Ένα από τα σημαντικότερα έργα της κρητικής λογοτεχνίας, ο "Ερωτόκριτος", ανεβαίνει στη σκηνή και ταξιδεύει... στην Κρήτη, μεταδίδοντας στο θεατρόφιλο κοινό του νησιού τον επίκαιρο λόγο του Βιτσέντζου Κορνάρου και μάλιστα στην κρητική διάλεκτο.
Μετά από δύο χρόνια επιτυχημένων παραστάσεων στην Αθήνα, με τη Νέλλη Γκίνη στο ρόλο της παραμάνας και τον Χάρη Σώζο στο ρόλο του Βιτσέντζου Κορνάρου, ο "Ερωτόκριτος" επιστρέφει στην πατρίδα του με μια μεγάλη περιοδεία από τις 7 έως τις 17 Ιουλίου.
Η "Νέα Κρήτη" είχε τη χαρά να μιλήσει με τον Κρητικό - με καταγωγή από το Τυμπάκι - σκηνοθέτη Μενέλαο Τζαβέλλα για τις ιδιαιτερότητες της παράστασης, την επιλογή του να διατηρήσει ανέπαφη τη γλώσσα του Κορνάρου, την κρίση που αναπόφευκτα έχει χτυπήσει και το θέατρο, αλλά και την Κρήτη, που αποτελεί πηγή έμπνευσης για τον ίδιο.
Συνέντευξη στην Όλγα Μανιουδάκη
Μετά από δύο χρονιές επιτυχημένων παραστάσεων στην Αθήνα, ο "Ερωτόκριτος" επιστρέφει στην πατρίδα του, την Κρήτη, με μια σειρά παραστάσεων σε όλο το νησί. Μιλήστε μας λίγο γι' αυτή τη μεγάλη επιστροφή...
Πράγματι, μετά από δύο χρόνια, ο "Ερωτόκριτος" επιστρέφει στην πατρίδα του, την Κρήτη, με μια μεγάλη περιοδεία και με ανανεωμένο θίασο. Είναι τιμή μας που θα έχουμε κοντά μας τη μεγάλη κυρία του θεάτρου Νέλλη Γκίνη, τον εξαιρετικό ηθοποιό Χάρη Σώζο, και έναν επιλεγμένο θίασο, που αποτελείται από τους Στάθη Γκάτση, Χριστίνα Γκιντώνη, Κωνσταντίνο Τζέμο, Γιάννη Παναγακόπουλο και Ηλία Νομικό. Ο Ερωτόκριτος επιστρέφει στην πατρίδα του, την Κρήτη. Μια επιστροφή με συγκίνηση και πολλή αγάπη για το μέρος απ' όπου κι εγώ κατάγομαι.
Η παράσταση ακολουθεί το πρωτότυπο κείμενο. Η γλώσσα του Κορνάρου μένει ανέπαφη. Πώς σας ήρθε αυτή η ιδέα;
Αποφασίσαμε μαζί με τον παραγωγό μου, τον Γιώργο Σουρλή, να κάνουμε την περιοδεία στην Κρήτη, ώστε να ακουστεί για άλλη μια φορά ο τόσο επίκαιρος λόγος του Βιτσέντζου Κορνάρου στην απόλυτη κρητική διάλεκτο, οπότε, με τη βοήθεια της αδελφής μου, της Έφης Τζαβέλλα, καταφέραμε να κάνουμε μια σωστή θεατρική προσαρμογή, χωρίς να αφαιρέσουμε την κρητική διάλεκτο, εμμένοντας στο πρωτότυπο κείμενο. Ουσιαστικά, το έργο διασπάται σε στίχους και ξανασυντίθεται, με στόχο να παραμείνουν η δομή και η πλοκή του κειμένου.
Το αυθεντικό κείμενο του "Ερωτόκριτου" μπορεί για τους Κρητικούς - τουλάχιστον στην πλειονότητά τους - να φαντάζει οικείο. Τι υποδοχή είχε, ωστόσο, η κρητική διάλεκτος του Κορνάρου από το κοινό της Αθήνας; Ήταν κάτι που τους ξένισε;
Το κοινό της Αθήνας αγκάλιασε με πολλή αγάπη 2 χρονιές τον "Ερωτόκριτο". Η κρητική διάλεκτος δεν τους "ξένισε" καθόλου, αφού πέρασε με μεγάλη ευκολία ο λόγος του Κορνάρου στον κόσμο, και η αποδοχή ήταν μεγάλη.
