Παρά τις διεθνείς προσπάθειες και την κατακραυγή, τα όπλα διασποράς, η χρήση των οποίων θεωρητικά έχει απαγορευθεί, συνεχίζουν να χρησιμοποιούνται κατά τρόπο «εντατικό και συνεχή» σε εμπόλεμες ζώνες όπως αυτές στη Συρία και στην Υεμένη και σκότωσαν ή τραυμάτισαν πάνω από 400 ανθρώπους πέρυσι, σύμφωνα με μια έκθεση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών που δημοσιοποιήθηκε χθες.
Καταγράφονται πλέον «σχεδόν καθημερινά δημοσιεύματα για νέες επιθέσεις με τη χρήση όπλων διασποράς», κυρίως στη Συρία, όπου η Ρωσία επενέβη τον Σεπτέμβριο του 2015 για να υποστηρίξει τις κυβερνητικές δυνάμεις, σύμφωνα με την 7η έκθεση του Παρατηρητηρίου Όπλων Διασποράς του ΟΗΕ, η οποία δόθηκε στη δημοσιότητα στη Γενεύη.
«Υπάρχουν αδιάψευστες αποδείξεις για τη χρήση βομβών διασποράς από τη Ρωσία (στη Συρία) ή/και την άμεση συμμετοχή της στο πλευρό των συριακών ένοπλων δυνάμεων σε επιθέσεις με τη χρήση όπλων διασποράς, κυρίως στις επαρχίες του Χαλεπιού, της Χομς και της Ιντλίμπ», σύμφωνα με την έκθεση.
Το Παρατηρητήριο Όπλων Διασποράς κατέγραψε 76 επιθέσεις με τη χρήση τέτοιων όπλων από τον Σεπτέμβριο του 2015 ως τον Ιούλιο του 2016 στη Συρία.
Οι βόμβες ή οι οβίδες διασποράς μπορεί να περιέχουν ακόμη και πολλές εκατοντάδες βομβίδια. Ανοίγουν στον αέρα και διασκορπίζουν αυτές τις μίνι-βόμβες σε μεγάλη έκταση. Τα βομβίδια τις περισσότερες φορές δεν εκρήγνυνται όλα, γεγονός που σημαίνει ότι μετατρέπονται ντε φάκτο σε νάρκες κατά προσωπικού που μπορεί να εκραγούν με την παραμικρή επαφή, σκοτώνοντας και ακρωτηριάζοντας στρατιώτες και άμαχους αδιακρίτως κατά τη διάρκεια αλλά και πολύ μετά το τέλος ένοπλων συγκρούσεων.
Στην Υεμένη, μεταξύ του Απριλίου του 2015 και του Μαρτίου του 2016, η συμμαχία αραβικών κρατών υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας η οποία επενέβη στον πόλεμο για να υποστηρίξει την κυβέρνηση έχει χρησιμοποιήσει όπλα διασποράς σε τουλάχιστον 19 επιδρομές, σύμφωνα με την έκθεση.
«Όπως και στη Συρία, ένας μεγάλος αριθμός αυτών των επιθέσεων έλαβε χώρα σε αστικές και πυκνοκατοικημένες περιοχές: σε αγορές, σχολεία, νοσοκομεία...», κατήγγειλε η Handicap International, μια από τις μη κυβερνητικές οργανώσεις που συμμετείχαν στην εκπόνηση της έκθεσης.
Καμιά από τις χώρες που φέρονται να κάνουν χρήση όπλων διασποράς δεν έχει υπογράψει τη Σύμβαση κατά των Όπλων Διασποράς.
Η κυβέρνηση των ΗΠΑ, μιας χώρας η οποία επίσης δεν έχει υπογράψει τη Σύμβαση, ανέστειλε στα τέλη του Μαΐου τις παραδόσεις όπλων διασποράς στη Σαουδική Αραβία, πιεζόμενη από μέλη του Κογκρέσου και οργανώσεις προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Το 2015, σύμφωνα με την έκθεση, το 97% των ανθρώπων οι οποίοι σκοτώθηκαν ή τραυματίστηκαν από αυτά τα όπλα ήταν άμαχοι και το 36% ήταν παιδιά.
Συνολικά 417 άνθρωποι σκοτώθηκαν ή τραυματίστηκαν από βόμβες ή οβίδες διασποράς το 2015, στην πλειονότητά τους στη Συρία (248) και στην Υεμένη (104).
