65 κρούσματα ελονοσίας εκ των οποίων τα 61 είναι εισαγόμενα (αφορούν οικονομικούς μετανάστες απο περιοχές κυρίως της Νοτιοανατολικής Ασίας) και τα 4 έχουν ενδείξεις εγχώριας μετάδοσης (αφορούν Έλληνες που εκδήλωσαν τη νόσο εντός της χώρας και χωρίς να έχουν ταξιδέψει στην αλλοδαπή) έχουν καταγραφεί συνολικά σύμφωνα με το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ), από την αρχή του έτους μέχρι και τα μέσα Αυγούστου.Σε εγρήγορση βρίσκονται οι υγειονομικές αρχές της χώρας.
Στο «κόκκινο» βρίσκονται οι περιοχές :Λακωνία, Ηλεία, Βορειοανατολική Αττική, Βοιωτία, Ημαθία, Πέλλα και Τρίκαλα
αλλά και γενικά όλες οι περιοχές με υδάτινο στοιχείο (ποτάμια, λίμνες, βάλτους), αγροτική παραγωγή και μετανάστες απο χώρες της Ασίας όπου ενδημεί η ελονοσία ως εργατικό δυναμικό.
Οι ειδικοί σύμφωνα με το protothema.gr αναμένουν νέο κύμα έξαρσης της νόσου τις επόμενες εβδομάδες και μέχρι τέλος Σεπτεμβρίου σε πολλές περιοχές της επικράτειας, καθώς στο διάστημα αυτό αναμένεται να εκδηλωθούν οι συνέπειες από την τωρινή έντονη δραστηριότητα των μεγάλων πληθυσμών των κουνουπιών. Με δεδομένο ότι το τρέχον διάστημα καταγράφεται μεγάλη κυκλοφορία των πληθυσμών κουνουπιών του γένους Anopheles sacharovi, που αποτελούν τους βασικούς διαβιβαστές της ελονοσίας, αλλά και ότι ο χρόνος επώασης της νόσου κυμαίνεται από 10 ημέρες έως και τέσσερις εβδομάδες, τα νέα περιστατικά θα ενσκήψουν με γεωμετρική πρόοδο.
Αυτό που ανησύχησε, όμως, και ανησυχεί ακόμη τους ειδικούς είναι ότι εφέτος τα εγχώρια κρούσματα καταγράφηκαν σε νέες περιοχές μετάδοσης, (Αχαϊα, Ηλεία, Θεσσαλονίκη), σε σχέση με τα κρούσματα του περασμένου έτους, γεγονός που δείχνει τη μολυσματική επέλαση της νόσου. Οι τρεις αυτοί νομοί, μάλιστα, έχουν τεθεί από τους επιστήμονες του ΚΕΕΛΠΝΟ σε κλοιό επαγρύπνησης, καθώς έχουν όλα τα χαρακτηριστικά των ευάλωτων περιοχών, δηλαδή είναι αυξημένου κινδύνου για την μετάδοση της ελονοσίας.
Πως μεταδίδεται
Η νόσος μεταδίδεται με τσίμπημα κουνουπιού του γένους Anopheles sacharovi το οποίο προηγουμένως έχει τσιμπήσει προσβεβλημένο, μολυσμένο άτομο. Μετάδοση από άνθρωπο σε άνθρωπο δεν γίνεται. Άλλοι τρόποι μετάδοσης είναι μέσω της κύησης (από την προσβεβλημενη με το παρασιτο της ελονοσίας μητέρα στο παιδί), μέσω της μεταμόσχευσης οργάνων καθώς και μέσω της μετάγγισης εφόσον το αίμα είναι μολυσμένο με το παράσιτο της ελονοσίας.
Τα συμπτώματα της νόσου είναι υψηλός πυρετός, κακουχία, μυαλγία, κεφαλαλγία, ναυτία, εμετός, διάρροια, και σε ορισμένες περιπτώσεις εμφανίζεται ίκτερος και αναιμία λόγω της καταστροφής των ερυθρών αιμοσφαιρίων. Μέχρι στιγμής δεν υπάρχει εμβόλιο για την πρόληψη της νόσου, ενώ είναι διαθέσιμα αποτελεσματικά ανθελονοσιακά φάρμακα. Η ελονοσία είναι ιάσιμη και θεραπεύεται αποτελεσματικά, στην περίπτωση που διαγνωστεί έγκαιρα και ο ασθενής λάβει την κατάλληλη αγωγή.Σε περίπτωση που δεν δοθεί κατάλληλη θεραπεία, σε σοβαρές μορφές της νόσου μπορεί να παρουσιαστούν νευρολογικά συμπτώματα, νεφρική ή αναπνευστική ανεπάρκεια.