Ο Βιτσέντζος Κορνάρος έγραψε τον "Ερωτόκριτο" το 17ο αιώνα. Ένα έργο που μιλά για τον έρωτα, τη φιλία, την τιμή, για αρχές και ιδανικά με τα οποία γαλουχήθηκαν γενιές και γενιές... Πόσο επίκαιρο είναι σήμερα, στην Ελλάδα της κρίσης; Και αναφέρομαι πρωτίστως στην Ελλάδα της ηθικής, κοινωνικής και πολιτιστικής κρίσης.
Ο "Ερωτόκριτος" γράφτηκε το 17ο αιώνα... τόσο μακριά αλλά και τόσο κοντά συνάμα, αφού ο λόγος του Κορνάρου συνεχίζει να είναι πολύ επίκαιρος ακόμα και σήμερα... Δεν έχουν αλλάξει πολύ οι εποχές που αγωνιζόμαστε για την αγάπη, τη φιλία, τη σχέση των ανθρώπων σε μια κοινωνία που, λόγω των συνθηκών, αρχίζει να ξεχνά, αρχίζει να χάνει τη μνήμη της. Ακόμα και σήμερα ακούμε, διαβάζουμε και βλέπουμε δίπλα μας ανθρώπους που ψάχνουν την ελπίδα στον έρωτα, στη φιλία και στην αγάπη.
Είναι ο έρωτας, η αγάπη, η ομόνοια - αρχές που πραγματεύεται "Ο Ερωτόκριτος" - η λύση για όλα μας τα προβλήματα;
Ο έρωτας, κατά τη γνώμη μου, είναι η αρχή της ζωής. Κάποιες φορές μας βγάζει από τα προβλήματά μας και μας ταξιδεύει σε τόπους ονειρικούς και κάποιες άλλες φορές μάς δημιουργεί μεγάλα πάθη, μεγάλη αγωνία, αλλά όπως και να 'χει, ο έρωτας είναι η αρχή των πάντων.
Την παράσταση πλαισιώνουν σπουδαίοι ηθοποιοί, όπως η Νέλλη Γκίνη, ο Χάρης Σώζος και πολλοί άλλοι. Πώς ήταν η συνεργασία σας μαζί τους;
Η Νέλλη Γκίνη, εκτός από συνεργάτιδά μου, είναι πολύ καλή μου φίλη και δασκάλα για εμένα. Με στηρίζει, και η συνεργασία μας για 2 χρόνια στον "Ερωτόκριτο" είναι ό,τι πιο όμορφο στην καριέρα μου. Ο Χάρης Σώζος είναι ένας εξαιρετικός ηθοποιός, ένας δάσκαλος του Θεάτρου, που έμαθα και πήρα πολλά από τη συνεργασία μας.
Εκτός από τον "Ερωτόκριτο", επιστρέφετε και εσείς στις ρίζες σας. Μιλήστε μας λίγο για τη σχέση σας με την Κρήτη.
Η Κρήτη είναι η πατρίδα μου. Είναι η ανάσα μου και η ζωή μου. Ανατρέχω καθημερινά στις όμορφες αναμνήσεις της πατρίδας μου. Η καταγωγή μου είναι από το όμορφο Τυμπάκι. Η αγάπη, οι μυρωδιές, οι αναμνήσεις της πρώτης μου νιότης είναι τα στοιχεία που κουβαλάω πάντα μέσα μου και με κάνουν να θέλω πιο πολύ από ποτέ κάποια στιγμή να επιστρέψω πάλι κοντά της.
"Ερωτόκριτος", "Αναφορά στον Γκρέκο", "Ασκητική"... είναι μερικές από τις παραστάσεις που έχετε ανεβάσει στο σανίδι. Η Κρήτη και τα μεγάλα μυαλά της αποτελούν έμπνευση για εσάς;
Η Κρήτη είναι από μόνη της πηγή έμπνευσης. Μου αρέσουν πολύ οι Κρητικοί δημιουργοί. Τους θεωρώ πολύ σημαντικούς, με μεγάλο έργο. Ο Κορνάρος, ο Καζαντζάκης, ο Χορτάτσης και τόσοι άλλοι, πώς να μην είναι πηγή έμπνευσης για εμάς τους νέους δημιουργούς.
