Τη νύχτα ποτίζουν και τη μέρα είναι διαρκώς μέσα στα αμπέλια τους και κόβουν τα "βρασμένα" σταφύλια, πετώντας στη γη με πόνο ψυχής τον κόπο μιας ολόκληρης χρονιάς, για να μην μπουν οι έμποροι και τους τα βγάλουν όλα σκάρτα. Όσοι δεν μπορούν να ποτίσουν γιατί δεν έχουν νερό, ή δεν μπορούν να βρουν λύση στη μεταφορά του νερού, απλά περιμένουν μήπως και αποζημιωθούν, αφού δεν έχουν αυταπάτες για εισόδημα από τα σταφύλια.
Η "Νέα Κρήτη" βρέθηκε χθες στην ευρύτερη περιοχή των Αρχανών και κατέγραψε χαρακτηριστικές εικόνες, ενώ οι παραγωγοί λένε πως δε θυμούνται μέχρι σήμερα, ποτέ άλλοτε, τόσο κακό καιρό, που να μην επιτρέπει εισόδημα, ουσιαστικά από κανένα προϊόν!
Ο Δήμος Αρχανών-Αστερουσίων, με απόφαση του δημάρχου Μανόλη Κοκοσάλη, έχει εκπλήξει ευχάριστα τους παραγωγούς, που τους μεταφέρει νερό στα αμπέλια για να τους βοηθήσει να σώσουν, όσο περισσότερο μπορούν, την παραγωγή των σταφυλιών. Και αυτό το σχολιάζουν οι αμπελουργοί, που δηλώνουν απογοητευμένοι από την αδιαφορία του κράτους, έχοντας όμως δίπλα τους, τουλάχιστον, το δήμαρχο της περιοχής.
«Η φύση τρελάθηκε. Μαζέψαμε τις ελιές με το κοντομάνικο, είχαμε υψηλές θερμοκρασίες τον Απρίλη και το Μάη, οπότε και άνοιξαν όλα τα αμπέλια, και η φετινή χρονιά είναι υπερ-πρώιμη», λέει χαρακτηριστικά στη "Ν.Κ." ο αντιπρόεδρος της Ομάδας Αμπελουργών Κρήτης και στέλεχος της ΕΑΣ Ηρακλείου Μύρων Χιλετζάκης, που, ως Αρχανιώτης ο ίδιος, γνωρίζει από πρώτο χέρι τι έχει συμβεί στην περιοχή του. Και βέβαια συνολικότερα στις αμπελουργικές περιοχές της Κρήτης. «Στη δική μας περιοχή δεν έβρεξε καθόλου φέτος. Κατά μέσο όρο είχαμε 180 χιλιοστά βροχής, 18 πόντους που λέμε εμείς οι αγρότες. Η χρονιά αυτή θα γραφτεί στην ιστορία, διότι δε θα πάρουμε εισόδημα ούτε από την ελιά, ούτε από τ' αμπέλι. Είναι πολύ λίγα και μετρημένα στα δάχτυλα τα αμπέλια που θα δώσουν εισόδημα στους παραγωγούς, λόγω του λίγου νερού που είχαν με δική τους συμμετοχή και όχι από τη στήριξη του κράτους», λέει στην εφημερίδα μας ο Μύρων Χιλετζάκης.
Μάλιστα, ο ίδιος αισθάνεται την ανάγκη να μιλήσει για τη μεγάλη στήριξη που βρήκαν οι παραγωγοί από την πλευρά του Δήμου. «Ο Δήμος Αρχανών-Αστερουσίων», λέει, «κάνει μια υπερπροσπάθεια τον τελευταίο καιρό για να μπορούν να ποτίζουν οι παραγωγοί με έναν σωστό καταμερισμό νερού, χρησιμοποιώντας τις γεωτρήσεις. Προσπαθεί να εξασφαλίσει τη δίκαιη κατανομή του νερού, ενώ υδροφόρα του Δήμου κουβαλάει τώρα και 20 μέρες νερό στα χωράφια για να στηρίξει τον παραγωγό, κάτι που δεν έχει γίνει ποτέ. Ως Ομάδα Αμπελουργών Κρήτης ευχαριστούμε δημόσια το δήμαρχο Μανόλη Κοκοσάλη, διότι, μόλις του μεταφέραμε το πρόβλημα, κατευθείαν προχώρησε σε αυτά τα μέτρα».
Όπως λέει ο Μύρων Χιλετζάκης, ο Δήμος προσέλαβε εποχικούς υδρονομείς και υδραυλικούς για να μπορέσει να αντεπεξέλθει στα προβλήματα. Πήρε έξτρα γεωτρήσεις, όπως είναι η γεώτρηση του Αγροτικού Συνεταιρισμού Αρχανών, για να στηρίξει το δικό του δίκτυο και να μπορέσει να δώσει νερό στους παραγωγούς. Έτσι, λόγω αυτής της προσπάθειας, κάποιοι παραγωγοί κατάφεραν και έβγαλαν μια πολύ καλή ποιότητα σταφυλιών.Ωστόσο, το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής έχει καταστραφεί. «Οινάμπελα δε θα τρυγηθούν. Σταφιδάμπελα δε θα τρυγηθούν και είναι και μετρημένα τα επιτραπέζια που θα τρυγηθούν εξαιτίας αυτών των προβλημάτων», σύμφωνα με τον κ. Χιλετζάκη.