Η παράμετρος της μετάδοσης μέσω του μολυσμένου αίματος έχει άμεσο αντίκτυπο στη διαδικασία της συλλογής αίματος μέσω των αρμόδιων υπηρεσιών των νοσοκομείων. Κι αυτό διότι όσες περιοχές μπαίνουν στο "κόκκινο" λόγω της εμφάνισης εγχώριου κρούσματος, μπαίνουν και σε ετήσια καραντίνα σε ό,τι αφορά τη συλλογή αίματος. Αυτό σημαίνει ότι για διάστημα ενός έτους η επίμαχη περιοχή, σε ακτίνα έξι χιλιομέτρων απο το σημείο εμφάνισης του εγχώριου κρούσματος, αποκλείεται από την διαδικασία συλλογής αίματος για τις ανάγκες του Εθνικού Κέντρου Αιμοδοσίας.
Εφέτος, σύμφωνα με πληροφορίες, ο αποκλεισμός της περιοχής του Άραξου στην Αχαΐα καθώς και περιοχών της Θεσσαλονίκης έχει πλήξει την προσπάθεια γεμίσματος της εθνικής δεξαμενής με αίμα, καθώς στις αποκλεισμενες από την αιμοδοσία περιοχές βρίσκονται μονάδες στρατού που αποτελούν βασικά σημεία τροφοδοσίας της δεξαμενής.
Το ιστορικό της ελονοσίας στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα η νόσος εκριζώθηκε το 1974, μετά από εντατικό και επίπονο πρόγραμμα καταπολέμησης (1946-1960).Έκτοτε, καταγράφονται στην Ελλάδα ετησίως περίπου 20-50 περιστατικά που σχετίζονται -στη μεγάλη τους πλειονότητα- με ταξίδι ή παραμονή σε ενδημική για την ελονοσία χώρα (εισαγόμενα περιστατικά). Ωστόσο, από το 2009 έως το 2013 καταγράφονταν ετησίως κρούσματα ελονοσίας με ενδείξεις εγχώριας μετάδοσης σε διάφορες περιοχές της χώρας: επτά κρούσματα το 2009, τέσσερα το 2010, 42 κρούσματα το 2011, 20 το 2012 και τρία το 2013. Το 2014 δεν καταγράφηκε εγχώρια μετάδοση της νόσου σε καμία περιοχή της χώρας. Το 2015 καταγράφηκαν ξανά 6 εγχώρια κρούσματα ελονοσίας σε νέες και παλαιές περιοχές μετάδοσης.
Το ΚΕΕΛΠΝΟ, βάσει της επιδημιολογικής εικόνας του νοσήματος και των εφαρμοζόμενων μέτρων πρόληψης, θεωρεί ότι ο κίνδυνος μετάδοσης της ελονοσίας σε ταξιδιώτες στην Ελλάδα ειναι πολυ χαμηλός. Για το λόγο αυτό δεν συνιστά λήψη προληπτικής φαρμακευτικής αγωγής έναντι της ελονοσίας, σε άτομα που σκοπεύουν να επισκεφθούν οποιαδήποτε περιοχή της χώρας στην οποία έχει εμφανισθεί κρούσμα με ενδείξεις εγχώριας μετάδοσης της νόσου.Τονίζει όμως την ανάγκη λήψης όλων των προτεινόμενων μέτρων για την ατομική προστασία από τα κουνούπια, κατά την περίοδο κυκλοφορίας τους.
Στο θέμα απάντησε το υπουργείο Υγείας που τονίζει:
Τις τελευταίες μέρες παρατηρείται μια «υπερβολική δημοσιότητα και αναίτια διόγκωση», ενός υπαρκτού, αλλά ελεγχόμενου προβλήματος, που αφορά κρούσματα ελονοσίας που έχουν καταγραφεί στη χώρα μας, αναφέρει το υπουργείο Υγείας και διαβεβαιώνει ότι είχε προβεί εγκαίρως σε όλες τις ενδεδειγμένες ενέργειες έτσι ώστε, να διασφαλιστεί με κάθε τρόπο η δημόσια υγεία.
Το υπουργείο Υγείας διευκρινίζει ότι :
α) Η παρουσία σποραδικών κρουσμάτων ελονοσίας στη χώρα μας είναι ένα φαινόμενο με εξάρσεις και υφέσεις που παρατηρείται όλα τα τελευταία χρόνια.
