στον Εθνικοαπελευθερωτικό Αγώνα του 1821, είχαν περιθωριοποιηθεί από το Στέμμα.

Υπό το πρίσμα αυτό, γεννήθηκε η ιδέα ύπαρξης του Συντάγματος. Δημιουργήθηκε ένα κίνημα, ένα σύνολο ανθρώπων που τους συνέδεε μια ιδέα. Η ιδέα ήταν να υπάρξει ένα γραπτό κείμενο, όπου θα αναφέρονταν οι αρμοδιότητες της πολιτικής εξουσίας και τα δικαιώματα του λαού.

Το γραπτό αυτό κείμενο έπρεπε να έχει χαρακτήρα νομικά δεσμευτικό. Το κίνημα απέκτησε μέλη από τον πολιτικό χώρο, οπλαρχηγούς της Επανάστασης του 1821, αλλά και άτομα του Ελληνικού Στρατού. Συσπειρώθηκε και ο λαός της πρωτεύουσας μαζί του.

Έτσι, λοιπόν, ο Δημήτρης Καλλέργης το βράδυ της 2ης προς 3ης Σεπτεμβρίου (μετά τις 00:00 το βράδυ), όντας έφιππος (ως διοικητής του Ιππικού), βάδισε κατά του βασιλέα, αφού πρώτα αποφυλάκισε τους κρατούμενους των φυλακών του Μεντρεσέ. Δεν ήταν μόνος του με μια διμοιρία στρατιωτών.

Τον ακολούθησαν μια μεγάλη μάζα ανθρώπων που ήταν κυρίως άνθρωποι χωρίς νομική παιδεία, αγράμματοι (το 80% του τότε ελληνικού πληθυσμού), που είχαν αντιληφθεί την αξία του Συντάγματος. Ήταν απαίτησή τους.

Έτσι, λοιπόν, ο Καλλέργης μαζί με τη λαϊκή κινητοποίηση που απέκτησε ζήτησε από το βασιλιά τα ξημερώματα της 3ης Σεπτεμβρίου να δεσμευτεί δημοσίως πως θα υποκινήσει τις διαδικασίες για ένα νέο Σύνταγμα. Αν και δεν επιθυμούσε αρχικά κάτι τέτοιο ο ΌΘων, εντούτοις φοβήθηκε τη λαϊκή αντίδραση και υπέγραψε την άμεση σύγκληση της "Εθνικής Συνέλευσης", αλλά και το διορισμό ενός νέου υπουργικού συμβουλίου το πρωί, που ήταν υπό την εποπτεία του προέδρου του ρωσικού κόμματος του Ανδρέα Μεταξά.

Η 3η Σεπτεμβρίου συνιστά ιστορικό ορόσημο. Ήταν μια νίκη της πλειοψηφίας του λαού απέναντι στην ανεξέλεγκτη εξουσία ενός μονάρχη, ο οποίος αρνιόταν να παραχωρήσει Σύνταγμα. Η 3η Σεπτεμβρίου αποτέλεσε τον προπομπό του Συντάγματος του 1844, όπου κατοχυρώθηκε η συνταγματική μοναρχία σαν πολίτευμα αλλά και ορισμένα ατομικά δικαιώματα. Η 3η Σεπτεμβρίου θα είναι η μέρα εκείνη που ο λαός έδειξε την ακατανίκητη δύναμή του.

ΤΑ ΝΕΑ του neakriti.gr στο Google News