Χαρακτηριστική εικόνα
Στο οδοιπορικό που κάναμε σε μια μεγάλη έκταση με αμπέλια της περιοχής των Αρχανών, συναντήσαμε και το πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα: ένα αμπέλι με επιτραπέζια σταφύλια όπου ένα "έμπειρο μάτι" μπορούσε να διαπιστώσει προβλήματα. Αλλά τα σταφύλια του είχαν μια ζωντάνια επειδή οι κουρμούλες τους ποτίζονται.
Και στο τέλος της πρώτης σειράς του αμπελιού, μία κουρμούλα που έμεινε απότιστη επειδή δεν ήταν λαστιχόμενη. Η "Ν.Κ." φωτογράφισε την κουρμούλα αυτή, με τον Μύρωνα Χιλετζάκη να μας δείχνει τα σταφύλια της απότιστης και τα σταφύλια των ποτιστικών κουρμουλών...
Πόνος ψυχής
Ο Μανόλης Καλομοιράκης και η σύζυγός του Μαρία όλο το χρόνο ήταν καθημερινά μέσα στα αμπέλια τους. Και ενώ ήλπιζαν ότι θα έχουν ένα καλό αποτέλεσμα, τώρα που φτάνει ο καιρός της συγκομιδής και, παρότι ποτίζουν πολύ συχνά το αμπέλι τους, βρίσκουν καθημερινά πολλά σταφύλια "βρασμένα" και τα κόβουν για να τα πετάξουν στο χώμα, μην τυχόν και μπει μέσα ο έμπορος και τους τα βγάλει όλα σκάρτα.
«Το βλέπετε και μόνος σας. Κάθε δύο μέρες θέλει το αμπέλι πότισμα. Και κάθε δύο μέρες που ερχόμαστε να ποτίσουμε, πετάμε 100, 150 και 200 κιλά σταφύλια. Είναι τελειωμένα. Μέχρι να έρθει η στιγμή της συγκομιδής θα έχει... "τρυγηθεί" το αμπέλι», λέει στην εφημερίδα μας ο Μανόλης Καλομοιράκης. «Στην περίπτωση τη δική μου δεν είναι το θέμα το νερό. Το θέμα είναι ότι τα σταφύλια έχουν στραπατσαριστεί από τις καιρικές συνθήκες, τόσο πολύ που δε "σηκώνουν" τίποτα. Δεν είναι θέμα νερού. Μέχρι και ο αέρας που περνάει από μέσα φουρνίζει τα σταφύλια», λέει ο παραγωγός. Στην ερώτησή μας τι έχει γίνει από πλευράς ΕΛΓΑ, ο ίδιος απαντάει «τίποτα. Για τίποτα δεν ενδιαφέρονται. Και ξέρετε τι θα μου πει ο ΕΛΓΑ αύριο, εμένα που πετάω καθημερινά 200 κιλά σταφύλια; "Δεν είχε παραγωγή το αμπέλι σου". Άντε εσύ βγάλε άκρη»...
Στην ερώτησή μας γιατί να μη μείνουν κάτω τα σταφύλια να τα δει ο εκτιμητής, ο παραγωγός μάς λέει ότι, αν ο γεωπόνος πάει μετά από δέκα μέρες, δε θα μπορέσει να έχει τη σωστή εικόνα της ζημιάς.
Από δίπλα η γυναίκα του μας λέει: «Είναι μεγάλη στενοχώρια. Να είσαι μέρα-νύχτα μέσα, να παλεύεις και να βλέπεις αυτές τις ζημιές. Είναι πολύ δύσκολες αυτές οι συνθήκες που συμβαίνουν φέτος. Η ξηρασία, ο αέρας, οι ζέστες, όλα αυτά δεν έχουν ξανασυμβεί. Κι εμείς μάλιστα ποτίζουμε τα αμπέλια μας κάθε δύο μέρες. Σαν τις ντομάτες τα ποτίζουμε. Αλλά χαλάνε»...
Και καταλήγοντας η Αρχανιώτισσα αγρότισσα μάς λέει... «Πολύ μεγάλος ο κόπος. Και η ψυχολογία μας πολύ κακή».
Τα επιτραπέζια σταφύλια - όπως εκτιμούν οι συγκεκριμένοι παραγωγοί - στοιχίζουν για να παραχθούν γύρω στα 90 λεπτά το κιλό. Και με τις τιμές των 70 με 80 λεπτών το κιλό, δε συμφέρει ούτε η συγκομιδή τους. Όσο για τον ΕΛΓΑ, ο κ. Καλομοιράκης έχει μπει στη μεγαλύτερη ασφαλιστική κατηγορία και πληρώνει κάθε χρόνο 80 ευρώ το στρέμμα. Δεν έχει πάρει ποτέ αποζημιώσεις, πλην μιας χρονιάς, πρόπερσι, αλλά μόνο για τις ελιές και όχι αυτά που έπρεπε.