β) Όπως πέρυσι, έτσι και φέτος έγιναν όλες οι απαραίτητες ενέργειες για έγκαιρη διάγνωση, ενημέρωση, πρόληψη και θεραπεία με τη συνεργασία όλων των αρμόδιων φορέων (ΚΕΕΛΠΝΟ, ΥΠΕ, υγειονομικές υπηρεσίες των Περιφερειών, Εθνικό Κέντρο Αιμοδοσίας (ΕΚΕΑ)].
γ) Ο αριθμός των «εισαγομένων» κρουσμάτων ήταν απολύτως αναμενόμενος λόγω του μεγάλου αριθμού προσφύγων/μεταναστών που προσήλθαν στη χώρα μας το τελευταίο διάστημα. Σε «εγχώρια μετάδοση» οφείλονται 4 κρούσματα μετά την εκδήλωση των οποίων ο Γενικός Γραμματέας Δημόσιας Υγείας συντονίζει και εποπτεύει την υλοποίηση των ενδεδειγμένων μέτρων για την αποφυγή διασποράς της νόσου.
δ) Υπάρχει ειδικό Σχέδιο Δράσης για την αντιμετώπιση της Ελονοσίας που έχει εκπονηθεί από το ΚΕΕΛΠΝΟ και έχει ήδη ενεργοποιηθεί από το Υπουργείο Υγείας.
ε) Βασική αρχή των πολιτικών δημόσιας υγείας είναι η πρόληψη. Γι' αυτό το λόγο η Γενική Γραμματεία Δημόσιας Υγείας σε συνεργασία με το ΕΚΕΑ προχώρησε σε διακοπή της αιμοδοσίας σε περιοχές αυξημένου κινδύνου. Σε ευρεία σύσκεψη που θα πραγματοποιηθεί εντός της εβδομάδας υπό τον υπουργό Υγείας, Ανδρέα Ξανθό, θα αναζητηθούν τρόποι αναπλήρωσης των απαραίτητων μονάδων αίματος.
Στην ανακοίνωση αναφέρεται ότι η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υγείας, από την πρώτη στιγμή, έχει δώσει προτεραιότητα στα θέματα δημόσιας υγείας , παρακολουθεί τις εξελίξεις, προχωρά εγκαίρως σε συντονισμένες ενέργειες και με αφορμή τα ζητήματα υγείας προσφύγων/μεταναστών έχει αναπτύξει ένα πλέγμα δράσεων υπό την επιστημονική εποπτεία του ΚΕΕΛΠΝΟ (επιδημιολογική επιτήρηση, εμβολιασμοί, συνθήκες υγιεινής στους χώρους φιλοξενίας) και τον επιχειρησιακό συντονισμό του ΕΚΕΠΥ.
«Είναι λυπηρό ένα θέμα δημόσιας υγείας που απαιτεί άμεσες, διακριτικές και αποτελεσματικές ενέργειες, να γίνεται αντικείμενο πολιτικής εκμετάλλευσης και επικοινωνιακής τακτικής , προκαλώντας άσκοπη ανησυχία στους πολίτες, αλλά και κίνδυνο διεθνούς δυσφήμισης της χώρας μας», τονίζεται στην ανακοίνωση και σημειώνεται ότι « η Δημόσια Υγεία και το αίσθημα υγειονομικής ασφάλειας της κοινωνίας είναι πολύ ευαίσθητη και σοβαρή υπόθεση για να αντιμετωπίζεται με όρους καταστροφολογίας και ανεύθυνου λαϊκισμού».
Απάντηση ΙΣΑ
Ο Πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών (ΙΣΑ), Γιώργος Πατούλης, σχολιάζοντας την ανακοίνωση του υπουργείου σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ δήλωσε ότι «η κυβέρνηση γνώριζε οτι στη χώρα έχουν εισέλθει τα τελευταία χρόνια εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες και μετανάστες, αλλά δεν έλαβε τα απαραίτητα μέτρα προκειμένου να αποφευχθεί η εμφάνιση κρουσμάτων ελονοσίας. Αντί λοιπόν να χρησιμοποιεί το προσφυγικό ως δικαιολογία, θα έπρεπε να έχει νωρίτερα κινητοποιήσει τον κρατικό μηχανισμό».
Προσθέτει επίσης ότι «αντί να μιλά για πολιτική εκμετάλλευση του προβλήματος, ας μας πουν οι αρμόδιοι κυβερνητικοί φορείς ποτέ άλλοτε είχαν κηρυχθεί σε καραντίνα λόγω ελονοσίας 12 Δήμοι της χώρας; Ποσά χρόνια θα γυρίσει η Ελλάδα πίσω στα ζητήματα της δημόσιας υγείας, εξαιτίας της ανίκανης πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Υγείας;».
