Μια νέα καλλιεργητική περίοδος ξεκινάει στην Ιεράπετρα. Πολλές είναι οι προκλήσεις και τα προβλήματα στα οποία καλούνται να δώσουν λύσεις οι παραγωγοί κηπευτικών κυρίως, όπως η υπερφορολόγηση, οι απεργίες συντεχνιών (π.χ. ναυτεργάτες) που οδηγούν σε κλείσιμο των εμπορικών δρόμων, οι χαμηλές τιμές των αγροτικών προϊόντων , η υποκατανάλωση και το υψηλό κόστος παραγωγής.
Στη σεζόν που ξεκίνησε δειλά-δειλά, καλούνται να αντιμετωπίσουν μια ακόμα πρόκληση οι παραγωγοί πρώιμων κηπευτικών της Ιεράπετρας. Να καλλιεργήσουν τα κηπευτικά τους στα θερμοκήπια, με νερό πολύ υψηλής αγωγιμότητας. Δηλαδή να αρδεύουν πανάκριβες και απαιτητικές καλλιέργειες, με… αλατόνερο.
«Το αρδευτικό νερό που έχουμε σήμερα διαθέσιμο στον ταμιευτήρα του Φράγματος Μπραμιανών, από όπου αρδεύονται όλες σχεδόν οι θερμοκηπιακές καλλιέργειες της ευρύτερης Ιεράπετρας, δεν ξεπερνά τα 5,8 εκατομμύρια κυβικά μέτρα και έχει τώρα που ξεκινούν οι φυτεύσεις ηλεκτρική αγωγιμότητα 1,6mc/cm ενώ τα επίπεδα χλωρίου και νατρίου είναι ιδιαίτερα υψηλά, με αποτέλεσμα να υπάρχει μεγάλος κίνδυνος αλατότητας στα αρδευόμενα εδάφη καθώς και κίνδυνος τοξικότητας χλωρίου και νατρίου στα φυτά», μας λέει ο πρόεδρος του ΤΟΕΒ Ιεράπετρας κ Μανόλης Παπαδάκης (γεωπόνος), καλώντας τους χρήστες του αρδευτικού νερού των Μπραμιανών, να είναι φειδωλοί στις αρδεύσεις τους και να εφαρμόζουν για εξοικονόμηση νερού το σύστημα της σταγόνας, αλλά και να ετοιμάζουν τις ομβροδεξαμενές τους όλοι, για να αποθηκεύσουν τα πρώτα βρόχινα νερά του Φθινοπώρου προκειμένου να εκμεταλλευτούν την καλή τους ποιότητα.
Ζητήσαμε να μάθουμε από τη γεωπόνο κ. Αλεξία Κανακάρη, ποια είναι τα προβλήματα που προκαλεί η αύξηση της αγωγιμότητας (αλατότητας) στο έδαφος.
«Η υψηλή συγκέντρωση αλάτων στο έδαφος, και κατ' επέκταση στο εδαφικό διάλυμα, επιφέρει μείωση του ωσμωτικού δυναμικού, με αποτέλεσμα τη μείωση του ρυθμού ροής του νερού από το έδαφος στη ρίζα του φυτού. Πιο απλά, τα φυτά δυσκολεύονται να τραβήξουν νερό. Παράλληλα έχουμε και αύξηση της συγκέντρωσης αλάτων μέσα στο φυτό, η οποία προκαλεί μείωση της ξηράς ουσίας των φυτών, δημιουργεί δηλαδή φυτά με καχεκτική ανάπτυξη, ενώ τους προκαλεί και ορμονική ανισορροπία», μας είπε η κ. Κανακάρη.
Η χρήση αρδευτικού νερού στα φυτά με υψηλό ποσοστό νατρίου και αλάτων εκτός από τα ωσμωτικά φαινόμενα, δημιουργεί σημαντικά προβλήματα στην γονιμότητα του εδάφους.
«Πράγματι προκαλεί μείωση της περατότητας του εδάφους , περιορισμό στην κίνηση του νερού και του αέρα στο έδαφος και δημιουργεί μια συνεκτική αδιαπέραστη στρώση, μια επιφανειακή κρούστα δηλαδή , αυξάνοντας παράλληλα το Ph του εδάφους που επηρεάζει αρνητικά την διαθεσιμότητα και την απορρόφηση των θρεπτικών στοιχείων», προσθέτει η κ Κανακάρη.