Δεν καταθέτουν τα όπλα
Την ίδια ώρα, όμως, οι αμπελουργοί των Αρχανών δεν καταθέτουν τα όπλα. Συναντήσαμε νέους παραγωγούς, που άφησαν τη δουλειά που έκαναν πριν, για να επενδύσουν στη γη των προγόνων τους, προχωρώντας σε εγκαταστάσεις πάρα πολύ ακριβές, με υποστυλώσεις αμπελιών σε πρώιμες και όψιμες ποικιλίες σταφυλιών.
Ο Γιάννης Τσαπίνος ήταν οικοδόμος. Και όταν προ ετών είδε πως η οικοδομή έχει "τελειώσει", δεν έχασε καθόλου χρόνο. Προχώρησε ταχύτατα σε έναν μεγάλο αγώνα δρόμου ενασχόλησης με τα αμπέλια. «Έχω τρία παιδιά να μεγαλώσω. Δε με παίρνει να κάθομαι στην πόλη και να κλαίω τη μοίρα μου. Βέβαια το ρίσκο είναι μεγάλο. Τα έξοδα είναι πάρα πολύ μεγάλα. Όλα γίνονται με χρέος. Και ελπίζουμε ότι με την παραγωγή θα καταφέρουμε να ξεχρεώσουμε».
Στη συγκεκριμένη εγκατάσταση που συναντήσαμε το 45χρονο βιοπαλαιστή, η επένδυση είναι ήδη πολύ μεγάλη. «Αυτή η εγκατάσταση εδώ είναι 6 στρεμμάτων. Και το κάθε στρέμμα έχει στοιχίσει 5.000 ευρώ, δεδομένου ότι ήταν βουνό. Και έπρεπε εμείς να το μετατρέψουμε σε γόνιμη γη. Και τα χρήματα αυτά ευελπιστώ να τα βγάλω από την ίδια την παραγωγή», σύμφωνα με τον Γιάννη Τσαπίνο, που στην περιοχή αυτή έχει φυτέψει ποικιλία "σουπέριορ". «Δε βλέπω πουθενά αλλού μέλλον. Το μοναδικό μέλλον που βλέπω εγώ είναι στα αγροτικά. Ως χώρα δεν κατασκευάζουμε τίποτα. Βιοτεχνίες δεν έχουμε. Βιομηχανίες δεν έχουμε πια. Μέχρι και η ΔΕΗ εισάγει νταλίκες με ηλεκτρολογικό υλικό από την Τουρκία. Και ο μόνος τρόπος να κάνουμε εξαγωγές ως χώρα είναι να παράγουμε αγροτικά προϊόντα. Αλλά χρειάζεται το κράτος να μας στηρίξει όπως μπορεί, για να μπορέσουμε κι εμείς να μείνουμε όρθιοι», καταλήγει ο κ. Τσαπίνος.
Αγώνας επιβίωσης
Πτυχιούχος εργάτης γης
Ο Πέτρος Μολουδάκης έχει τελειώσει τη Σχολή Δομικών Έργων. Και κάποια στιγμή αποφάσισε να σταματήσει να εργάζεται στον τομέα αυτό, αφού δεν έβλεπε ότι υπήρχε "φως", και να δουλέψει κάνοντας μεροκάματα στη γη, στις Αρχάνες, όπου και έχει γεννηθεί. Έτσι χθες δούλευε μαζί με τον Γιάννη Τσαπίνο. «Υπάρχει προσπάθεια μεγάλη. Φανταστείτε ότι κουβαλάμε με τα αυτοκίνητα το νερό για να ποτίζουμε τα φυτά. Είναι το φράγμα του Χαλαβριανού ποταμού που δε βλέπουμε να ολοκληρώνεται. Και έτσι δεν έχουμε άλλη επιλογή».
Για την απόφαση που πήρε να ασχοληθεί με τη γη, ο νέος αυτός άνθρωπος μας είπε: «Έχω τελειώσει Δομικών Έργων. Δούλεψα κάποια περίοδο σε εταιρεία με ανεμογεννήτριες. Δουλέψαμε εδώ στην Ελλάδα. Δουλέψαμε και στην Κύπρο. Αλλά, λόγω κρίσης, από ένα σημείο και μετά νέα έργα δεν υπήρχαν και έτσι αποφάσισα να δουλέψω στην αγροτική οικονομία ως εργάτης γης, βρίσκοντας δουλειά εδώ στο χωριό μου. Έχει δουλειά στη γη. Και πολύς κόσμος, άμα θέλει να βρει δουλειά, μπορεί να δουλέψει στα αμπέλια και τις ελιές».
Καταλήγοντας, ο κ. Μολουδάκης λέει ότι, «αν συνεχιστεί η πολιτική της φορολογίας του αγρότη με τα μέτρα που έχουν ανακοινωθεί, κάποια στιγμή ο κόσμος θα εγκαταλείψει εντελώς τη γη του»...
Ρεπορτάζ : Χριστόφορος Παπαδάκης