Η έκθεση αυτή, η οποία καλύπτει το 2015 κι ένα μέρος του 2016, δόθηκε στη δημοσιότητα ενόψει της 6ης συνέλευση των χωρών-μελών της Σύμβασης κατά των Όπλων Διασποράς, η οποία θα διεξαχθεί στη Γενεύη από την 5η ως την 7η Σεπτεμβρίου.
Επισημαίνει ότι τα όπλα αυτά χρησιμοποιούνται πλέον σε λιγότερες ένοπλες συρράξεις, αλλά προσθέτει πως «άμαχοι συνεχίζουν να σκοτώνονται και να ακρωτηριάζονται» από τα βομβίδια.
Η Handicap International κάλεσε τα κράτη «να ασκήσουν πιέσεις στους εμπόλεμους να πάψουν να χρησιμοποιούν αυτά τα βάρβαρα όπλα».
Από τον Αύγουστο του 2015, πέντε κράτη επικύρωσαν τη Σύμβαση (Κολομβία, Ισλανδία, Νήσοι Παλάου, Ρουάντα και Σομαλία) ενώ η Κούβα και ο Μαυρίκιος προσχώρησαν σε αυτή, γεγονός που αύξηση το σύνολο των χωρών που την έχουν υπογράψει σε 100.
Σε δεκαέξι χώρες παράγονται όπλα διασποράς, ανάμεσά τους στις ΗΠΑ, την Κίνα, τη Ρωσία και το Ισραήλ. Όμως η Textron, η τελευταία εταιρεία που κατασκεύαζε τέτοια όπλα στις ΗΠΑ, ανακοίνωσε ότι διακόπτει την παραγωγή τους. «Το τρέχον πολιτικό περιβάλλον καθιστά δύσκολη» την εξασφάλιση αδειών εξαγωγής τέτοιων βομβών, εξήγησε η εταιρεία σε μια ανακοίνωσή της προς την επιτροπή κεφαλαιαγοράς των ΗΠΑ.
Βάσει της Σύμβασης, 29 χώρες προχώρησαν στην καταστροφή περίπου 1,14 εκατ. τέτοιων βομβών που διέθεταν στα οπλοστάσιά τους, που περιείχαν 172 εκατ. βομβίδια.
Ο αριθμός αυτός αποτελεί το 93% όλων των όπλων διασποράς και το 97% όλων των υποπυρομαχικών που είχαν δηλωθεί στα οπλοστάσια των χωρών που έχουν υπογράψει τη Σύμβαση. Το 2015, εννιά χώρες κατέστρεψαν 79.000 όπλα διασποράς και 8,7 εκατ. βομβίδια.
Η Γερμανία, η Ιταλία, η Ιαπωνία, η Μοζαμβίκη και η Σουηδία ανακοίνωσαν την καταστροφή του συνόλου των όπλων διασποράς που διέθεταν το 2015, ενώ η Γαλλία ολοκλήρωσε τη διαδικασία αυτή τον Ιούνιο του 2016. Το 2015 εξάλλου, καθαρίστηκαν από υποπυρομαχικά βομβών διασποράς συνολικά 70 τετραγωνικά χιλιόμετρα.
Από τη δεκαετία του 1960 έχουν καταγραφεί πάνω από 20.000 θύματα των βομβών διασποράς, ένας αριθμός που μπορεί να αντανακλά μια εξαιρετικά συντηρητική εκτίμηση. Εκτιμάται ότι από την πρώτη τους χρήση, στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, τα όπλα διασποράς έχουν στοιχίσει τη ζωή σε τουλάχιστον 55.000 ανθρώπους.
Το Βιετνάμ και το Λάος είναι οι χώρες που συνεχίζουν να έχουν τη μεγαλύτερη εξάπλωση υποπυρομαχικών όπλων διασποράς, ακολουθούμενες από το Ιράκ και την Καμπότζη. Βομβίδια παραμένουν διάσπαρτα σε διάφορες περιοχές συνολικά 24 χωρών.
Τη Σύμβαση κατά των Όπλων Διασποράς έχουν υπογράψει 119 χώρες. Οι ΗΠΑ, η Ρωσία, η Κίνα, η Βραζιλία, η Βενεζουέλα, η Αργεντινή, το Ισραήλ, η Ελλάδα, η Αίγυπτος και το Ιράν είναι ανάμεσα στα κράτη που δεν έχουν προσχωρήσει σε αυτή.