Ακούμε και διαβάζουμε πως η κρίση έχει απλώσει τα πλοκάμια της και στο θέατρο. Ποια είναι η πραγματικότητα; Ο κόσμος έχει εγκαταλείψει το θέατρο ή διψά ακόμη για καλές και ποιοτικές παραστάσεις;
Σαφώς και υπάρχει κρίση και στο θέατρο, αλλά πάντα οι καλές παραστάσεις έχουν το κοινό που τις υποστηρίζει και τις αγαπά. Θα έλεγα ότι η κρίση, πέρα από τα δεινά της, έχει και ένα καλό. Έστρεψε τον κόσμο και πάλι στο ποιοτικό θέατρο. Τώρα πια το κοινό είναι πιο υποψιασμένο, δεν το ξεγελάς. Και εγώ προσωπικά, το ένιωσα έντονα με τον "Ερωτόκριτο", που κάθε βράδυ η αγάπη του κόσμου γέμιζε το θέατρό μας.
Ξέρετε, το θέατρο είναι ομαδική δουλειά και οι συνεργάτες παίζουν πρωτεύοντα ρόλο. Δεν μπορώ, π.χ., να μην αναφερθώ στην παραγωγό εταιρεία μου, την "Εταιρεία Θεαμάτων Γ. Σουρλής", στους τεχνικούς, στους φωτιστές, σε όλους τους συντελεστές, που δρουν πίσω από τα φώτα. Δίχως αυτούς, δε θα μπορούσα ποτέ να δώσω σάρκα και οστά στα όνειρά μου, και σίγουρα τους οφείλω ένα μεγάλο ευχαριστώ.
Μετά τον "Ερωτόκριτο" τι; Ποια είναι τα σχέδιά σας;
Ο "Ερωτόκριτος" θα συνεχίσει για λίγες παραστάσεις τον Οκτώβριο σε ένα από τα πιο όμορφα θέατρα της Αθήνας, στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, και ευελπιστούμε ότι η παράσταση θα έχει μέλλον... Επιπλέον, για τη θεατρική σεζόν 2017-2018 δουλεύω ήδη μαζί με μια ομάδα σπουδαίων ιστορικών συγγραφέων πάνω σε ένα πολύ σημαντικό θεατρικό έργο, που αφορά στον Πόντο και τις Χαμένες Πατρίδες.
Λίγα λόγια για το έργο
Μια επίκαιρη παράσταση
Η έμμετρη μυθιστορία του "Ερωτόκριτου", που πέρασε στη λαϊκή παράδοση και παραμένει ένα επίκαιρο και δημοφιλές έργο, χάρη στη θεματολογία του και τις μουσικές μελοποιήσεις του, συντέθηκε στην Κρήτη το 17ο αιώνα και αποτελείται από 10.012 ιαμβικούς δεκαπεντασύλλαβους ομοιοκατάληκτους στίχους στην κρητική διάλεκτο, από τους οποίους οι 12 τελευταίοι αναφέρονται στον ίδιο τον ποιητή.
Με θέμα τον έρωτα ανάμεσα σε δύο νέους, τον Ερωτόκριτο (ή Ρωτόκριτο ή Ρώκριτο, κατά την κρητική διάλεκτο) και την Αρετούσα, η ιστορία περιλαμβάνει θέματα τιμής, φιλίας, γενναιότητας, κουράγιου, πίστης...
Τη θεατρική προσαρμογή της παράστασης υπογράφουν οι επίσης κρητικής καταγωγής σκηνοθέτης Μενέλαος Τζαβέλλας και Έφη Τζαβέλλα. Οι στίχοι του Κορνάρου επιλέχθηκαν από το πρωτογενές κείμενο του Κορνάρου, χωρίς καμία αλλαγή στο κείμενο, ώστε να δημιουργηθεί μια παράσταση μιάμισης ώρας, επικεντρωμένη στην ερωτική ιστορία του έργου και στο επικό στοιχείο που συμπυκνώθηκε στα απολύτως απαραίτητα για την εξέλιξη της ιστορίας.