Οι γεωπόνοι ζητούν λύσεις
Η αναγκαστική χρήση αρδευτικού νερού με υψηλή περιεκτικότητα σε νάτριο και χλώριο, μπορεί να προκαλέσει τοξικότητα στα φυτά, πράγμα που υποχρεώνει τους γεωπόνους να αναζητήσουν τρόπους για να διαχειριστούν τα προβλήματα της αλατότητας.
«Συνιστούμε αρχικά διατήρηση της διαθέσιμης εδαφικής υγρασίας, σε υψηλό επίπεδο. Στην περίπτωση της στάγδην άρδευσης αυτό επιτυγχάνεται με συχνότερα μικρά ποτίσματα. Ο στόχος μας είναι να μην στεγνώνει εντελώς το χώμα γύρω από τη ριζόσφαιρα, διότι αυξάνει περισσότερο η αγωγιμότητα με αποτέλεσμα τα φυτά να πρέπει να καταβάλλουν μεγαλύτερες δυνάμεις για να τραβήξουν νερό. Προτείνουμε επιπρόσθετα ξέπλυμα των αλάτων.
Τα περισσότερα από τα άλατα που προσθέτουμε με το νερό του ποτίσματος, παραμένουν στο έδαφος, με αποτέλεσμα την αύξηση της αλατότητας του εδάφους. Σε τακτά χρονικά διαστήματα πρέπει να γίνεται ξέπλυμα του εδάφους με περίσσεια νερού. Το ξέπλυμα πρέπει να γίνεται σε συνδυασμό με σκευάσματα που περιέχουν καρβοξυλικό ασβέστιο. Τα σκευάσματα αυτά έχουν την ικανότητα να βοηθούν στο ξέπλυμά του νατρίου από το έδαφος. Το νάτριο αποδεσμεύεται από τα κολλοειδή του εδάφους και ενώνεται με την καρβοξυλική ρίζα. Με τον τρόπο αυτό ξεπλένεται με την περίσσεια νερού ενώ ταυτόχρονα απελευθερώνεται ασβέστιο», σημειώνει η κ Αλεξία Κανακάρη.
Η κοπριά βοηθά
Μια από τις κοινά αποδεκτές καλλιεργητικές πρακτικές για την αντιμετώπιση της αλατότητας του νερού και του εδάφους, είναι η χρήση της «σβησμένης» κοπριάς, που πάντα χρησιμοποιούσαν στις καλλιέργειες τους οι παλιοί αγρότες.
«Η χρήση οργανικής ουσίας (κοπριάς) βοηθά στη βελτίωση της δομής του εδάφους και μειώνει τις επιπτώσεις της αλατότητας , ιδιαίτερα σε βαριά εδάφη. Απαραίτητη θεωρείται η χρήση λιπασμάτων χαμηλής αγωγιμότητας ώστε να μην αυξάνουμε περαιτέρω την ήδη αυξημένη αγωγιμότητα του νερού άρδευσης Προτείνεται η χρήση οξέος (νιτρικού ή φωσφορικού) σε κάθε άρδευση ώστε να μειώνεται το Ph του εδαφικού διαλύματος βοηθώντας έτσι τα φυτά στην πρόσληψη των θρεπτικών στοιχείων υπό συνθήκες υψηλής αγωγιμότητας . Η χρήση ασβεστίου έχει πολλαπλά οφέλη, στην περίπτωση της αλατότητας του νερού και του εδάφους. Συνιστάται η χρήση του συχνότερα και σε μεγαλύτερες ποσότητες απ' ότι συνηθίζεται, καθώς και η διαφυλλική εφαρμογή του. Είναι σημαντικός ο ρόλος του στην μείωση της πρόσληψης νατρίου από το έδαφος, καθώς επίσης και στη διατήρηση της ορμονικής ισορροπίας των φυτών», καταλήγει η κ. Κανακάρη.
Ρεπορτάζ: Νίκος Πετάσης