Η παράσταση, που παίχτηκε με μεγάλη επιτυχία όλη τη χειμερινή σεζόν στην Αθήνα, έχει πάρει βραβεία καλύτερης παράστασης και σκηνοθεσίας από την UNESCO Πειραιώς και Νήσων.
Το έργο διαδραματίζεται στην αρχαία Αθήνα. Ο βασιλιάς της Αθήνας Ηρακλής και η σύζυγός του αποκτούν μετά από πολλά χρόνια γάμου μια κόρη, την Αρετούσα. Τη βασιλοπούλα ερωτεύεται ο γιος του πιστού συμβούλου του βασιλιά, Ερωτόκριτος. Επειδή δεν μπορεί να φανερώσει τον έρωτά του, πηγαίνει κάτω από το παράθυρό της τα βράδια και της τραγουδά. Η κοπέλα σταδιακά ερωτεύεται τον άγνωστο τραγουδιστή.
Ο Ηρακλής, όταν μαθαίνει για τον τραγουδιστή, του στήνει ενέδρα για να τον συλλάβει, ο Ερωτόκριτος όμως μαζί με τον καλύτερό του φίλο... η συνέχεια στη σκηνή.
Το πρόγραμμα των παραστάσεων
Η παράσταση θα παιχτεί από τις 7 έως και τις 17 Ιουλίου στα Χανιά, στο Ηράκλειο, στη Σητεία, στις Μοίρες, στον Άγιο Νικόλαο και στο Ρέθυμνο.
Αναλυτικότερα παραστάσεις θα δοθούν:
* Την Πέμπτη 7 Ιουλίου στο Θέατρο Ανατολικής Τάφρου στα Χανιά, στις 9 το βράδυ.
* Την Παρασκευή 8 Ιουλίου στο κηποθέατρο "Μάνος Χατζιδάκις" στο Ηράκλειο, στις 9:30 το βράδυ.
* Το Σάββατο 9 Ιουλίου στο προαύλιο του 3ου Δημοτικού Σχολείου Σητείας, στις 9 το βράδυ.
* Την Τρίτη 12 Ιουλίου στο αλσύλλιο Κούλε στις Μοίρες, στις 9:30 το βράδυ.
* Την Πέμπτη 14 Ιουλίου στην πλαζ του ΕΟΤ στον Άγιο Νικόλαο, στις 9:30 το βράδυ.
* Την Κυριακή 17 Ιουλίου στο Θέατρο "Ερωφίλη" στο Ρέθυμνο, στις 9 το βράδυ.
Εισιτήρια: Γενική είσοδος 10 ευρώ. Προπώληση εισιτηρίων: www.viva.gr (ειδική τιμή προπώλησης 8 ευρώ).
Συντελεστές
Σκηνοθεσία: Μενέλαος Τζαβέλλας. Προσαρμογή κειμένου από το πρωτότυπο κείμενο του Β. Κορνάρου: Έφη Τζαβέλλα-Μενέλαος Τζαβέλλας. Βοηθοί σκηνοθέτη: Όλγα Μουργελά-Κωνσταντίνος Σερεπίσος. Σκηνικά: Νεοκλής Αράπογλου. Κοστούμια: Μάκης Καρράς. Βοηθός Παραγωγής: Ιουλία Μπαστάκη-Ευαγγελία Φιλιπποπούλου. Παραγωγή: Γιώργος Σουρλής. Διεύθυνση παραγωγής: Γιάννα Σουρλή.
Παίζουν: Νέλλη Γκίνη, παραμάνα (Νένα), Χάρης Σώζος, ποιητής (Κορνάρος), Στάθης Γκάτσης, Ερωτόκριτος, Χριστίνα Γκιντώνη, Αρετούσα, Κωνσταντίνος Τζέμος, Βασιλιάς (πατέρας Αρετούσας), Ηλίας Νομικός, Πολύδωρος, κρητικό λαούτο: Γιάννης Παναγακόπουλος.
Χορηγοί Επικοινωνίας: "ΚΡΗΤΗ TV", Ράδιο 9,84, "Νέα Κρήτη".
